Jusuf ibn Taszfin
Jusuf ibn Taszfin (arab. يوسف بن تاشفين, ur. 1009, zm. 2 września 1106) – władca Maroka z dynastii Almorawidów.
 Qirat wybity podczas jego rządów | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
Życiorys
edytujJusuf ibn Taszfin był stryjem przywódcy Almorawidów Abu Bakra ibn Umara i otrzymał od niego władzę w Maroku w 1070 roku, gdy sam Abu Bakr wyjechał tłumić powstanie plemion na Saharze. Jusuf wykorzystał nieobecność Abu Bakra do organizacji własnej administracji w kraju i budowy wojska najemnego. Kiedy Abu Bakr wrócił do kraju w 1073 roku, zrezygnował z walki o władzę i wycofał się z powrotem na Saharę. Jusuf ibn Taszfin stał się w ten sposób założycielem dynastii Taszfinidów, przewodzących Almorawidom aż do 1147 roku.
W kolejnych latach Jusuf podbił plemiona Miknasa i Magrawa, w 1075 roku zajął Fez, w 1077 Tanger, a w 1083 Ceutę. W 1081 roku panował już nad całą zachodnią Algierią aż do Algieru, jednak w 1082 roku jego marsz na wschód powstrzymali Hammadydzi przy wsparciu Banu Hilal.
W 1082 roku andaluzyjscy władcy po raz pierwszy poprosili Jusufa ibn Taszfina o wsparcie przeciw chrześcijańskim królestwom na Półwyspie Iberyjskim. Dopiero jednak po ponownej prośbie ze strony Abbadytów, Aftasydów i Zyrynidów z Grenady Jusuf wylądował z wojskiem w Andaluzji i 23 października[1] 1086 rozbił wojska kastylijskiego króla Alfonsa VI w bitwie pod Sagrajas. Kiedy jednak w 1088 roku królestwa Taify odmówiły mu wsparcia, Jusuf ibn Taszfin zwrócił się przeciw nim i w 1090 roku obalił Zyrynidów z Grenady i Abbadydów z Sewilli, a do 1095 roku zaanektował prawie wszystkie pozostałe królestwa. W 1102 roku Jusufowi poddała się Walencja, broniona wcześniej przez wojska Cyda, a w 1110 roku Saragossa pod wodzą Hudydów.
W kulturze
edytujGry wideo
edytuj- W serii gier wideo Crusader Kings jednym z grywalnych władców jest Yusuf ibn Tashfin Almoravid, przedstawiony jako emir Marakeszu[2].
- Almorawida pojawia się w grze Age of Empires II: The Conquerors[3].
Filmy
edytuj- W filmie Cyd z 1961 roku, w rolę Jusufa wcielił się Herbert Lom[4].
- W filmie animowanym El Cid – legenda o mężnym rycerzu z 2003 roku, rolę Jusufa w oryginalnej, hiszpańskiej wersji odegrał Carlos Latre[5]. W polskiej wersji językowej głosu użyczył mu Jarosław Domin[6][7].
Przypisy
edytuj- ↑ Praca zbiorowa: Historia powszechna – Od imperium Karola Wielkiego do kryzysu XIV wieku. T. 8. Mediaset Group SA, 2007, s. 167. ISBN 978-84-9819-815-7.
- ↑ {{{tytuł}}} [online], ck3.paradoxwikis.com [dostęp 2025-02-08].
- ↑ Age of Empires II HD [online], web.archive.org, 2 listopada 2015 [dostęp 2025-02-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-02].
- ↑ El Cid (1961) - IMDb. [dostęp 2025-02-08].
- ↑ El Cid: La leyenda. Jose Pozo DreamWorks Animation, Castelao Producciones. 2003-12-19. [dostęp 2025-02-08].
- ↑ Jarosław Domin [online], Filmweb [dostęp 2025-02-08].
- ↑ El Cid [online], web.archive.org, 4 grudnia 2008 [dostęp 2025-02-08] [zarchiwizowane z adresu 2008-12-04].
Bibliografia
edytuj- Ulrich Haarmann: Geschichte der Arabischen Welt. C.H. Beck, München 2001, ISBN 3-406-38113-8.
- Stephan und Nandy Ronart: Lexikon der Arabischen Welt. Artemis Verlag, Düsseldorf 1972, ISBN 3-7608-0138-2.