Wikipedia

Anna Grodzka

polska działaczka społeczna i polityczna, pierwsza otwarcie transpłciowa osoba w polskim parlamencie
(Przekierowano z Krzysztof Bęgowski)

Anna Grodzka (ur. 16 marca 1954 w Otwocku) – polska działaczka społeczna i polityczna, przedsiębiorca, współzałożycielka i pierwsza prezes Fundacji Trans-Fuzja, posłanka na Sejm VII kadencji, pierwsza otwarcie transpłciowa osoba w polskim parlamencie.

Anna Grodzka
Ilustracja
Anna Grodzka (2014)
Imię i nazwisko urodzenia

Krzysztof Bogdan Bęgowski

Data i miejsce urodzenia

16 marca 1954
Otwock

Zawód, zajęcie

działaczka społeczna i polityczna, przedsiębiorca

Stanowisko

posłanka na Sejm VII kadencji (2011–2015)

Partia

PZPR, SdRP, SLD, Ruch Palikota, TR, Zieloni, PPS

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys edytuj

Życie prywatne edytuj

Jest osobą transpłciową. Po urodzeniu jej płeć została określona jako męska, nosiła imiona Krzysztof Bogdan[1][2][3][4][5] i nazwisko Bęgowski[1][6]. W dzieciństwie została adoptowana[5] przez Józefa i Kazimierę[1], o czym dowiedziała się w 2007[5].

Od końca lat 70. była w związku małżeńskim z kobietą[7], rozwiodła się w 2007[3][5]. Na sądowe ustalenie płci i fizyczny proces jej korekty zdecydowała się dopiero gdy syn ze związku małżeńskiego[3] był już dorosły. Operację przeszła w klinice w Bangkoku[8]. Procesowi korekty płci Anny Grodzkiej (formalnie zakończonemu w 2010[5]) został poświęcony film dokumentalny Trans-akcja wyprodukowany w 2010 przez HBO[9][10].

Działalność zawodowa i polityczna edytuj

 
Anna Grodzka udzielająca wywiadu w budynku sejmowym
 
Andrzej Rozenek, Anna Grodzka i Robert Biedroń w czasie akcji poparcia dla homoseksualnych dzieci w Rosji

Ukończyła studia z zakresu psychologii klinicznej na Uniwersytecie Warszawskim[11]. Uzyskała stopień wojskowy starszego sierżanta i tytuł podchorążego rezerwy[7]. W okresie PRL działała w Socjalistycznym Zrzeszeniu Studentów Polskich (m.in. jako instruktorka polityczna młodych kadr[12]) i PZPR (m.in. zasiadając podczas stanu wojennego w egzekutywie podstawowej organizacji partyjnej na UW[12]). Od 1980 była etatową pracownicą SZSP, od 1984 zatrudniona w przedsiębiorstwie Alma Press[13], w 1986 objęła w nim stanowisko dyrektorskie[12]. W połowie 1986 pełniła funkcję kierowniczki grupy podczas wyjazdu na Kubę w ramach Brygady Młodzieży Polskiej im. Karola Roloffa-Miałowskiego[1].

Po 1989 prowadziła własną działalność gospodarczą w branży wydawniczej, reklamowej i poligraficznej, była producentką wykonawczą drugiego sezonu serialu Defekt z 2005[14]. W latach 2003–2006 zasiadała w radzie nadzorczej rozgłośni Radio dla Ciebie[15]. Działała w Socjaldemokracji RP, następnie do września 2011 była członkinią Sojuszu Lewicy Demokratycznej w Warszawie[3]. Wstąpiła także do Stowarzyszenia „Ordynacka”[16]. W wyborach samorządowych z 1998 bez powodzenia kandydowała na radną sejmiku mazowieckiego z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej[17].

W 2011 wystartowała w wyborach do Sejmu RP. Otrzymała pierwsze miejsce na liście wyborczej Ruchu Palikota w okręgu krakowskim (wskutek startu z ramienia tej partii została wykluczona z SLD we wrześniu 2011[3]). W wyniku głosowania z 9 października uzyskała mandat posłanki, otrzymując 19 451 głosów[18]. Została tym samym pierwszą w Polsce i pierwszą w Europie osobą publicznie ujawniającą swój transseksualizm, którą wybrano do parlamentu na szczeblu krajowym[19][20][a].

