Kaolinit – bardzo pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał z gromady krzemianów, zaliczany do minerałów ilastych (grupa kaolinitu).

Kaolinit
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

zasadowy krzemian glinu
(Al4[Si4O10](OH)8)

Twardość w skali Mohsa

2–2,5

Przełam

praktycznie niewidoczny

Łupliwość

doskonała, jednokierunkowa

Pokrój kryształu

łuseczkowy, płytkowy

Układ krystalograficzny

trójskośny lub jednoskośny

Gęstość minerału

2,58 – 2,61 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

biały, zielony, szary, żółtawy, brunatny

Rysa

biała

Połysk

matowy, perłowy, tłusty

przykłady Kaolinitu

Jego nazwa pochodzi od chińskiej miejscowości Gaoling (高嶺), gdzie znajdują się duże i od dawna znane złoża tego minerału[1].

Charakterystyka

edytuj

Właściwości

edytuj

Tworzy małe kryształy o pokroju tabliczkowym, blaszkowym – blaszki heksagonalne; zrosty robakowate. Przeważnie występuje w skupieniach ziemistych; zbitych i skrytokrystalicznych. Jego monomineralne nagromadzenia tworzą skałę zwaną kaolinem. Jest giętki, miękki, przeświecający. Agregaty kaolinitu rozcierają się w palcach; w dotyku dają wrażenie suchych i nieco tłustych, czasami szorstkich bądź śliskich.

Kaolinit sam nie jest ogniotrwały, tracąc bowiem wodę w stosunkowo niskiej temperaturze przestaje być już kaolinitem. Jednym z produktów jego rozpadu jest mullit – minerał, który w skorupie ziemskiej znaleziono tylko raz (na wyspie Mull u wybrzeży Szkocji), natomiast w produktach ceramicznych powstający bardzo często. Mullit jest minerałem wytrzymującym temperatury do 1800 stopni C.

Kaolinit jest składnikiem kaolinu, miękkiej plastycznej skały, jednego z najważniejszych surowców ceramiki szlachetnej. Kaolin stosuje się w stanie surowym lub uszlachetnionym. Na jego przydatność wpływa biała barwa, drobnokrystaliczność, zdolność do przechodzenia w stan zawiesiny, niska twardość, obojętność chemiczna, powszechność występowania i niska cena surowca. Kaolin stanowi 40–65% masy do produkcji porcelany, fajansu, szamotowych materiałów ogniotrwałych oraz jako wypełniacz do papieru i gumy.

Występowanie

edytuj

Produkt wietrzenia glinokrzemianów, zwłaszcza skaleni. Składnik kaolinów, glin ogniotrwałych i ceramicznych oraz iłów kaolinitowych.

Miejsca występowania: Chiny, USA, Niemcy, Czechy, Wielka Brytania, Włochy, Ukraina, Rosja.

Polska – główny składnik karbońskich górno- i dolnośląskich łupków ogniotrwałych oraz glin ogniotrwałych z okolic Strzegomia. Najważniejsze złoża kaolinu związane są z granitami i gnejsami Dolnego Śląska.

Zastosowanie

edytuj
  • Podstawowy surowiec przemysłu ceramiki szlachetnej (porcelana, porcelit, fajans)
  • do produkcji materiałów izolacyjnych i ogniotrwałych,
  • używany do produkcji gumy, papieru, farb, kosmetyków,
  • znajduje zastosowanie w medycynie.
  • w przemyśle farmaceutycznym używa się go jako adsorbentu i masy wypełniającej, ma jednocześnie właściwości wiązania kwasów, buforowania odczynu i stabilizowania emulsji.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Lili Fang, Chinese Ceramics, Cambridge University Press, 2011, s. 3, ISBN 978-0-521-18648-3.

Linki zewnętrzne

edytuj