Kopułek juchtowaty
Wilgotnica juchtowa, kopułek juchtowaty (Cuphophyllus russocoriaceus (Berk. & T.K. Mill.) Bon) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
_Lange_299753.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wilgotnica juchtowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Cuphophyllus russocoriaceus (Berk. & T.K. Mill.) Bon Notes R. bot. Gdn Edinb. 29(1): 131 (1969) | |
_Bon_701592_2016-12-28.jpg)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cuphophyllus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1848 r. Miles Joseph Berkeley i T.K. Miller nadając mu nazwę Hygrophorus russocoriaceus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1969 r. Marcel Bon[1].
- Camarophyllus russocoriaceus (Berk. & T.K. Mill.) J.E. Lange 1923
- Hygrocybe russocoriacea (Berk. & T.K. Mill.) P.D. Orton & Watling 1969
- Hygrocybe russocoriacea f. alba M. Becerra & Robles 2012
- Hygrocybe russocoriacea (Berk. & T.K. Mill.) P.D. Orton & Watling 1969 f. russocoriacea
- Hygrophorus russocoriaceus Berk. & T.K. Mill. 1848
Nazwę polską kopułek juchtowaty nadała w 1997 r. Barbara Gumińska dla synonimu Camarophyllus russocoriaceus[3]. W niektórych atlasach grzybów podawana jest nazwa wilgotnica juchtowa[4]. Obydwie nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową[1]. W 2021 r. Komisja ds Polskiego Nazewnictwa Grzybów zarekomendowała dla rodzaju Cuphophyllus nazwę kopułka[5], nazwa gatunku powinna więc brzmieć kopułka juchtowata.
Morfologia edytuj
Średnicy 0,6–2,5 cm, młody – półkulisty, później rozpostarty i na środku zagłębiony. Jest nieco higrofaniczny; w stanie wilgotnym od przeświecających blaszek jest na brzegu prążkowany i na powierzchni połyskujący, podczas suchej matowy i bez prążkowania. Powierzchnia gładka, o barwie od białej, kremowej lub kości słoniowej, czasami szaroochrowa[6]. Brzeg ostry[4].
Zbiegające, dość grube i rzadkie, z blaszeczkami, białe lub kremowe, o równych ostrzach[6].
Wysokość do 2,5 cm, średnica od 0,2 do 0,4 cm, cylindryczny, zwężający się ku podstawie, czasami wygięty, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia gładka, sucha, jedwabiście połyskująca, o tej samej barwie co kapelusz[6].
Cienki, kremowy, wodnisty, zapach juchtowy, smak podobny do drewna cedrowego[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 4–zarodnikowe, o kształcie od cylindrycznego do półwrzecionowatego, ze sprzążka w podstawie. Zarodniki nieregularnie elipsoidalne, niektóre nieznacznie na środku zwężone, hialinowe, z gutulami. Mają rozmiary 7,8–10 × 4,6–7 µm. Strzępki tramy zbudowane z cylindrycznych komórek o długości 32,6–102,9 μm i średnicy 6,1–18,9 μm. Sprzążki liczne we wszystkich strukturach grzyba[7].
- Gatunki podobne
Kopułka śnieżna (Cuphophyllus virgineus) i wodnicha świerkowa (Hygrophorus piceae) odróżniają się brakiem zapachu. Wodnicha świerkowa rośnie tylko pod świerkami[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Wilgotnica juchtowa występuje w Europie i jest tutaj szeroko rozprzestrzeniona[8]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano trzy stanowiska. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[9].
Rozwija się w trawie, na wilgotnych pastwiskach i łąkach, na obrzeżach lasów i dróg leśnych. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-08].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2019-02-02].
- ↑ Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ a b c B. Gumińska, Flora Polska (Flora of Poland). Grzyby (Mycota). Tom XXVI. Wodnichowate (Hygrophoraceae). Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, Kraków 1997.
- ↑ ''Hygrocybe russocoriacea'' [online] [dostęp 2019-02-02].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2019-02-02].
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.