Wikipedia

Kompania łączności 16 Dywizji Piechoty

Kompania łączności 16 Dywizji Piechoty – pododdział łączności Wojska Polskiego.

kompania łączności 16 Dywizji Piechoty
Historia
Państwo

Polska

Sformowanie

1932

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

kpt. Ignacy Mreła

Ostatni

por. Jerzy Jakóbczyński

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Grudziądz

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

łączność

Podległość

16 Dywizja Piechoty

Historia kompanii edytuj

Wiosną 1932 została sformowana kompania telegraficzna 16 Dywizji Piechoty[1]. Na stanowisko dowódcy kompanii wyznaczony został kapitan Ignacy Mreła, a na stanowisko młodszego oficera kompanii porucznik Mieczysław Bolesław Hawryluk[2][1][a].

Kompania stacjonowała w garnizonie Grudziądz[1][5][6] i była organiczną jednostką łączności 16 Dywizji Piechoty[7].

Kompania miała prowadzić szkolenie według obowiązującej „Instrukcji wyszkolenia wojsk łączności” sygn. MSWojsk. Szefostwo Łączności L. dz. 900/tjn. Wyszk. 30[8].

Kompania miała dwa plutony, lecz nie posiadała radia[9]. Pluton radio był mobilizowany w pułku radio w Warszawie[10] i po zakończeniu mobilizacji przydzielony do dywizji[11][12]. Dywizja nie posiadała wówczas organu zaopatrzenia i naprawy sprzętu łączności, czyli organu służby łączności[10].

Na podstawie rozkazu Dowództwa Łączności MSWojsk. L. 3000/tjn. I.Org. z 11 października 1937 kompania telegraficzna została przeorganizowana i przemianowana na kompanię łączności[13]. W składzie kompanii został utworzony pluton radio[14][15].

Organizacja pokojowa kompanii łączności:

  • dowódca kompanii (kapitan),
  • drużyna dowódcy kompanii[b],
  • I pluton telefoniczny,
  • II pluton telefoniczny,
  • III pluton radio,
  • gołębnik polowy[16][7].

Etat przewidywał 4 oficerów, 14-18 podoficerów (zależnie od typu kompanii), 130-133 szeregowców, 14 koni wierzchowych, 18-20 koni pociągowych, 2 samochody ciężarowe, 2 motocykle, 8 rowerów i 60 gołębi pocztowych[7].

Organizacja pokojowa była dostosowana do zadań mobilizacyjnych i okazała się dobrą[17].

1 września 1938 uprawnienia dowódcze względem kompanii otrzymał szef łączności dywizji[18][19][c]. Dowódcami (szefami) łączności 16 DP byli: kpt. łącz. Stanisław Sierkuczewski (1 III 1929[21] - VI 1934[22]), kpt. łącz. Stefan Polz (od VI 1934[22]) i mjr łącz. Józef Morkowski[23][24].

Do zadań kompanii należało szkolenie rezerw podoficerów i szeregowców jedynie na potrzeby własne. Poborowi byli wcielani bezpośrednio do kompanii. Etaty były tak skalkulowane, że dla zaspokojenia zapotrzebowań wojennych musiano powołać pod broń osiem roczników rezerwistów[16][7]. Kandydaci na podoficerów służby czynnej z kompanii szkolili się w szkołach podoficerskich batalionów telegraficznych i pułku radio[25].

Wiosną 1939 kompania została podporządkowana pod względem wyszkolenia fachowego dowódcy 1 Grupy Łączności[26]. Ze względu na szybki wybuch wojny dowództwo grupy nie odegrało powierzonej mu roli[27].

Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” kompania łączności 16 DP była jednostką mobilizującą. Pod względem mobilizacji materiałowej była przydzielona do 65 pułku piechoty[6][28].

Dowódca kompanii był odpowiedzialny za przygotowanie całości mobilizacji jednostek wpisanych na tabelę mob. z wyjątkiem mobilizacji materiałowej, za którą był współodpowiedzialny razem z dowódcą 65 pułku piechoty[29].

Dowódca kompanii był ponadto odpowiedzialny za przeprowadzenie mobilizacji:

  • kompanii telefonicznej 16 DP,
  • plutonu łączności Kwatery Głównej 16 DP,
  • plutonu radio 16 DP,
  • drużyny parkowej łączności 16 DP,
  • 2-gi gołębnika polowego samodzielnej drużyny gołębi pocztowych nr 11[d].

Wszystkie jednostki były mobilizowane w Grudziądzu, w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim[6][30].

Po zakończeniu czynności mobilizacyjnych kompania przekazywała: nadwyżki personelu i materiału koleją do Ośrodka Zapasowego Telegraficznego „Zegrze”, natomiast nadwyżki koni i środków przewozowych do 65 pp[6][28]

Jednostki zmobilizowane przynależały pod względem ewidencyjnym do OZ Telegraficznego „Zegrze” z wyjątkiem plutonu radio 16 DP, który przynależał do Ośrodka Zapasowego Radio w Warszawie[31].

23 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „niebieskich” na terenie Okręgu Korpusu Nr VIII. Początek mobilizacji został wyznaczony na godz. 6.00 następnego dnia[32].

Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939 roku.

Jednostki łączności 16 DP były formowane według organizacji wojennej L.3124/mob.org., ukompletowane zgodnie z zestawieniem specjalności L.3124/mob.AR oraz uzbrojone i wyposażone zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3124/mob./mat.[33]

Pluton łączności Kwatery Głównej 16 DP przeznaczony był do obsługi dowództwa dywizji, kompania telefoniczna przeznaczona do budowy i obsługi polowej sieci telefonicznej (z kabla polowego), a drużyna parkowa łączności odpowiadała za zaopatrzenie, naprawę i ewakuację sprzętu łączności[34][35][36].

Pluton radio 16 DP był formowany według organizacji wojennej L.3121/mob.org., ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.3121/mob.AR oraz uzbrojony i wyposażony zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3121/mob./mat.[33]

Samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 11 była formowana według organizacji wojennej L.3681/mob.org., ukompletowana zgodnie z zestawieniem specjalności L.3681/mob.AR oraz uzbrojona i wyposażona zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3681/mob./mat.[33]

29 sierpnia 1939 major Aleksander Emmerling w rozmowie telefonicznej stwierdził, że kompania osiągnęła pełną gotowość – „pełne wyposażanie w ludzi, sprzęt i środki techniczne”[37]. Stan moralny i fizyczny żołnierzy dobry. Wyszkolenie słabe, szczególnie starszych roczników, które od dawna nie były na ćwiczeniach rezerwy. Nie znali oni nowego sprzętu do budowy linii i z trudnością dawali sobie radę przy obsłudze centrali. Sprzęt telefoniczny bardzo dobry i gdyby był równy przeciwnik łączność byłaby całkowicie zapewniona w ramach dywizji. Żołnierze po kilku dniach poznali sprzęt i każde zadanie spełniali dobrze[38].

Z polecenia mjr. Emmerlinga 30 sierpnia jedna drużyna stacyjna ze składu plutonu łączności Kwatery Głównej 16 DP została skierowana do Jabłonowa z zadaniem organizacji i obsługi centrali telefonicznej Grupy Operacyjnej „Wschód” na korzyść dowódcy odcinka 208 pułku piechoty[39]. Ponadto ze składu 4 i 16 DP do jego dyspozycji oddana została jedna radiostacja RKD, jedna radiostacja N1 i jeden patrol łączności z lotnikiem[37].

Według wymienionego oficera sieć telefoniczna stała 16 DP została „rozbudowana regulaminowo, jak na nasze warunki bardzo bogato” (…), a sieć radio zorganizowana celowo”[40].

W czasie kampanii wrześniowej jednostki łączności z plutonem radio walczyły w składzie macierzystej dywizji, natomiast samodzielna drużyna gołębi pocztowych nr 11 została przeznaczona dla Armii „Pomorze”[41].

„Żołnierze łączności 16 Dyw. Piech. zdali na polach bitew egzamin nie tylko jako specjaliści lecz również obowiązek żołnierza – obywatela, swe wyjątkowo ciężkie zadanie wytrzymali z największym poświęceniem siebie, ze spokojną bohaterską postawą[42].

Kadra kompanii edytuj

Dowódcy kompanii
  • kpt. łącz. Ignacy Mreła (od III 1932)
  • por. łącz. Jerzy Władysław Leon Jakóbczyński[e] (do IX 1939) [44]
Obsada personalna kompanii łączności 16 DP w marcu 1939[5]
  • dowódca kompanii – por. łącz. Jerzy Władysław Leon Jakóbczyński
  • dowódca plutonu telefonicznego – ppor. łącz. Witold Eugeniusz Anzelm Radwański
  • dowódca plutonu radio – por. łącz. Jan Rochoń[f]
Obsada personalna jednostek łączności 16 DP i plutonu radio we wrześniu 1939[24] [44]
  • dowódca kompanii telefonicznej 16 DP – por. łącz. Jerzy Władysław Leon Jakóbczyński
  • zastępca dowódcy kompanii – ppor. łącz. rez. Michał Kamionka[g]
  • dowódca I plutonu – ppor. łącz. Szydłowski
  • dowódca II plutonu – ppor. łącz. rez. Feliks Benedykt Reszuta
  • dowódca III plutonu – ppor. łącz. rez. Drozd
  • dowódca IV plutonu – pchor. / ppor. łącz. Józef Władysław Kowalewski[h]
  • dowódca plutonu łączności KG 16 DP – ppor. łącz. Witold Eugeniusz Anzelm Radwański
  • dowódca plutonu radio 16 DP – por. łącz. Jan Rochoń
  • dowódca drużyny parkowej łączności 16 DP – chor. Morcinek

