Kukawka kalifornijska

gatunek ptaka

Kukawka kalifornijska[4], kukawka srokata (Geococcyx californianus) – gatunek dużego ptaka z rodziny kukułkowatych (Cuculidae). Występuje w południowo-zachodniej i południowo-środkowej części Stanów Zjednoczonych oraz w Meksyku. Słabo lata, większość życia spędza na ziemi, potrafi bardzo szybko biegać[5].

Kukawka kalifornijska
Geococcyx californianus[1]
(Lesson, 1829)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

kukułkowe

Rodzina

kukułkowate

Podrodzina

kleszczojady

Plemię

Neomorphini

Rodzaj

Geococcyx

Gatunek

kukawka kalifornijska

Synonimy
  • Saurothera californiana Lesson, 1829[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Systematyka edytuj

Obecnie gatunek ten uznawany jest za monotypowy[2][6]. Proponowano wyróżnienie podgatunku G. c. dromicus, który miałby obejmować populację występującą od stanu Teksas w USA do stanów Nuevo León i Veracruz w Meksyku[2].

Morfologia edytuj

Długość ciała 50–62 cm (wraz z ogonem), rozpiętość skrzydeł 43–61 cm[7]. Masa ciała 221–538 g[5].

Charakterystyczną cechą są mocne nogi, których 2 palce skierowane są ku przodowi, a 2 do tyłu, co ułatwia szybkie bieganie w otwartym terenie. Ubarwienie białobrązowe. Na głowie czubek. W sezonie lęgowym[5] za okiem niebiesko-czerwony pasek nagiej skóry[7].

Ekologia i zachowanie edytuj

Zamieszkuje tereny pustynne i półpustynne.

Charakterystyczna jest zdolność kukawki do obniżania temperatury ciała w czasie zimnych nocy. Popada wówczas w stan odrętwienia, oszczędzając w ten sposób energię. Żyje w parach.

Rozmnażanie edytuj

Gniazdo zakłada w gęstwinie pustynnych krzewów lub w kępach kaktusów. Samiec kukawki kalifornijskiej w porze lęgowej zajmuje rewir i wabi głosem samicę. Jego „śpiew” składa się z serii „kuu-kuu”. Potem samiec przynosi partnerce pożywienie, które zjeść może jednak dopiero po parzeniu. Zazwyczaj samica składa 3–7 białych jaj, które wysiaduje przez ok. 18 dni. Sporadycznie składa jaja do gniazd innych ptaków (tzw. pasożytnictwo lęgowe), np. kruka zwyczajnego czy przedrzeźniacza północnego[7]. Pisklęta wykluwają się stopniowo. Potomstwem opiekują się oboje rodzice. Młode opuszczają gniazdo 18–21 dni po wykluciu, choć jeszcze przez pewien czas są karmione przez rodziców (do 30–40 dni od wyklucia)[7].

Pożywienie edytuj

Poluje na małe gryzonie, jaszczurki, węże (w tym grzechotniki), skorpiony, owady, pareczniki i ptaki. Jest bardzo zwinnym i wytrwałym myśliwym. Ponieważ niemal nie lata, zazwyczaj chwyta zdobycz na ziemi i wykorzystuje w tym celu umiejętność szybkiego biegania.

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kukawkę kalifornijską za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. Wielkość populacji lęgowej szacuje się (2017) na 1,1 miliona osobników, z czego 62% występuje w USA, a 38% w Meksyku[8].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Geococcyx californianus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c Greater Roadrunner (Geococcyx californianus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-11)]. (ang.).
  3. a b Geococcyx californianus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Neomorphini Shelley, 1891 (wersja: 2019-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-30].
  5. a b c Greater Roadrunner. Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-07-30]. (ang.).
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-07-30]. (ang.).
  7. a b c d Grisham, E.: Geococcyx californianus greater roadrunner. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2005. [dostęp 2020-07-30]. (ang.).
  8. Greater Roadrunner. Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-07-30]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Encyklopedia zwierząt od A do Z Warszawa 1999

Linki zewnętrzne edytuj