Kosmoceratops
Kosmoceratops – rodzaj ceratopsa z rodziny Ceratopsidae. Żył w późnej kredzie na terenach Laramidii, stanowiących obecnie zachód Ameryki Północnej. Został opisany w 2010 roku przez Scotta Sampsona i współpracowników w oparciu o niemal kompletną czaszkę oznaczoną numerem katalogowym UMNH VP 17000. Oprócz niej odnaleziono również szczątki trzech innych osobników, obejmujące szczątki czaszki i około 45% szkieletu pozaczaszkowego. Skamieniałości te wydobyto z dolnych i środkowych warstw górnokampańskiej formacji Kaiparowits w południowym Utah. Kosmoceratops charakteryzował się wydłużonymi, skierowanymi na boki rogami nadoczodołowymi i krótką, szeroką kryzą zakończoną dziesięcioma hakowatymi rogami. Spośród wszystkich znanych dinozaurów Kosmoceratops miał w największym stopniu zdobioną czaszkę. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów sugeruje, że należy on do kladu Chasmosaurinae (Ceratopsinae), a jego najbliższym krewnym jest Vagaceratops irvinensis (wcześniej znany jako Chasmosaurus irvinensis)[1].
 Holotypowa czaszka (UMNH VP 17000) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Kosmoceratops | ||
| Gatunki | |||
| |||
Longrich (2014) uznał niekompletną czaszkę oznaczoną CMN 8801, odkrytą w 1928 r. przez Charlesa Sternberga w osadach formacji Dinosaur Park w kanadyjskiej prowincji Alberta (pierwotnie identyfikowaną jako należącą do przedstawiciela gatunku Chasmosaurus russelli), za należącą do przedstawiciela rodzaju Kosmoceratops; potwierdziła to przeprowadzona przez autora analiza filogenetyczna, według której CMN 8801 jest taksonem siostrzanym do K. richardsoni. Różnice w budowie czaszki K. richardsoni i CMN 8801 w ocenie Longricha sugerują jednak, że CMN 8801 nie jest przedstawicielem K. richardsoni, lecz drugiego, dotąd nienazwanego gatunku z rodzaju Kosmoceratops[2]. Z wnioskami Longricha nie zgodzili się Campbell i współpracownicy (2016), w ocenie których anatomia CMN 8801 wskazuje, że jest to czaszka przedstawiciela rodzaju Chasmosaurus o niepewnej przynależności gatunkowej[3].
Nazwa rodzajowa Kosmoceratops pochodzi od greckich słów kosmos („zdobiony”, „udekorowany”) i ceratops („rogate oblicze”). Nazwa gatunkowa gatunku typowego, richardsoni, honoruje Scotta Richardsona, który odnalazł holotyp K. richardsoni i odkrył wiele innych skamieniałości w Grand Staircase-Escalante National Monument[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Scott D. Sampson, Mark A. Loewen, Andrew A. Farke, Eric M. Roberts, Catherine A. Forster, Joshua A. Smith, Alan L. Titus. New horned dinosaurs from Utah provide evidence for intracontinental dinosaur endemism. „PLoS ONE”. 5(9): e12292, 2010. DOI: 10.1371/journal.pone.0012292. (ang.).
- ↑ Nicholas R. Longrich. The horned dinosaurs Pentaceratops and Kosmoceratops from the upper Campanian of Alberta and implications for dinosaur biogeography. „Cretaceous Research”. 51, s. 292–308, 2014. DOI: 10.1016/j.cretres.2014.06.011. (ang.).
- ↑ James A. Campbell, Michael J. Ryan, Robert B. Holmes i Claudia J. Schröder-Adams. A Re-Evaluation of the Chasmosaurine Ceratopsid Genus Chasmosaurus (Dinosauria: Ornithischia) from the Upper Cretaceous (Campanian) Dinosaur Park Formation of Western Canada. „PLoS ONE”. 11(1): e0145805, 2016. DOI: 10.1371/journal.pone.0145805. (ang.).
