Lobbing

zgodne z prawem wywieranie wpływu przez lobbystów na władze publiczne

Lobbing (z ang. lobbying, z frankońskiego laubja i łac. lobium, lobia „krużganek, pasaż”) – w powszechnym rozumieniu wywieranie wpływu przez zawodowych rzeczników interesów (lobbistów, lobbystów) na władze publiczne.

Słowo lobby oznacza w języku angielskim salę recepcyjną w hotelu lub parlamencie, stąd lobbying to dosłownie „działalność wykonywana w lobby”. Z czasem określenie to przylgnęło do praktyki kontaktowania się z decydentami politycznymi, szczególnie w lobby brytyjskiej Izby Gmin lub amerykańskiego Kongresu.

Określeniem analogicznym do „lobbingu” i popularnym w Polsce w I poł. XX w. było „antyszambrowanie” (od antichambre „przedpokój”). Każda dziedzina nauki inaczej postrzega zjawisko lobbingu, stąd wiele często odmiennych definicji. Międzynarodowe uregulowania dotyczące lobbingu zostały przyjęte przez cztery organizacje międzynarodowe i ponadnarodowe stowarzyszenia: 1) Unię Europejską; 2) Radę Europy; 3) Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju; 4) Wspólnotę Niepodległych Państw. Główną przyczyną wprowadzenia takich norm na szczeblu międzynarodowym była korupcja przy uchwalaniu aktów prawnych[1].

Lobbing w prawie i naukach prawnych

edytuj

Lobbing to zespół zgodnych z prawem czynności podejmowanych przez zarejestrowanego lobbystę działającego za wynagrodzeniem i w interesie osoby trzeciej (zleceniodawcy lobbyingu), w celu wywarcia korzystnego dla zleceniodawcy wpływu na prawotwórstwo lub decyzje organów państwowych, względnie samorządowych i innych.

Przyjmuje się, że lobbing może być wyłącznie legalny. Takie ujęcie wyklucza koncepcje lobbingu nielegalnego, czarnego lobbingu itp. jako sprzeczne z fundamentalną cechą lobbingu, jaką jest zgodność z prawem. Działania takie jak korupcja polityczna, łapownictwo czy płatna protekcja są niezgodne z prawem i jedynie z pozoru podobne do lobbingu. Wpływanie na decyzje polityczne we własnym interesie, często utożsamiane z lobbingiem, to w rzeczywistości wykonywanie obywatelskiego prawa petycji do władz.

Podstawą regulacji prawnej lobbingu są: obowiązkowa rejestracja lobbistów oraz obowiązkowe, regularne sprawozdania lobbistów z prowadzonej działalności.

Lobbing w naukach ekonomicznych i socjologii

edytuj

Lobbing to oddziaływanie na decyzje podejmowane przez organy władzy publicznej oparte na strategii komunikacyjnej uwzględniającej:

  • analizę procesu decyzyjnego
  • politykę danego organu
  • własne cele strategiczne
  • własną analizę SWOT
  • bieżący monitoring wydarzeń

W kontekście lobbingu funkcjonują także pojęcia:

  • Public Affairs – wyspecjalizowana forma lobbingu, która polega na trwałym utrzymywaniu kontaktów pomiędzy daną organizacją a administracją samorządową i rządową. Celem public affairs jest przede wszystkim tworzenie i utrzymywanie korzystnego dla danej organizacji wizerunku, który będzie sprzyjał rozwojowi jej działalności.
  • Public Affairs Consultancy – doradztwo w zakresie lobbingu prowadzone przez specjalistyczną firmę zewnętrzną, które zorientowane jest w większym stopniu na przedstawienie fachowej ekspertyzy niż na bezpośredni sukces w osiągnięciu celów strategicznych. PA Consultancy rozwija się głównie w Unii Europejskiej, podczas gdy lobbing nastawiony na bezpośrednią realizację celów strategicznych jest charakterystyczny dla USA.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Volodymyr Nesterovych, International standards for the regulation of lobbying (EU, CE, OECD, CIS) [online], luty 2016.

Bibliografia

edytuj
  • K. Jasiecki, M. Molęda-Zdziech, U. Kurczewska: Lobbing. Sztuka skutecznego wywierania wpływu. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006
  • M.M. Wiszowaty: Regulacja prawna lobbingu na świecie. Historia, elementy, stan obecny. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2008;
  • M. Gajda, K. Tarnawska: Lobbing rolny a budżet Unii Europejskiej, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2002, ISBN 83-7333-171-9
  • V. Nesterovych: EU standards for the regulation of lobbying. Prawa Człowieka, 2015, nr 18, s. 97–108.
  • V. Nesterovych: International standards for the regulation of lobbying (EU, CE, OECD, CIS). Krytyka Prawa, tom 8, nr 2/2016, s. 79–101.
  • M.M. Wiszowaty: Definicje legalne lobbyingu w ustawodawstwie stanowym i federalnym Stanów Zjednoczonych [w:] „Gdańskie Studia Prawnicze” tom XIV, Gdańsk 2005

Linki zewnętrzne

edytuj