Kazimierz Człapka
Kazimierz Antoni Człapka vel Michał Lina vel Zygmunt Kowalski pseud.: „Lina”, „Pionek”, „Sokół” (ur. 19 lutego 1918 w Poznaniu, zm. 20 kwietnia 1988 w Folkestone (Wielka Brytania)) – żołnierz Wojska Polskiego II RP, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, porucznik radiotelegrafista lotnictwa, uczestnik Powstania Warszawskiego, cichociemny. Znajomość języków: angielski[1]. Zwykły Znak Spadochronowy nr 0322, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1571[2][3].
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1939–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
mechanik, strzelec radiotelegrafista, dyspozycyjny radiotelegrafista |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie Stanisława, robotnika kolejowego, i Marii z domu Halonka. Uczył się m.in. w Gimnazjum im A. Mickiewicza w Poznaniu, następnie w Gimnazjum Prywatnym im. I. Paderewskiego. Od 1 lipca 1939 uczestnik kursu rekruckiego w Szkole Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Świeciu nad Wisłą (Ośrodek Wyszkolenia Ziemnego). Od 15 sierpnia 1939 jako mechanik 211 eskadry bombowej[3].
W kampanii wrześniowej 1939 nadal jako mechanik 211 Eskadry Bombowej 1 Pułku Lotniczego. 19 września przekroczył granicę polsko-węgierską, internowany. 13 lutego 1940 uciekł, przez Bałkany dotarł do Francji, w Lyonie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych. Po klęsce Francji ewakuowany, m.in. brytyjską łodzią podwodną, do Glasgow (Wielka Brytania). Od 18 lipca 1940 ponownie w PSP, pod dowództwem brytyjskim, numer służbowy RAF P-3047[4].
Od 1 sierpnia 1940 uczestnik szkolenia radiotelegrafistów w bazie lotniczej Blackpool, następnie od 21 marca 1941 uczestnik kursu radiotelegraficznego w bazie RAF Yatesbury. Od 19 lipca do 16 sierpnia 1941 uczestnik kursu strzelców pokładowych (samolotowych) w bazie RAF West Freugh, od 18 sierpnia 1941 uczestnik kursu operacyjnego dla załóg bombowców w Bramcote. Od 1 kwietnia 1942 do lutego 1943 jako strzelec radiotelegrafista służył w 301. dywizjonie, w którym wykonał loty operacyjne (Brema, Hanower) oraz 17 lotów bojowych. Odznaczony Krzyżem Walecznych. W kwietniu 1942 awansowany na stopień kaprala, ze starszeństwem od 1941. [3]
Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w radiotelegrafii i dywersji na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in. m.in. spadochronowym, walki konspiracyjnej (kurs „0"), odprawowym (STS 43, Audley End), i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 24 czerwca 1942 w Londynie przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, awansowany na stopień plutonowego 21 grudnia 1942[3].
Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 19/20 lutego 1943 w sezonie operacyjnym „Intonacja”, w operacji lotniczej „Spokeshave”, z samolotu Halifax DT-620 „T” (138 Dywizjon RAF) na placówkę odbiorczą „Pies” 712 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Radzice, 9 km od Odrzywołu. Razem z nim skoczyli: sierż. Piotr Nowak ps. Oko, ppor. Czesław Pieniak ps. Bór oraz kurier polityczny ppor. Jerzy Lerski ps. Jur[5].
Po aklimatyzacji do realiów okupacyjnych przydzielony do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej jako radiotelegrafista, następnie w Oddziale V Łączności – w kompanii „Orbis” KG AK. Szkolił radiotelegrafistów, uczestniczył jako radiotelegrafista w rejonie placówek odbiorczych (zrzutowych) w przyjęciu Cichociemnych: 3/4 kwietnia 1944, operacja „Weller 5”, placówka „Pierzyna” oraz 8/9 kwietnia 1944, operacja „Weller 6”, placówka odbiorcza: Nil 1[6].
W Powstaniu Warszawskim przydzielony jako radiotelegrafista radiostacji „Wanda” 23A na Żoliborzu (I Obwód „Żywiciel” Okręgu Warszawa Armii Krajowej – kompania sztabowa – pluton 228[7]). W czasie walk był ranny[8]. Po upadku powstania na Żoliborzu w niemieckiej niewoli, m.in. w stalagach: III A Luckenwalde, XB Sandbostel, oflagu XC w Lubece. 2 maja 1945 uwolniony przez wojska brytyjskie[3].
11 maja 1945 zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza, przydzielony do bazy Polskich Sił Powietrznych w Dunholme Lodge. Awansowany na stopień porucznika 20 lutego 1946.[3] Zdemobilizowany 20 września 1947[3].
Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Royal Air Force, służył na Cyprze, następnie w Rodezji, Singapurze oraz na Borneo. Przeszedł na emeryturę w 1973. Zmarł 20 kwietnia 1988 roku w Folkestone[4]. Jego prochy zostały rozsypane na Hawkinge Cemetery[9].
W 1946 roku ożenił się z Janiną Madej (ur. 1923), z którą miał dwoje dzieci: Wandę (ur. 1947) i Andrzeja (ur. 1950).
Był autorem wspomnień pt. Czemu nie? Tarapaty radiotelegrafisty opublikowanych w książce Drogi cichociemnych ... (1954).
Awanse edytuj
- kapral – w 1942 roku, ze starszeństwem od 1941 roku
- podporucznik czasu wojny – zweryfikowany ze starszeństwem od 9 sierpnia 1945 roku
- porucznik – 20 lutego 1946 roku.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Medal Lotniczy – trzykrotnie
- Odznaka za Rany i Kontuzje
Przypisy edytuj
- ↑ Cichociemni - rekrutacja [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- ↑ Cichociemni - nazwa, przysięga, znak [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-03-03] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Teka personalna, 1942–1988, s. 3-43 (pol.), w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie, sygn. Kol.023.0036.
- ↑ a b Krzystek 2012 ↓, s. 145.
- ↑ Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 60, 360,, ISBN 83-86225-10-6 (pol.).
- ↑ Kazimierz Człapka - Cichociemny [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2024-01-22] (pol.).
- ↑ Profil Kazimierza Człapki na stronie Powstania warszawskiego 1944. [dostęp 2013-09-15].
- ↑ Patrycja Bukalska: Cichociemni. 2011-03-23. [dostęp 2013-09-15].
- ↑ Kazimierz Człapka. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2020-03-15]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 54–56. ISBN 978-83-933857-0-6.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 304. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 128.