Pęporostek Hudsona
Pęporostek Hudsona, pępówka Hudsona, pępówka żółtofiołkowa (Lichenomphalia hudsoniana (H.S. Jenn.) Redhead, Lutzoni, Moncalvo & Vilgalys) – gatunek grzybów należący do rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pęporostek Hudsona |
| Nazwa systematyczna | |
| Lichenomphalia hudsoniana (H.S. Jenn.) Redhead, Lutzoni, Moncalvo & Vilgalys Mycotaxon 83: 38 (2002) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lichenomphalia, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1936 r. Herbert Spencer Jennings nadając mu nazwę Hygrophorus hudsonianus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Redhead, Lutzoni, Moncalvo i Vilgalys w 2002 r.[1]
Synonimów ma ok. 20. Niektóre z nich[3]:
- Botrydina viridis (Ach.) Redhead & Kuyper 1987
- Clitocybe hudsoniana (H.S. Jenn.) H.E. Bigelow 1960
- Lichenomphalia pararustica (Clémençon) Elborne 2008
- Gerronema hudsonianum (H.S. Jenn.) Singer 1970
- Omphalia luteolilacina J. Favre 1955
- Omphalina hudsoniana (H.S. Jenn.) H.E. Bigelow 1970)
- Phytoconis hudsoniana (H.S. Jenn.) Redhead & Kuyper 1988
- Phytoconis viridis (Ach.) Redhead & Kuyper 1988
Nazwy polskie. W 1975 r. takson ten przez J. Nowaka i Z. Tobolewskiego opisywany był jako pępówka żółtofiołkowa[4], w 2010 r. przez Hannę Wójciak jako pępówka Hudsona[5]. Obydwie nazwy są niespójne z obecną nazwą naukową. Ostatnio pojawiła się nowa polska nazwa – pęporostek Hudsona[6].
Morfologia edytuj
Z plechy wyrasta owocnik typowy dla grzybów kapeluszowych[5].
Ma postać zielonych, przylegających do podłoża łuseczek o średnicy do 5 mm, zwykle tworzących duże skupiska. Młode łuski są okrągławe, starsze zatokowato wcinane, matowe lub ze słabym połyskiem i białawymi, falistymi brzegami. Dolna strona bez kory, biała lub zielonkawobiała[5].
O średnicy 0,5–2,5 cm, za młodu wypukły, potem spłaszczony lub słabo lejkowaty, kremowobiały, brunatny lub szarawy[5].
Nie zbiegające, rzadkie, wąskie, tej samej barwy co kapelusz[5].
Wysokość do 2 cm, grubość 2–3 mm, delikatnie orzęsiony, w stanie suchym białawy, w stanie wilgotnym fioletowy[5].
- Cechy mikroskopowe
Porosty z rodzaju Lichenomphalia należą do nielicznej procentowo grupy porostów, w których mykobiontem jest grzyb z grupy podstawczaków oraz glon z rodzaju Coccomyxa. Plecha heteromeryczna, strzępki bez sprzążek[5].
Występowanie edytuj
Gatunek wysokogórski i arktyczny. Występuje w północnych rejonach Azji, Europy (w tym na Grenlandii i Islandii), Ameryki Północnej i na Nowej Zelandii[7]. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest zaliczony do kategorii grzybów NT (o nieokreślonym zagrożeniu)[8].
W Polsce występuje głównie w wyższych partiach gór, na niżu jest bardzo rzadki. Rośnie w zespołach z wierzbą żyłkowaną, wierzbą alpejską i wierzbą wykrojoną, wśród mchów, w towarzystwie wrotycza alpejskiego[4][5]. Czasami występuje tylko w postaci płonnej plechy, błędnie opisywanej jako Coriscium viride[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2019-03-01] (ang.).
- ↑ Wiesław Fałtynowicz. The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków:, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2019-03-01]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e f g h i Wójciak Hanna: Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa, Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4
- ↑ Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza Popradzkiego Parku Krajobrazowego na terenie gmin Krynica-Łabowa, Muszyna, Piwniczna-Zdrój, Rytro i Stary Sącz w ramach projektu PN. [dostęp 2013-10-20].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-04-08].
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: IB PAN, 2006, ISBN 8389648358