W Sejmie VII kadencji została wiceprzewodniczącą klubu poselskiego Ruchu Palikota, wiceprzewodniczącą Komisji Kultury i Środków Przekazu, członkinią sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka[21], a także wiceprzewodniczącą Parlamentarnej Grupy Kobiet[22]. W trakcie kadencji wstąpiła do partii, a po jej przekształceniu w październiku 2013 została działaczką Twojego Ruchu. W czerwcu 2014 przeszła z Twojego Ruchu do Partii Zieloni, pozostając w klubie poselskim TR[23]. 23 września tego samego roku poinformowała, że została wykluczona z KP TR[24].

Zarejestrowała swój komitet wyborczy w wyborach prezydenckich w 2015, nie zdołała jednak zebrać 100 tysięcy podpisów poparcia umożliwiających wystartowanie w tych wyborach[25]. Po roku działalności w Partii Zieloni wystąpiła z tego ugrupowania[26]. W 2015 nie ubiegała się o poselską reelekcję. Została zaliczona przez tygodnik „Polityka” do grona kilkunastu „najlepszych posłów” VII kadencji Sejmu[27]. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2019 bezskutecznie ubiegała się o mandat posłanki, startując z listy koalicji Lewica Razem[28]. W tym samym roku przystąpiła do Polskiej Partii Socjalistycznej[29]. W grudniu 2021 skrytykowała działania przewodniczącego partii Wojciecha Koniecznego[30], wkrótce zaś wystąpiła z tego ugrupowania[31].

Działalność społeczna edytuj

W 2008 brała udział w założeniu Fundacji Trans-Fuzja[5], która postawiła sobie za cel upowszechnianie wiedzy o transpłciowości i podejmowanie działań na rzecz wsparcia osób transpłciowych[32]. Od 2009 do 2011 zajmowała stanowisko prezesa w tej organizacji[33], później została przewodniczącą rady tej fundacji[34]. Do 2011 była wiceprzewodniczącą działającej przy prezydencie m.st. Warszawy Komisji Dialogu Społecznego[35]. Została również członkinią rady Fundacji Dziennikarskiej Medium Publiczne[36] oraz członkinią rady programowej stowarzyszenia Kongres Kobiet[37]. W 2012 była wśród fundatorów Fundacji LGBT Bussiness Forum[38]. Współtworzyła i została przewodniczącą Stowarzyszenia na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Społecznego „Społeczeństwo FAIR”[34].

Została wyróżniona nagrodą „Okulary Równości” Fundacji im. Izabeli Jarugi-Nowackiej (2012)[39]. W 2013 wydała książkę autobiograficzną pt. Mam na imię Ania[40].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Pierwszą na świecie deputowaną, która przeszła pełny proces korekty płci, była Georgina Beyer z Nowej Zelandii. Brytyjka Nikki Sinclaire została w 2009 wybrana do Parlamentu Europejskiego, jednak informację o swoim transseksualizmie upubliczniła dopiero w 2013 (zob. MEP Nikki Sinclaire reveals she had a sex change at the age of 23. metro.co.uk, 17 listopada 2013. [dostęp 2014-01-07]. (ang.).).

