Lepiężnik biały
gatunek rośliny
Lepiężnik biały (Petasites albus) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w całej Polsce, ale na niżu roślina ta jest rzadka, w górach natomiast jest bardzo pospolita.
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | astrowce | |
| Rodzina | astrowate | |
| Podrodzina | Asteroideae | |
| Rodzaj | lepiężnik | |
| Gatunek | lepiężnik biały | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Petasites albus Gaertn. Fruct. Sem. Pl. ii. 406. t. 166 (1791). | ||
MorfologiaEdytuj
- Pokrój
- Duża roślina wieloletnia, posiadająca długie, gładkie kłącze. Jest rośliną dwupienną.
- Łodyga
- Ma grubą, mięsistą łodygę , na której skrętolegle wyrastają na wiosnę bezogonkowe, lancetowate, kremowo-zielone liście, które podczas rozwoju rośliny stopniowo zielenieją i wydłużają się. Łodygi okazów męskich osiągają wysokość 40 cm, żeńskich 80 cm.
- Liście
- Oprócz niewielkich liści łodygowych, lepiężnik wytwarza też liście odziomkowe wyrastające bezpośrednio z kłącza. Olbrzymie te liście rozwijają się dopiero po przekwitnięciu kwiatów. Osiągają średnicę kilkadziesiąt centymetrów. Liście te, podobnie jak liście lepiężnika różowego, są największymi liśćmi wśród roślin dziko rosnących w Polsce. Mają długie ogonki, wyrastające z kłącza pionowo lub ukośnie do góry. Ich blaszka liściowa o sercowato-nerkowatym kształcie jest nierówno ząbkowana i na dolnej powierzchni pokryta gęstym, krótkim kutnerem.
- Kwiaty
- Jest to jedna z najwcześniej kwitnących wiosną roślin. Już w marcu można dostrzec wyłaniające się z gruntu grube pąki tej rośliny. Drobne kwiaty zebrane są w koszyczki, a te w grona na szczycie łodygi. Kwiaty żeńskie składają się tylko ze słupka o długiej szyjce i dwudzielnym znamieniu, oraz z puchu (powstałego z przekształconego okwiatu). Kwiaty męskie mają koronę z 5 płatkami, zrośniętymi dołem w rurkę, pręciki zrośnięte w rurkę, oraz niepłodny słupek. Czasami w koszyczkach męskich występuje kilka kwiatów żeńskich.
- Owoc
- Niełupki wyposażone w puch.
- Gatunki podobne
- W górach występuje bardzo podobny lepiężnik wyłysiały. Ma on starsze liście nagie, a włoski na listkach okrywy koszyczków grube i gruczolowate.
Biologia i ekologiaEdytuj
- Bylina. Kwitnie od marca do maja, zakwita jeszcze przed rozwojem liści. Liście i kwiaty wydzielają charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Owoce rozsiewane przez wiatr, dzięki puchowi kielichowemu tworzącemu aparat lotny nieraz na duże odległości.
- Siedlisko: zasiedla bardzo różnorodne środowiska. Najbujniej i najobficiej jednak rozwija się w wilgotnych zaroślach nadrzecznych, nad brzegami potoków, w rowach, wąwozach, w przejrzystych i wilgotnych lasach. W niektórych miejscach tworzy duże, jednogatunkowe skupiska. W Tatrach spotykany jest do wysokości 1700 m n.p.m.
- Fitosocjologia: jest gatunkiem charakterystycznym dla All. Adenostylion alliariae i Ass. Petasitetum albi[2].
- Liczba chromosomów 2n= 60.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
BibliografiaEdytuj
- Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.