Komosa wzniesiona

Komosa wzniesiona
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	szarłatowate
Rodzaj	komosa
Gatunek	komosa wzniesiona
	Nazwa systematyczna
	Chenopodium strictum Roth.; Nov. Pl. Sp. 180 1821
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Komosa wzniesiona, komosa sztywna^[4], komosa prążkowana^[5] (Chenopodium strictum Roth.) – gatunek rośliny jednorocznej zaliczany w różnych systemach klasyfikacyjnych do rodziny komosowatych lub szarłatowatych^[2].

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzimy obszar jego występowania to Azja Środkowa. W Europie po raz pierwszy jego występowanie odnotowano w XIX wieku, w Polsce w Toruniu w 1891 roku. Rozprzestrzenił się głównie w okresie II wojny światowej i potem, na gruzowiskach powstałych podczas działań wojennych^[6]. Obecnie w Ameryce Północnej, Europie i Azji jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje także w niektórych regionach Afryki i Ameryki Południowej^[7]. W Polsce jest gatunkiem obcego pochodzenia^[8], obecnie dość częstym^[5].

Morfologia

Pokrój: Młode pędy są białomączyste, rzadko czerwono nabiegłe^[5].
Łodyga: Wzniesiona, o wysokości zazwyczaj do 80 cm, ale w dobrych warunkach nawet do 150 cm, podłużnie prążkowana, oliwkowozielona lub sinozielona, czasami czerwono nabiegła^[6].
Liście: O długości do 7 cm, dolne rombowojajowate, górne wydłużone, lancetowate lub eliptyczne. Są ciemnozielone, ale ich brzegi mają czerwonofioletowe zabarwienie, są nieregularnie ząbkowane lub równe^[6].
Kwiaty: Kwiatostan złożony, wyrastający na łodyżkach w kątach liści. Drobne, zielonawe kwiaty, wyrastają w kłębikach, które z kolei tworzą wiechę lub kłos. Kwiaty promieniste, bez podkwiatków. Zbudowane są z 5 działek okwiatu, 1 słupka i 5 pręcików. Działki ciemnozielone z szerokim, białym obrzeżem, eliptyczne i zrośnięte nasadami^[6].
Owoc: Jednonasienne drobne orzechy otoczone żółtawym i zmięśniałym perykarpem. Zawierają mniej więcej okrągłe spłaszczone nasiono o średnicy do 1,2 mm. Jest ono czarne, lśniące, gładkie i posiada promieniste żyłki^[6].
Gatunki podobne: Często jest nieodróżniana od komosy białej (Chenopodium album)^[5].

Biologia i ekologia

Rozwój: Roślina jednoroczna. Kwitnie zwykle od czerwca do sierpnia, czasami od czerwca do października^[6].

Siedlisko: Głównie siedliska ruderalne: nieużytki, niezagospodarowane tereny miejskie, gruzowiska, tereny kolejowe, przemysłowe i portowe. Czasami występuje także na polach uprawnych jako chwast. Gatunek charakterystyczny dla zespołu roślinności Chenopodietum stricti^[9].
Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 36 (54). Tworzy mieszańce z komosą białą (Chenopodium × pseudostriatum) i komosą kalinolistną^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2018-02-22].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2. OCLC 948856513.
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-02-22].
↑ Gatunki obce w Polsce. [dostęp 2018-02-22].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2018-02-22].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[rutkowski-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[sudnik-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 978-83-7073-514-2. OCLC 948856513.

[discover-7] Discover Life Maps. [dostęp 2018-02-22].

[obce-8] Gatunki obce w Polsce. [dostęp 2018-02-22].

[matuszkiewicz-9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[4]

[5]

[2]

[1]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]