Lelek etiopski[3] (Caprimulgus solala) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny lelkowatych (Caprimulgidae). Znany wyłącznie z jednego okazu z Etiopii. Opisany po raz pierwszy w 1995[4].

Lelek etiopski
Caprimulgus solala[1]
Safford, Ash, Duckworth, Telfer & Zewdie, 1995
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

lelkowe

Rodzina

lelkowate

Podrodzina

lelki

Rodzaj

Caprimulgus

Gatunek

lelek etiopski

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Odkrycie edytuj

3 września 1990 przy drodze w Parku Narodowym Necz Sar (Nechisar Plains), mniej więcej na granicy dwóch regionów Etiopii (Region Narodów, Narodowości i Ludów Południa i Oromia), został znaleziony potrącony lelek. Prawdopodobnie zginął kilka dni lub tydzień przed znalezieniem i został już częściowo wklepany w glebę; sterówki rozwiały się zaraz po wydobyciu szczątków i jedynie lewe skrzydło było w dobrym stanie. Badanie skrzydła wykazało, że jest znacznie większe niż u innych lelkowatych w obszarze Nechisar Plains, do tego ubarwieniem również nie pasowało do znanych już gatunków. W 1997 roku M. G. Ferrero i J. L. Tello zakwestionowali ważność tego taksonu na podstawie tego, że indywidualna zmienność upierzenia lelków nie została wzięta pod uwagę[5], jednak spotkało się to z repliką autorów pierwszego opisu taksonu[6]. Nowemu ptakowi nadano nazwę Caprimulgus solala (solus – sam, ala – skrzydło)[4].

Opis holotypu edytuj

Okaz, z którego uzyskano holotyp, odnaleziono na bezdrzewnej równinie[4].

Lewe skrzydło mierzy 188 mm. Częściowa formuła skrzydłowa: 8>9>10>7>6, 5>4>3>2>1. Najbardziej charakterystyczną cechą jest umieszczenie jasnych plam na lotkach – leżą nadzwyczaj blisko, jak na lelka, stawu (nadgarstka). Lotki P10–P7 są czarnobrązowe z czterema niezbyt widocznymi, falistymi płowymi paskami blisko końca chorągiewki wewnętrznej. Wewnętrzne lotki I rzędu (P1–P6) i lotki II rzędu mają barwę czarnobrązową; pokrywają je kasztanowobrązowe pasy szerokości 4–5 mm, nieco szarzejące ku końcowi. Skrzydełko i pokrywy lotek II rzędu również zdobią kasztanowobrązowe pasy. Pokrywy wyższej części skrzydła są czarnobrązowe lub w kolorze sepii, upstrzone czerwonobrązowymi plamami i zakończone płową, okrągłą plamą. Pokrywy podskrzydłowe pomarańczowopłowe lub jasne, czerwonobrązowe; pokrywają je szerokie na najwyżej 4 mm pasy w kolorze ciemnej sepii[4].

Status zagrożenia edytuj

IUCN uznaje lelka etiopskiego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable). Ptak został odnaleziony martwy na drodze w parku narodowym, który mimo ochrony dotknięty jest problemem nadmiernego wypasu, zbyt intensywnej wycinki drewna na opał i materiały budowlane oraz nielegalnych połowów ryb[7].

Przypisy edytuj

  1. Caprimulgus solala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. BirdLife International, Caprimulgus solala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.3 [dostęp 2015-10-23] (ang.).
  3. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 - lelki (wersja: 2020-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-02].
  4. a b c d R. J. Safford, J. S. Ash, J. W. Duckworth, M. G. Telfer & C. Zewdie. A new species of nightjar from Ethiopia. „Ibis”. 137 (3), s. 301–307, 1995. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1995.tb08025.x. 
  5. M. G. Ferrero, J. L. Tello. Sexual dimorphism, plumage variability and species determination in nightjars: the need for further examination of the Nechisar Nightjar Caprimulgus solala. „Ibis”. 139 (2), s. 407–409, 1997. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1997.tb04646.x. (ang.). 
  6. R. J. Safford, J. S. Ash, J. W. Duckworth. Reply to Forero and Tella. „Ibis”. 139 (2), s. 410–411, 1997. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1997.tb04647.x. (ang.). 
  7. Nechisar Nightjar Caprimulgus solala. BirdLife International. [dostęp 2015-10-08].

Linki zewnętrzne edytuj