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Informacje w BIP IPN. [dostęp 2014-02-03].
  2. ↑ Igor Ryciak. Z parady do Sejmu. „Newsweek”. 40, s. 38–39, 7 października 2011. [dostęp 2013-06-15]. 
  3. ↑ a b c d e Leszek Konarski: Krakowski test tolerancji. tygodnikprzeglad.pl, 2 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  4. ↑ To nie moje ciało. kobiecyporadnik.pl. [dostęp 2013-06-15].
  5. ↑ a b c d e f Piotr Pacewicz: Skazana na płeć. gazeta.pl, 12 kwietnia 2010. [dostęp 2013-06-15].
  6. ↑ Największa tajemnica posłanki Anny Grodzkiej z Ruchu Palikota. se.pl, 22 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  7. ↑ a b Była przystojnym facetem. wprost.pl, 3 lutego 2013. [dostęp 2013-12-07].
  8. ↑ Posłanka Palikota o zmianie płci: To było jak poród. dziennik.pl, 13 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  9. ↑ Trans-akcja. hbo.pl. [dostęp 2013-06-15].
  10. ↑ Trans-akcja w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2011-10-11].
  11. ↑ Grodzka: Polityka bez wartości. krytykapolityczna.pl, 20 czerwca 2011. [dostęp 2013-06-15].
  12. ↑ a b c Anna Grodzka: od PZPR, przez biznes, do Ruchu Palikota. tvn24.pl, 6 lutego 2013. [dostęp 2013-06-15].
  13. ↑ Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. VII kadencja. Przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012, s. 136.
  14. ↑ Krzysztof Bęgowski w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2013-07-22].
  15. ↑ Krzysztof Bogdan Bęgowski. imsig.pl. [dostęp 2013-06-15].
  16. ↑ Kwaśniewski z „Ordynacką” planują kongres lewicy. polskieradio.pl, 3 listopada 2011. [dostęp 2013-06-15].
  17. ↑ Maciej Gąsiorowski: Grodzka w polityce od lat. wsumie.pl, 8 stycznia 2014. [dostęp 2014-01-08].
  18. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2013-06-15].
  19. ↑ Ewa Siedlecka: Jedyna transpłciowa parlamentarzystka na świecie. wyborcza.pl, 11 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  20. ↑ Magda Wrzos-Lubaś: Anna Grodzka: Stworzę prawo o określaniu płci. gazetakrakowska.pl, 6 października 2011. [dostęp 2013-06-15].
  21. ↑ Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2013-06-15].
  22. ↑ Parlamentarna Grupa Kobiet – czym się zajmie, kto w prezydium?. dziennik.pl, 26 stycznia 2012. [dostęp 2012-01-30].
  23. ↑ Anna Grodzka odchodzi z Twojego Ruchu. rp.pl, 27 czerwca 2014. [dostęp 2014-06-28].
  24. ↑ Anna Grodzka poza klubem Twojego Ruchu. onet.pl, 24 września 2014. [dostęp 2020-02-24].
  25. ↑ Anna Grodzka kończy kampanię prezydencką. „Należało się tego spodziewać”. dziennik.pl, 26 marca 2015. [dostęp 2015-03-30].
  26. ↑ Anna Grodzka odchodzi z Partii Zieloni. polskieradio.pl, 23 czerwca 2015. [dostęp 2015-06-23].
  27. ↑ Trzynaścioro najlepszych posłów ostatniej kadencji. polityka.pl, 24 września 2015. [dostęp 2016-05-04].
  28. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-05-27].
  29. ↑ PPS Warszawa-Śródmieście. przeglad-socjalistyczny.pl, 30 października 2019. [dostęp 2020-07-07].
  30. ↑ Anna Grodzka: Domagam się usunięcia Koniecznego z funkcji przewodniczącego PPS. gazetaprawna.pl, 17 grudnia 2021. [dostęp 2022-06-16].
  31. ↑ Malwina Dziedzic: Nieczarzaści, czyli buntownicy z lewicy. Kim są, czego chcą?. polityka.pl, 13 czerwca 2022. [dostęp 2022-06-16].
  32. ↑ Fundacja Trans-Fuzja. transfuzja.org. [dostęp 2013-06-15].
  33. ↑ Statut fundacji. transfuzja.org. [dostęp 2013-06-15].
  34. ↑ a b Informacje w wyszukiwarce podmiotów w KRS. [dostęp 2016-05-04].
  35. ↑ Protokół z IX posiedzenia Komisji Dialogu Społecznego ds. Równego Traktowania działającej przy Gabinecie Prezydenta m.st. Warszawy. um.warszawa.pl, 11 stycznia 2011. [dostęp 2013-06-15].
  36. ↑ O nas. mediumpubliczne.pl. [dostęp 2016-05-04].
  37. ↑ Rada Programowa Kongresu Kobiet. kongreskobiet.pl. [dostęp 2016-05-04].
  38. ↑ Statut Fundacji LGBT Business Forum. lgbt.biz.pl. [dostęp 2016-04-07].
  39. ↑ Laureaci i laureatki 2011. jaruga-nowacka.pl. [dostęp 2016-05-04].
  40. ↑ Recenzja: „Mam na imię Ania” Anna Grodzka. onet.pl, 19 listopada 2013. [dostęp 2016-05-04].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Grodzka&oldid=73610314”