Klasyfikator (językoznawstwo)

Klasyfikator (ang. classifier, counting suffix) – morfem, słowo lub sufiks pośredniczące pomiędzy liczebnikiem a wyrazem określanym. Konstrukcja taka wygląda następująco:

liczebnik dotyczy bezpośrednio klasyfikatora
grupa liczebnik + klasyfikator dotyczy wyrazu określanego

Klasyfikatory występują w wielu językach. W angielskim i polskim istnieje klasa „rzeczowników niepoliczalnych”, łącząca się z różnymi klasyfikatorami. W polskim klasyfikatory są przeważnie opcjonalne. Po polsku można powiedzieć „jedno masło” czy „dwa piwa”.

Przykładowa konstrukcja: five (5) bottles (rzeczownik butelki w funkcji klasyfikatora) of (morfem łączący) beer (piwo)

Użycie odpowiedniego klasyfikatora (sufiksu klasyfikującego) jest dość trudne, gdyż jest zależne od typu, przeznaczenia czy kształtu rzeczy liczonej, jak np. w języku japońskim (類別詞 ruibetsushi), gdzie istnieje kilkadziesiąt klasyfikatorów. Niektóre z nich to:

-nin (人) – ludzie
-hiki (匹) – małe zwierzęta
-ko (個) – wszystko poza ludźmi i zwierzętami, spełnia rolę klasyfikatora „uniwersalnego”
-tō (頭) – duże zwierzęta
-wa (羽) – ptaki
-satsu (冊) – książki, magazyny ilustrowane, gazety
-hon (本) – przedmioty cechujące się długością, może to być równie dobrze sznurek, jak i film czy butelka piwa
-do (度) – wystąpienia (odpowiednik polskiego licznika „raz” w: 1 raz, 2 razy, ile razy)
-kai (回) – powtórzenia
-hai (杯) – szklanki, filiżanki, naczynia z zawartością płynu
-mai (枚) – płaskie, cienkie przedmioty
-dai (台) – pojazdy

Przykładowa konstrukcja: go-nin no Nihonjin → „pięciu Japończyków” → go (5) nin (klasyfikator ludzi) no (partykuła dzierżawcza) Nihonjin (Japończyk)

W językach posiadających bogaty zakres klasyfikatorów, niektóre można stosować w danym kontekście wymiennie (np. japońskiego -do można używać zamiast -kai), nie są to podziały tak sztywne, jak w przypadku rodzajów gramatycznych.

W języku chińskim klasyfikator jest obowiązkowym elementem pojawiającym się między liczebnikiem a rzeczownikiem. Przypisanie klasyfikatorów do kategorii (czasami wcale nieoczywistych) jest w chińszczyźnie sztywne.