Lejkówka zielonawa

gatunek grzyba

Lejkówka zielonawa (Clitocybe odora (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].

Lejkówka zielonawa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

incertae sedis

Rodzaj

lejkówka

Gatunek

lejkówka zielonawa

Nazwa systematyczna
Clitocybe odora (Bull.) P. Kumm.
Führ. Pilzk. (Zwickau): 121 (1871)
Starsze okazy nie są już tak intensywnie niebieskozielone

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według index Fungorum[1].

Niektóre synonimy łacińskie[2]:

  • Agaricus moschatus J.F. Gmel.
  • Agaricus odorus Bull.
  • Agaricus odorus Bull., var. odorus
  • Agaricus trogii Fr.
  • Agaricus virens Scop.
  • Agaricus viridis Huds.
  • Clitocybe odora var. alba J.E. Lange
  • Clitocybe odora var. fallax Kuyper
  • Clitocybe trogii (Fr.) Sacc.
  • Clitocybe virens (Scop.) Sacc.
  • Clitocybe viridis (Huds.) Gillet
  • Geophila aeruginosa (Curtis) Quél.
  • Gymnopus odorus (Bull.) Gray
  • Lepista odora (Bull.) Harmaja
  • Mycena virens (Scop.) Quél.
  • Psalliota aeruginosa (Curtis) P. Kumm.,
  • Rubeolarius odorus (Bull.) Raithelh

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda. W polskim piśmiennictwie mykologicznym ma też inne nazwy: bedłka wonna, hanyżka, lejkorodek wonny, lejkówka wonna[3].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 5–10 cm. Początkowo wypukły, później rozpostarty z tępym garbkiem, na koniec płaski z lejkowatym zagłębieniem. U młodych okazów ma podwinięty brzeg, później faliście powyginany. Skórka naga, sucha o bardzo charakterystycznym niebieskozielonym zabarwieniu. U starszych okazów bieleje[4].

Blaszki

Dość rzadkie, nieco zbiegające na trzon. Mają kolor od kremowego do niebiesko-zielonego[4].

Trzon

Wysokość 3–5 cm, grubość 1 cm. Jest cylindryczny, z często zgrubiałą podstawą. Kolor taki sam, jak kapelusz[4].

Miąższ

Biały, jedynie pod skórką kapelusza zielonkawy. Ma silny, anyżowy zapach i smak[5].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Lejkówka zielonawa najliczniej występuje w Europie i Ameryce Północnej, ale znana jest także w Azji, Australii i Nowej Zelandii[6]. W Europie Środkowej jest dość pospolita[5].

Występuje zarówno w lasach iglastych, jak i liściastych[5]. Saprotrof, rozkładający liście i igliwie. Pojawia się późnym latem i jesienią, czasami tworzy tzw. czarcie kręgi[4]. Rośnie głównie pod olszą szarą, brzozą brodawkowatą, topolą osiką, rzadko pod jodłą i bukiem[3].

Znaczenie

edytuj

Saprotrof[3]. Grzyb jadalny, jednak z powodu silnego anyżowego zapachu i smaku może być używany tylko jako dodatek do potraw (w niezbyt dużych ilościach)[5].

Gatunki podobne

edytuj

Dzięki bardzo charakterystycznej barwie i zapachowi w zasadzie gatunek ten nie może być pomylony z żadnym innym. Nieco podobny morfologicznie jest pierścieniak grynszpanowy (Stropharia aeruginosa), ale nie posiada anyżowego zapachu[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e Till R. Lohmeyer, Ute Kũnkele: Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie. Warszawa: 2006. ISBN 978-1-40547-937-0.
  5. a b c d Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2015-04-08].