Lirnik (góra)
Lirnik (niem. Lierberg) – wzniesienie (635 m n.p.m.) w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Środkowych, w południowo-środkowej części Gór Sowich.
 Lirnik od południowego zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
635[1] m n.p.m. |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°37′10,58″N 16°32′31,32″E/50,619606 16,542033
| |
Położenie i opis edytuj
Wzniesienie położone jest we wschodniej części Gór Sowich, na wschód od miejscowości Jugów. U podnóża góry, położone są przysiółki Jugowa: Jutroszów i Pniaki. Wzniesienie położone jest w Parku Krajobrazowym Gór Sowich[1].
Jest to kopulaste wzniesienie w kształcie grzebienia o stromych zboczach, z niewyraźnie zaznaczonym wierzchołkiem[1]. Góra stanowi najciekawszy obiekt geologiczny w Górach Sowich o bardzo skomplikowanej budowie geologicznej[1]. Na południowo-zachodnim zboczu występują górnokarbońskie warstwy złożone z łupków, piaskowców i zlepieńców, w których znajdują się wkładki węgla kamiennego[1]. Szczyt zbudowany jest z paleozoicznych dolomitów, a północno-zachodnia część góry zbudowana jest z prekambryjskich ortognejsów i kataklazytów oraz dolnokarbońskich zlepieńców gabrowych[2][1]. W południowej części wzniesienia występują żyły kruszconośne, które zapadają się pod kątem od 70° do 90°.
Zbocza w całości porośnięte lasem świerkowym regla dolnego z niewielką domieszką buka[1].
Historia edytuj
Z masywu Lirnika już od XVI wieku wydobywano rudy miedzi[1]. Pierwszym znanym udokumentowanym właścicielem wzniesienia, który prowadził roboty górnicze w masywie Lirnika był Henrich von Stillfried. W 1753 roku powstało gwarectwo górnicze Lirnika, do którego przystąpili mieszczanie srebrnogórscy i oficerowie pruscy[1]. W tym okresie wykonano sztolnię "Gluck", szyb "Anblick" oraz przebudowano wyrobiska "Johannes" i "Christie". W 1762 roku żołnierze austriaccy, wspierani przez mieszkańców Jugowa, zniszczyli kopalnię na Lirniku. Na zboczach Lirnika pozostała duża liczba reliktów dawnej działalności górniczej[3][4].
Turystyka edytuj
Na południowo-wschodnim zboczu poniżej szczytu występuje grupa ciekawych form pn. Diamentowe Skałki, które bardziej znane są geologom niż wędrowcom[1]. Obecnie Lirnik jest górą zapomnianą i pomijaną przez turystów[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 221, 222. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ Jan Harasimowicz: Dolny Śląsk, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2007, ISBN 978-83-7384-313-4
- ↑ Herbert Schmidt, Der Silbererzbergbau in der Grafschaft Glatz und im Fürstentum Münsterberg-Oels – von den mittelalterlichen Anfängen bis zum Niedergang, Marburg: Tectum Verlag, 2003, s. 224, ISBN 978-3-8288-8500-4, OCLC 54375326.
- ↑ Peter Güttler, Johannes Güttler, Johannes Tondera: Das Glatzer Land. Ein Reiseführer zu Landschaft, Kunst und Kultur des Glatzer Berglandes/Ziemia Klodzka in Schlesien, Verlag Aktion Ost-West e.V., Düsseldorf 1995, ISBN 3-928508-03-2, str. 53.
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1995, ISBN 83-85773-12-6.
- M. Staffa; Przewodnik turystyczny: Wędrówka przez Sudety Środkowe: Góry Wałbrzyskie - Góry Suche - Góry Sowie - Góry Bardzkie; Wyd.PTTK "Kraj"; Warszawa/Kraków 1982r; ISBN 83-00-00476-9.
- Sudety Środkowe. Skala 1:40000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.