Kaplica dworska w Karniowicach
Kaplica dworska pw. św. Marii Magdaleny – kaplica dworska znajdująca się w Karniowicach, w gminie Zabierzów, w województwie małopolskim.
 nr rej. A-325 z 15.11.1971 [A-308/M][1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Karniowice |
| Typ budynku |
kaplica dworska |
| Styl architektoniczny |
wczesny barok |
| Inwestor |
Jerzy Pipan |
| Ukończenie budowy |
początek XVII w. |
| Pierwszy właściciel |
Jerzy Pipan |
Położenie na mapie gminy Zabierzów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°09′07,08″N 19°46′37,51″E/50,151967 19,777086
| |
Obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Historia edytuj
Kaplica została wzniesiona na początku XVII w. przez krakowskiego rajcę i aptekarza, Jerzego Pipana, konsekrowana w 1624 roku. Kolejny właściciel Karniowic, kanonik krakowski Stanisław Wojeński kaplicę odnowił, fundując nowy ołtarz z obrazem w obramieniu z czarnego marmuru, zachowane do dziś: kropielnicę i stopnie przed ołtarzem. Nadając jej charakter kommemoratywny, umieścił w niej kilka tablic pamiątkowych:
- tablica upamiętniająca fundację Jerzego Pipiana;
- napis o złożeniu w kaplicy w 1666 r. przez biskupa krakowskiego Mikołaja Oborskiego relikwii świętych: Antonina, Grzegorza i Cyriaka;
- pamięci księdza Piotra Paczanowskiego, prowincjała jezuitów zmarłego w 1667;
- pamięci Jakuba Chrostowicza, doktora praw, zmarłego w 1665;
- pamięci Achacego Pisarskiego, starosty wolbromskiego poległego pod Chocimiem w 1673;
- pamięci Jerzego Sebastiana Lubomirskiego, zmarłego w 1667.
W specjalnie na ten cel wzniesionej krypcie pod kaplicą złożono w 1839 r. zwłoki kolejnego właściciela, Maksymiliana Bartynowskiego, przez co stała się ona mauzoleum. W 1877 r. umieszczono tablicę pamięci Emilii Oesterle, żony hrabiego Stanisława Mieroszowskiego.
Architektura edytuj
Manierystyczna kaplica została wzniesiona na rzadko spotykanym planie sześcioboku, nakryta kopułą z latarnią. Była odnowiona w 1666 r. przez ks. Wojeńskiego, następnie w 1838, wreszcie została gruntownie odrestaurowana przez Stanisława Mieroszowskiego w 1859, co zostało upamiętnione kolejną tablicą. Ostatni raz kaplica była odnawiana przez obecnych właścicieli w latach 2009–2011. Podczas tej konserwacji odkryto oryginalny wystrój malarski kaplicy oraz przebadano kryptę.
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
Bibliografia edytuj
- Piotr Libicki, Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu Poznań 2012 Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o. ISBN 978-83-7510-597-1 s.157.
- Marian Kornecki, Sztuka sakralna wyd. Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie 1993 s. 35.
- Monografia Gminy Zabierzów, Piotr Hapanowicz (red.), Stanisław Piwowarski (red.), Kraków: wyd. Urząd Gminy Zabierzów, 2009, s. 1, ISBN 978-83-913222-2-2, OCLC 751142908.
- Monografia gminy Zabierzów na stronie gminy. zabierzow.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-07)].
- Elżbieta Pytlarz: Kaplica w Karniowicach w świetle najnowszych badań konserwatorskich i archeologicznych. Kraków 2010. Mpis w: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie.