Maria Bugajska
Maria Bugajska, z domu Wusatowska, ps. „Czarna Orlica”[1] (ur. 28 grudnia 1885 w Dolnej Wsi, zm. 30 maja 1976 w Krakowie) – harcmistrzyni, jedna z twórczyń harcerstwa polskiego na terenie Sądecczyzny, nauczycielka, organistka, przewodniczka górska, działaczka społeczna i niepodległościowa.
| Data i miejsce urodzenia |
28 grudnia 1885 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 maja 1976 |
| Stopień instruktorski | |
| Organizacja harcerska | |
| członek Działu Gospodarczego Głównej Kwatery Harcerek | |
Życiorys
edytujUrodziła się w Dolnej Wsi (obecnie część Myślenic) jako Maria Antonina Stanisława Wusatowska[2], córka Józefa Wusatowskiego (1849–1905), c.k. nadgeometry ewidencyjnego[3], oraz Wiktorii z Brandysów Wusatowskiej (1859–1922), organizatorki harcerskiej i aktywistki społecznej[4], nazywanej „Babcią Skautową”[5]. W 1906 r. została nauczycielką wychowania fizycznego w Żeńskiej Szkole Powszechnej im. św. Jadwigi Śląskiej w Nowym Sączu. Ponadto jest organistką i kierowniczką chóru młodzieżowego w kościele św. Kazimierza w Nowym Sączu oraz przewodniczką górską po Pieninach i Beskidzie Sądeckim[6]. Wraz z matką przyczyniła się do powstania harcerstwa żeńskiego na terenie Sądecczyzny[7]. 7 maja 1913 r. została drużynową 1. Żeńskiej Drużyny Skautowej im. Królowej Jadwigi[8], a w 1921 r. hufcową Hufca Żeńskiego[9]. W czasie I wojny światowej przewodniczyła Sekcji Odzieżowej sądeckiej Ligi Kobiet[6].
W latach 30. przeprowadziła się do Warszawy, gdzie została członkinią 16. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego[10], a także Działu Gospodarczego Głównej Kwatery Harcerek[10]. W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. uczestniczyła w pracach Pogotowia Harcerek – weszła w skład Komisji Rewizyjnej Komendy Pogotowia[11] oraz kierowała akcją pomocy przy baterii przeciwlotniczej na ul. Myśliwieckiej[12]. Po II wojnie światowej udała się wraz z mężem do Krakowa.
Jej mężem był Stanisław Bugajski, profesor gimnazjalny, podporucznik i kompozytor[13]. Mieli dwóch synów: Jana, podharcmistrza[14], studenta Politechniki Warszawskiej, więzionego na „Pawiaku”, zamordowanego 16 lipca 1943 r.[15], oraz Stanisława, aktora, reżysera, scenarzystę, dyrektora teatrów[16].
Maria Bugajska zmarła 30 maja 1976 r. w Krakowie, spoczywa wraz z mężem na cmentarzu Rakowickim[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Nowosądeckie emancypantki z okresu I wojny światowej [dostęp 2020-03-19].
- ↑ J. Domoradzki „<Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 10 [122], s. 40.
- ↑ J. Domoradzki” <Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 10 [122], s. 40.
- ↑ SĄDECZANKI W WIELKIEJ WOJNIE – Jesień Niepodległości 1918-2018 [dostęp 2020-03-19].
- ↑ A. Totoń „Wiktoria Wusatowska – <Babcia Skautowa>”, [w:] Almanach Sądecki, R. XIX, Nr 3/4 (72/73), s. 43.
- ↑ a b J. Domoradzki „<Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, NR 10 [122], s. 41.
- ↑ Sądeckie harcerstwo na drodze do niepodległości [dostęp 2020-03-19].
- ↑ M. Lorek „Dzieje Harcerstwa Żeńskiego w Nowym Sączu w latach 1913–1949”, [w:] „Almanach Sądecki, R. XXIV, NR 1/2 (90/91), s. 63.
- ↑ Ł. Połomski „Między zacofaniem a nowoczesnością. Społeczeństwo Nowego Sącza w latach 1867–1939”, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Wydział Humanistyczny, Instytut Historii i Archiwistyki, Kraków 2017, s. 518.
- ↑ a b c J. Domoradzki „<Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 10 [122], s. 42.
- ↑ „Harcerki 1939-1945” (red.), PWN, Warszawa 1983, s. 33.
- ↑ „Harcerki 1939-1945” (red.), PWN, Warszawa 1983, s. 54.
- ↑ J. Domoradzki „Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim”, [w:] „Sądeczanin”, Rok XI, Nr 9 [121], s. 39–41.
- ↑ Rok 1938 [dostęp 2020-03-19].
- ↑ J. Domoradzki „Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 9 [121], s. 41.
- ↑ Stanisław Bugajski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2020-03-19].
Bibliografia
edytuj- J. Chrobaczyński „Nauczyciele w okupowanym Krakowie: 1939-1945”, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków 1989.
- J. Domoradzki „«Czarna Orlica» harcerstwa polskiego”, „Sądeczanin”, R. XI, Nr 10 [122], s. 40–42.
- J. Domoradzki „Niezłomność ukryta w pokoleniach”, „Sądeczanin”, R. XIII, Nr 9 [145], s. 63–64.
- J. Domoradzki „Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim”, „Sądeczanin”, R. XI, Nr 9 [121], s. 39–41.
- „Harcerki 1939-1945” (red.), PWN, Warszawa 1983.
- A. Totoń „Wiktoria Wusatowska – «Babcia Skautowa»”, „Almanach Sądecki”, R. XIX, Nr 3/4 (72/73), s. 43–48.
- M. Lorek „Dzieje Harcerstwa Żeńskiego w Nowym Sączu w latach 1913–1949”, „Almanach Sądecki, R. XXIV, Nr 1/2 (90/91), s. 62–91.
- Ł. Połomski „Między zacofaniem a nowoczesnością. Społeczeństwo Nowego Sącza w latach 1867–1939”, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Wydział Humanistyczny, Instytut Historii i Archiwistyki, Kraków 2017.