Ludwik Martel
Ludwik Alfred Martel (ur. 5 marca 1919 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 25 kwietnia 2010 w Londynie) – kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.
| 2 zwycięstwa | |
 Ludwik Martel (drugi w dolnym rzędzie z lewej) | |
 kapitan pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 kwietnia 2010 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
3 pułk lotniczy |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Był synem Ludwika i Heleny Czeczot, miał dwie młodsze siostry, Marię i Halinę. Szkołę powszechną skończył w Sieradzu, uczył się w gimnazjum w Zduńskiej Woli, w Łódzkiej Państwowej Szkole Techniczno-Przemysłowej - szkołę średnią skończył latem 1937 roku uzyskując specjalność: technik włókienniczy. Od 1 stycznia do 15 września 1938 uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Radomiu. W lipcu 1939 r. został przydzielony do 3 pułku lotniczego. We wrześniu 1939 ewakuował się przez Rumunię, Jugosławię i Włochy do Francji. 9 października 1939 r. dotarł do Paryża i rozpoczął starania o skierowanie do Wielkiej Brytanii[1]
29 marca 1940 dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie odbył przeszkolenie w Centrum Lotnictwa Polskiego w Eastchurch, a od końca maja 1940 r. w Blackpool. Otrzymał numer służbowy 76812[2]. 29 lipca został przydzielony do 54 dywizjonu RAF, a od 28 września w 603. dywizjonie oraz od 19 marca 1941 r. w 317. dywizjonie wileńskim[3], a od 1943 w Polskim Zespole Myśliwskim.
22 lipca 1943 r. powrócił do latania w dywizjonie 317. Od 20 sierpnia do 4 listopada 1943 r. był w Newton, gdzie w 16 Szkoły Lotniczej pracował jako instruktor[4]. Do września 1944 został przeszkolony i zaprzysiężony na rotę AK jako jeden z 217 kandydatów na cichociemnych[5]. We wrześniu 1944 r. przeszedł do pracy w Dowództwie Polskich Sił Powietrznych, w 1946 był oficerem operacyjnym w Dowództwie Brytyjskich Okupacyjnych Sił Powietrznych. W 1947 przeszedł do rezerwy.
Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii. Działał w polonijnych organizacjach społecznych, w Stowarzyszeniu Lotników Polskich pełnił funkcję wiceprezesa. W 1952 roku podjął wspólpracę z CIA, wraz z mjr pil. Józefem Jeką oraz mjr pil. Stefanem Janusem mieli zostać zrzuceni na teren PRL oraz porwać najnowszy wówczas radziecki odrzutowiec MiG-15. Operacji zaniechano, gdy 5 marca 1953 taką maszyną uciekł ze Słupska na wyspę Bornholm polski pilot Franciszek Jarecki[6].
Zwycięstwa powietrzne edytuj
Na liście Bajana zajmuje 130. pozycję z 2 pewnymi zestrzeleniami, 1 prawdopodobnym i 2 uszkodzonymi samolotami
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 8597[7]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1990)[8]
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie) - 1 kwietnia 1941, 20 grudnia 1943,
- Medal Lotniczy (trzykrotnie)
- Srebrny Krzyż Zasługi (1942)[9]
- Odznaka za Rany i Kontuzje
Zachowany Spitfire edytuj
Samolot Spitfire Mk.Vb, (G-MKVB), BM597 o oznaczeniu JH*C na którym latał porucznik Ludwik Martel w 317 dywizjonie, został zachowany do dnia dzisiejszego. Maszyna jest w pełni sprawna i lata. Jest własnością Historic Aircraft Collection Ltd w Duxford.
Przypisy edytuj
- ↑ Ludwik Martel. magnum-x.pl. [dostęp 2019-03-01].
- ↑ Martel Ludwik Alfred. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-03-01].
- ↑ The Airmen's Stories - P/O L Martel. bbm.org.uk. [dostęp 2019-03-01].
- ↑ Ludwik Martel. ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2019-03-01].
- ↑ 316 Cichociemnych spadochroniarzy Armii Krajowej » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2021-12-02] (pol.).
- ↑ Franciszek Grabowski, Ostiary i nie tylko: lotnicy polscy w operacjach specjalnych SIS, OPC i CIA w latach 1949-1965, „Pamięć i Sprawiedliwość” (nr 8/1 (14)), 2009, s. 328.
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 461.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski z dnia 11 listopada 1990 roku. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 56, Nr 4 z 20 grudnia 1990.
- ↑ 19 sierpnia 1942 Dz.U.R.P. z 1942 r. Nr 8. s. 46.
Bibliografia edytuj
- Nekrolog w wyborcza.pl
- Cyrk Skalskiego | Ludwik Martel
- Lotnictwo - Ludwik Martel. s. 1. [dostęp 2012-06-20]. (pol.).