Kompania graniczna KOP „Chominka”
Kompania graniczna KOP „Chominka” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza sformowano 9 batalion graniczny [1][2], a w jego składzie 2 kompanię graniczną KOP. Początkowo dowództwo stacjonowało w Kuncowszczyźnie. 23 kwietnia 1925 przedyslokowano odwód kompanijny do Chominki. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 8 podoficerów, 4 nadterminowych i 82 żołnierzy służby zasadniczej[b].
Latem 1937, w wyniku realizacji drugiej fazy reorganizacji KOP „R.3”, przeorganizowano 2 kompanię graniczną „Chominka” na 2 kompanię graniczną „Woronino”[c] ze strażnicami „Kuncowszczyzna” i „Helenowo” oraz 1 kompanię graniczną „Chominka” ze strażnicami „Morocz” i „Kołki”[3]. Pluton odwodowy 2 kompanii granicznej „Woronino” rozmieszczono w koszarach 1 kompanii granicznej „Lubieniec”, a dowództwo tej kompanii w koszarach w Chomince wspólnie z dowództwem 1 kompanii granicznej „Chominka” baonu „Ludwikowo”[4].
Z dniem 19 stycznia 1938 dowódca KOP zarządzeniem nr L.4840/tj.og.org/37 zmienił nazwę strażnicy KOP „Morocz” na „Rybna”.
Służba graniczna edytuj
Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[5]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[6].
2 kompania graniczna „Chominka” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 28 kilometrów 616 metrów[7]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniał zastawa „Staryna” z komendantury „Krasnaja Słoboda”[8].
Kompanie sąsiednie:
- 1 kompania graniczna KOP „Lubieniec” ⇔ 2 kompania graniczna KOP „Wysiłek” – 1928[9], 1929[10], 1931[8], 1932[11], 1934[12], 1938[13]
Struktura organizacyjna edytuj
Strażnice kompanii w latach 1928 – 1934[14][9][15][8][16][17]:
- 133 strażnica KOP „Kuncowszczyzna”[d]
- 134 strażnica KOP „Helenowo”[e]
- 135 strażnica KOP „Morocz”[f][g]
- 136 strażnica KOP „Kołki”[h][i]
Strażnice kompanii w 1938[13]
Dwie kompanie graniczne KOP „Chominka” w 1939 edytuj
W 1939 dowództwa dwóch kompanii granicznych stacjonowały w Chomince.
2 kompania graniczna KOP „Chominka” („Woronino”) podlegała dowódcy batalionu KOP „Kleck”[18].
Organizacja kompanii 17 września 1939[18][19]:
- dowództwo kompanii
- pluton odwodowy
- 1 strażnica KOP „Kuncowszczyzna”
- 2 strażnica KOP „Helenowo”
1 kompania graniczna KOP „Chominka” podlegała dowódcy batalionu KOP „Ludwikowo”[18][20].
Organizacja kompanii 17 września 1939[18]:
- dowództwo kompanii
- pluton odwodowy
- 1 strażnica KOP „Rybna”
- 2 strażnica KOP „Jastrzębów”
Dowódcy kompanii edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ nadleśnictwo Chominka, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie
- ↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 367
- ↑ W literaturze przedmioty często nazywana od miejsca postoju strażnicą KOP „Chominka”.
- ↑ folwark Kuncowszczyzna, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ zaścianek Helenowo, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Z dniem 19 stycznia 1938 dowódca KOP zarządzeniem nr L.4840/tj.og.org/37 zmienił nazwę strażnicy KOP „Morocz” na „Rybna”
- ↑ wieś Morocz, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Z dniem 19 stycznia 1938 dowódca KOP zarządzeniem nr L.4840/tj.og.org/37 zmienił nazwę strażnicy KOP „Kołki” na „Jastrzębów”
- ↑ wieś Kołki, gmina Zaostrowiecze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie → Baza miejscowości kresowych
- ↑ Kledzik Zygmunt Jan, kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dca 2 kompanii granicznej „Chominka“ baonu KOP „Kleck”. We wrześniu 1939 dca II batalionu piechoty 96 pułku piechoty. W trakcie walk z Niemcami ranny 20 września pod Hołoskiem. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 724
- ↑ Woronowicz Lucjan, por. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dowódca 1 kompanii granicznej „Chominka” baonu KOP „Ludwikowo”. Przydział mobilizacyjny nieznany. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 757
Przypisy edytuj
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
- ↑ Zarządzenie nr L.3300/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 2/1.
- ↑ Zarządzenie nr L.3300/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 20/1.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 300.
- ↑ a b c Szkice dyslokacyjne ↓.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7/1928.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 7 i 8/1929.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 25 i 29/1932.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 55 i 56/1934.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 86 i 89/1938.
- ↑ Wykaz L.dz. 1040/2Br.OP. ↓.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 8/1929.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 25/1932.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 55/1934.
- ↑ a b c d Prochwicz 2003 ↓, s. 309.
- ↑ Grzelak 2001 ↓, s. 188.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 89/1938.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
- Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 2 Brygady KOP nr L.dz. 1040/2Br.OP.
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza sprawie reorganizacji pododdziałów w batalionach i CSP(„R.3” II Faza) nr L.3300/Tjn.Og.Org/37 z 17 lipca 1937.