Koźlarz pomarańczowożółty

gatunek grzybów

Koźlarz pomarańczowożółty (Leccinum versipelle (Fr. & Hök) Snell) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].

Koźlarz pomarańczowożółty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

borowikowate

Rodzaj

koźlarz

Gatunek

koźlarz pomarańczowożółty

Nazwa systematyczna
Leccinum versipelle (Fr. & Hök) Snell
Lloydia 7(1): 58 (1944)
Już od początku łuseczki na trzonie są czarniawe

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji: Leccinum, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1835 r. Elias Fries i Christopher Theodor Hök, nadając mu nazwę Boletus versipellis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1944 r. Walter Henry Snell, przenosząc go do rodzaju Leccinum[1].

Posiada około 50 synonimów nazwy naukowej[2].

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[3]

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Ceglastopomarańczowy lub pomarańczowożółty. Ma średnicę 5–15 cm, jest poduszeczkowato wypukły, zwykle kosmkowaty i szorstki; na jego brzegu widoczne są błoniaste resztki zwisającej skórki[4]

Rurki

Rurki białawe z odcieniem szarości[4].

Trzon

Ma długość 6–15 cm i grubość 1–3 cm[4]. Powierzchnia biała lub jasnoszara, pokryta drobnymi, czarnymi łuskami, które u starszych okazów brązowieją[5].

Miąższ

Miąższ po przekrojeniu zmienia się na różowo-szaro-fioletowy, a w dolnej części trzonu na zielono-niebieskawy. Ta zmiana koloru może także występować u koźlarza czerwonego[4].

Wysyp zarodników

Brązowawy. Zarodniki gładkie, eliptyczno-wrzecionowate, o rozmiarach 13–16 × 4–5 μm[6].

Gatunki podobne

Bardzo podobny jest koźlarz czerwony (Leccinum aurantiacum). Najłatwiej rozróżnić go po łuskach na trzonie; koźlarz czerwony ma początkowo łuseczki białawe, później czerwonobrązowe, nigdy jednak nie są czarne. Ma też bardziej intensywny, jaskrawoczerwony kapelusz i rośnie tylko pod osiką. Podobne są także: koźlarz sosnowy (Leccinum vulpinum) i koźlarz świerkowy (Leccinum piceinum)[5]. Gatunki koźlarzy przez grzybiarzy często nie są rozróżniane, ale z użytkowego punktu widzenia nie ma to istotnego znaczenia, gdyż wszystkie są smacznymi grzybami jadalnymi[6].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Opisano jego występowanie w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony. Na północy sięga po północne wybrzeża Półwyspu Skandynawskiego, występuje także na Islandii[7]. W Polsce jest pospolity[5]. Znajduje się na czerwonej liście gatunków zagrożonych w Niemczech i Holandii[3].

Występuje pod brzozami, miejscami licznie, w okresie od czerwca do października. Rośnie wyłącznie pod brzozą lub w bliskim sąsiedztwie tego drzewa[5].

Znaczenie

edytuj

Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Grzyb jadalny: bardzo smaczny, nadaje się zwłaszcza do marynowania, mniej do duszenia z powodu twardego trzonu[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  5. a b c d Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4.
  6. a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  7. Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-06-22].