Kołpaczek kropelkowaty
Kołpaczek kropelkowaty (Panaeolus guttulatus Bres.) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kołpaczek kropelkowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Panaeolus guttulatus Bres. Fung. trident. 1(3): 36 (1883) | |
Morfologia
edytujŚrednica do 25 mm, kształt płaski z garbkiem, wyraźnie promieniście pomarszczony. Powierzchnia ochrowo-szara, brzeg o ostrych krawędziach, miąższ cienki. Skórka pokryta grudkami o kształcie od pęcherzykowatego do gruszkowatego, rzadko na krótkim, gładkim trzonie[2],
Blaszkowy, blaszki gęste, rozgałęzione z międzyblaszkami, cienkie, brzuchate, wolne lub lekko przyrośnięte, czarnobrązowe. Ostrza białe[2],.
Wysokość do 37 mm, średnica 2 mm, przy podstawie 3 mm, cylindryczny. Powierzchnia ochrowa, nieco błyszcząca, w górnej części rowkowana, u podstawy z białą grzybnią[2].
Czarnobrązowy[2].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki w tramie szkliste, gładkie, cylindryczne, septowane ze sprzążkami. Pileocystyd i pleurocystyd brak. Cheiocystydy cylindryczne do wąskomaczugowatych, gładkie, bez sprzążek, 30–40 × 18–22 µm, początkowo szkliste, w pełni dojrzałe z żółtą zawartością, której pigment nie rozpuszcza się w KOH. Podstawki 4-sterygmowe, krótke, maczugowate, ze sprzążką na przegrodzie, 23 × 21 µm. Zarodniki przeważnie elipsoidalno-jajowate (najszersze na wierzchołku), ale czasami też trochę skośne, ciemnobrązowe, gładkie, grubościenne, z centralnym wierzchołkiem i porami rostkowymi, 8,5–9 (–10 [–14]) x 5–5,5 (–6,5 [–7]) µm[2].
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Giacomo Bresàdola w 1883 r. na piaszczystej glebie pod drzewami iglastymi we Włoszech[1]. Synonimy:
- Coprinarius guttulatus (Bres.) Mig. 1912
- Coprinarius remotus var. guttulatus (Bres.) Quél. 1886
- Panaeolus guttulatus var. merrisianoi Panchett 2015[3].
Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[4]
Występowanie i siedlisko
edytujOpisano występowanie kołpaczka kropelkowatego w Europie i Ameryce[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko[4], w późniejszych latach podano kilka następnych[6]. Według W. Wojewody jego częstość występowania i stopień zagrożenia nie są znane[4]. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb naziemny występujący w lasach pod drzewami[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-06] (ang.).
- ↑ a b c d e Rene Klaus Schumacher, Der Getropftschneidige Düngerling (Panaeolus guttulatus) erstmals in Brandenburg, „Boletus”, 26, gbif.org, 2003, s. 53–56 [dostęp 2023-10-06] (niem.).
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-06] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 487, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Występowanie Panaeolus guttulatus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-10-06].
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-06] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Panaeolus guttulatus w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-06] (pol.).