Kościół Trójcy Świętej w Rudziczce
Kościół Trójcy Świętej w Rudziczce – rzymskokatolicki kościół parafialny w Rudziczce, należący do parafii Trójcy Świętej w Rudziczce, w dekanacie Prudnik, diecezji opolskiej.
 175/55 z dnia 28.09.1955[1]
| |||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||
 Kościół Trójcy Świętej (2013) | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie gminy Prudnik  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |||||||||||
 50°22′59,92″N 17°31′27,08″E/50,383310 17,524190
| |||||||||||
Historia edytuj
Parafia w Rudziczce powstała na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwotnie należała do diecezji wrocławskiej. Pierwszym proboszczem w Rudziczce był ks. Mikołaj Plessel, wymieniony w bulli papieża Klemensa VI z 12 czerwca 1350. Po raz pierwszy kościół wzmiankowany w źródłach w 1337[2]. W XVI wieku w Rudziczce popularność zdobył protestantyzm. Po kolei, protestanckimi pastorami we wsi byli: Martin Zimmermann z Brzegu (1570–1573), Thoman Thanhöltzer (1576–1587), Stephan Henel (ojciec Mikołaja Henela; 1587–1602), Theophil Henel (1602–1628). W 1582 protestanci wybudowali nową świątynie na miejscu dotychczasowego kościoła katolickiego[3].
Obecny kościół został zbudowany w latach 1801–1803 z inicjatywy ks. dziekana i proboszcza Thomasa Grabera. Kamień węgielny pod budowę został położony 1 czerwca 1801[3]. Poświęcenia kościoła dokonał biskup wrocławski Melchior von Diepenbrock, który odwiedził Rudziczkę w 1850[4].
W ciągu XIX wieku kościół był aktywnie unowocześniany. W 1826 do kościoła w Rudziczce sprowadzono ołtarz z raciborskiego kościoła franciszkanów. W 1863 wymieniona została dotychczasowa posadzka zbudowana z kamienia łamanego i cegły na nową – marmurową, która do dzisiaj znajduje się w świątyni. W 1868 zamontowano nowe organy. W 1888 kościół otrzymał nową ambonę (ostatnia renowacja w 1993). W 1892 założono nowe okna witrażowe z patronami sąsiednich kościołów: św. Anny (Niemysłowice) i św. Jerzego (Mieszkowice)[4].
Podczas walk o wieś w 1945 został uszkodzony dach kościoła[5]
Architektura edytuj
Kościół został wzniesiony na oryginalnym i prawie niespotykanym rzucie elipsy i dachu o zaokrąglonej kalenicy. W Europie istnieją jeszcze dwa tego typu obiekty[3]. Zbudowany w stylu klasycystycznym. Jest on orientowany, po stronie zachodniej znajduje się kwadratowa wieża i wejście główne do świątyni[4]. Wieża i dach kościoła, po wybudowaniu, pokryte zostały gontami. Późniejsze pokrycie stanowił łupek oraz blacha cynkowe. W 1984 wieża i dach zostały pokryte blachą miedzianą. Po bokach kościoła – od strony południowej i północnej – znajdują się kwadratowe przybudówki mieszczący od strony południowej kruchtę z bocznym chórem; od północnej natomiast – zakrystię, również z bocznym chórem. Za wejściem głównym znajdują się cztery kolumny jońskie, które podtrzymują chór główny z organami. Organy z 1868 mają dwa manuały z 14 głosami (registrami) oraz klawiaturę nożną, składającą się z czterech registrów. Ich ostatnia renowacja miała miejsce w 1993[6].
Kościół posiada pięć zaokrąglonych na górze okien z jednej strony oraz pięć ze strony przeciwnej. Okna z witrażami założono w 1892. Dwa z nich to witraże figuralne, przedstawiające patronów pobliskich kościołów: św. Anny, patronki Niemysłowic i od 1666 mater adiuncta Rudziczki oraz św. Jerzego – patrona Mieszkowic[6].
W ścianie bocznego wejścia do kościoła znajdują się dwie kamienne renesansowe płyty nagrobne małżonków Christofa Workwitz-Morkwitz z Rudziczki i żony Urszuli Bischofshey z 1606, pochodzące z wcześniejszej budowli. Na ścianie bocznego wejścia znajduje się epitafium z 1674, poświęcone zmarłym rodzicom ówczesnego proboszcza. Na tablicy, m.in. widnieje napis: Hodie mihi – cras tibi, rursum post tenebras speramus lucem. Po lewej stronie bocznego wejścia, w ścianie umieszczony jest kamień grobowy, upamiętniający budowniczego kościoła ks. Thomasa Grabera, zmarłego 21 października 1820 w wieku 52 lat[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 grudnia 2013 r. (województwo opolskie). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013, s. 110.
- ↑ Kasza 2020 ↓, s. 898.
- ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 899.
- ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 900.
- ↑ Parafie według dekanatów. diecezja.opole.pl. [dostęp 2019-10-12].
- ↑ a b c Kasza 2020 ↓, s. 901.
Bibliografia edytuj
- Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.