Uwagi edytuj

  1. ↑ W styczniu 1934 por. Mieczysław Bolesław Hawryluk został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[3], a na jego miejsce w czerwcu tego roku przybył por. Jerzy Stefan Mirecki z 6 baonu telegraficznego[4]. Więcej danych biograficznych Jerzego Mireckiego w artykule Pułk KOP „Sarny”, natomiast Mieczysława Bolesława Hawryluka w artykule 116 Pułk Piechoty (II RP).
  2. ↑ W składzie drużyny dowódcy kompanii znajdował się szef kompanii, pisarz, podoficer sprzętowy, podoficer sanitarny, podoficer gospodarczo-furażowy, podoficer weterynaryjny i podkuwacz[14].
  3. ↑ Stanowisko szefa łączności dywizji piechoty zostało przemianowane na dowódcę łączności. Jednocześnie wydano instrukcję normującą ściśle zakres działania dowódcy łączności dywizji piechoty[20][18].
  4. ↑ Samodzielną drużynę gołębi pocztowych nr 11 (bez drugiego gołębnika) mobilizowała kompania łączności 15 Dywizji Piechoty.
  5. ↑ Jerzy Władysław Leon Jakóbczyński ur. 19 kwietnia 1910 w Szczakowej, w rodzinie Marcina. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu XI A, a od 30 lipca 1940 w Oflagu II C Woldenberg. Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju i został zarejestrowany w jednej z rejonowych komend uzupełnień[43].
  6. ↑ Jan Rochoń ps. „Wilk” ur. 8 września 1909 we wsi Wronka, w rodzinie Jana i Anny. Na porucznika awansował ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 11. lokatą w korpusie oficerów łączności[45]. Został ranny w bitwie nad Bzurą. W czasie okupacji niemieckiej służył w Inspektoracie Grudziądz Armii Krajowej. 31 marca 1944 został aresztowany przez Gestapo. 25 czerwca 1944 został przekazany do KL Stutthof jako więzień polityczny. Od 25 stycznia 1945 uczestniczył w „marszu śmierci”. Zmarł w marcu 1945 w obozie ewakuacyjnym w Rybnie[46].
  7. ↑ Michał Kamionka ur. 15 sierpnia 1908 w Bochni. Na stopień podporucznika rezerwy ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 w korpusie oficerów łączności. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Grudziądz. Posiadał przydział w rezerwie do 5 baonu telegraficznego w Krakowie[47]. W niemieckiej niewoli, w Oflagu VII A Murnau[48].
  8. ↑ Józef Władysław Kowalewski ur. 25 października 1916. Absolwent XIV promocji Szkoły Podchorążych Łączności (1936-1939). 18 września 1939 pod m. Iłów dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[48]. W grudniu 1945 służył w 5 Kresowym Batalionie Łączności[49].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 775.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 240, 241.
  3. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 19.
  4. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 268.
  5. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 825.
  6. ↑ a b c d Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 495.
  7. ↑ a b c d Popławski 1965 ↓, s. 135.
  8. ↑ Zajączkowski 2015 ↓, s. 205.
  9. ↑ Cepa 1940 ↓, s. 5.
  10. ↑ a b Cepa 1940 ↓, s. 4.
  11. ↑ Konarski 1940 ↓, s. 82.
  12. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 3.
  13. ↑ Zajączkowski 2015 ↓, s. 207.
  14. ↑ a b Zajączkowski 2015 ↓, s. 208.
  15. ↑ Popławski 1965 ↓, s. 135, wg autora pluton radio został utworzony na podstawie rozkazu z 27 lipca 1937..
  16. ↑ a b Konarski 1940 ↓, s. 84.
  17. ↑ Konarski 1940 ↓, s. 87.
  18. ↑ a b Zajączkowski 2015 ↓, s. 210, 211.
  19. ↑ Kozłowski 1964 ↓, s. 204.
  20. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 12.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 202.
  22. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 167.
  23. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 264, 535.
  24. ↑ a b Leonard 1991 ↓, s. 227.
  25. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 77.
  26. ↑ Kozłowski 1964 ↓, s. 205, 206.
  27. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 11.
  28. ↑ a b Zarzycki 1995 ↓, s. 138.
  29. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 474.
  30. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 138, autor nie wymienił 2-go gołębnika polowego samodzielnej drużyny gołębi pocztowych nr 11.
  31. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 475.
  32. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
  33. ↑ a b c Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1096.
  34. ↑ Cepa 1940 ↓, s. 20, 21, 71.
  35. ↑ Chamski 1941 ↓, s. 169.
  36. ↑ Popławski 1965 ↓, s. 144.
  37. ↑ a b Relacja dcy łączności ↓, s. 12.
  38. ↑ Kowalewski 1945 ↓, s. 2.
  39. ↑ Relacja dcy łączności ↓, s. 15.
  40. ↑ Relacja dcy łączności ↓, s. 13.
  41. ↑ Leonard 1991 ↓.
  42. ↑ Morkowski ↓, s. 22.
  43. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-06-29]..
  44. ↑ a b Kowalewski 1945 ↓, s. 1.
  45. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 270.
  46. ↑ „Archiwum Zawackiej” : Inspektorat Grudziądz – mężczyźni : Rochoń Jan. Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2022-06-28]..
  47. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 179, 699.
  48. ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-12-06].
  49. ↑ Kowalewski 1945 ↓, s. 4.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kompania_łączności_16_Dywizji_Piechoty&oldid=72020340”