Maria Bugajska

polska harcmistrzyni

Maria Bugajska, z domu Wusatowska, ps. „Czarna Orlica”[1] (ur. 28 grudnia 1885 w Dolnej Wsi, zm. 30 maja 1976 w Krakowie) – harcmistrzyni, jedna z twórczyń harcerstwa polskiego na terenie Sądecczyzny, nauczycielka, organistka, przewodniczka górska, działaczka społeczna i niepodległościowa.

Maria Bugajska
Data i miejsce urodzenia

28 grudnia 1885
Dolna Wieś

Data i miejsce śmierci

30 maja 1976
Kraków

Stopień instruktorski

harcmistrz

Organizacja harcerska

Związek Harcerstwa Polskiego

członek Działu Gospodarczego Głównej Kwatery Harcerek

Życiorys edytuj

Urodziła się w Dolnej Wsi (obecnie część Myślenic) jako Maria Antonina Stanisława Wusatowska[2], córka Józefa Wusatowskiego (1849–1905), c.k. nadgeometry ewidencyjnego[3], oraz Wiktorii z Brandysów Wusatowskiej (1859–1922), organizatorki harcerskiej i aktywistki społecznej[4], nazywanej „Babcią Skautową”[5]. W 1906 r. została nauczycielką wychowania fizycznego w Żeńskiej Szkole Powszechnej im. św. Jadwigi Śląskiej w Nowym Sączu. Ponadto jest organistką i kierowniczką chóru młodzieżowego w kościele św. Kazimierza w Nowym Sączu oraz przewodniczką górską po Pieninach i Beskidzie Sądeckim[6]. Wraz z matką przyczyniła się do powstania harcerstwa żeńskiego na terenie Sądecczyzny[7]. 7 maja 1913 r. została drużynową 1. Żeńskiej Drużyny Skautowej im. Królowej Jadwigi[8], a w 1921 r. hufcową Hufca Żeńskiego[9]. W czasie I wojny światowej przewodniczyła Sekcji Odzieżowej sądeckiej Ligi Kobiet[6].

W latach 30. przeprowadziła się do Warszawy, gdzie została członkinią 16. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego[10], a także Działu Gospodarczego Głównej Kwatery Harcerek[10]. W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. uczestniczyła w pracach Pogotowia Harcerek – weszła w skład Komisji Rewizyjnej Komendy Pogotowia[11] oraz kierowała akcją pomocy przy baterii przeciwlotniczej na ul. Myśliwieckiej[12]. Po II wojnie światowej udała się wraz z mężem do Krakowa.

Jej mężem był Stanisław Bugajski, profesor gimnazjalny, podporucznik i kompozytor[13]. Mieli dwóch synów: Jana, podharcmistrza[14], studenta Politechniki Warszawskiej, więzionego na „Pawiaku”, zamordowanego 16 lipca 1943 r.[15], oraz Stanisława, aktora, reżysera, scenarzystę, dyrektora teatrów[16].

Maria Bugajska zmarła 30 maja 1976 r. w Krakowie, spoczywa wraz z mężem na cmentarzu Rakowickim[10].

Przypisy edytuj

  1. Nowosądeckie emancypantki z okresu I wojny światowej [dostęp 2020-03-19].
  2. J. Domoradzki „<Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 10 [122], s. 40.
  3. J. Domoradzki” <Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 10 [122], s. 40.
  4. SĄDECZANKI W WIELKIEJ WOJNIE – Jesień Niepodległości 1918-2018 [dostęp 2020-03-19].
  5. A. Totoń „Wiktoria Wusatowska – <Babcia Skautowa>”, [w:] Almanach Sądecki, R. XIX, Nr 3/4 (72/73), s. 43.
  6. a b J. Domoradzki „<Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, NR 10 [122], s. 41.
  7. Sądeckie harcerstwo na drodze do niepodległości [dostęp 2020-03-19].
  8. M. Lorek „Dzieje Harcerstwa Żeńskiego w Nowym Sączu w latach 1913–1949”, [w:] „Almanach Sądecki, R. XXIV, NR 1/2 (90/91), s. 63.
  9. Ł. Połomski „Między zacofaniem a nowoczesnością. Społeczeństwo Nowego Sącza w latach 1867–1939”, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Wydział Humanistyczny, Instytut Historii i Archiwistyki, Kraków 2017, s. 518.
  10. a b c J. Domoradzki „<Czarna Orlica>harcerstwa polskiego”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 10 [122], s. 42.
  11. „Harcerki 1939-1945” (red.), PWN, Warszawa 1983, s. 33.
  12. „Harcerki 1939-1945” (red.), PWN, Warszawa 1983, s. 54.
  13. J. Domoradzki „Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim”, [w:] „Sądeczanin”, Rok XI, Nr 9 [121], s. 39–41.
  14. Rok 1938 [dostęp 2020-03-19].
  15. J. Domoradzki „Rzecz o prof. Stanisławie Bugajskim”, [w:] „Sądeczanin”, R. XI, Nr 9 [121], s. 41.
  16. Stanisław Bugajski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [dostęp 2020-03-19].

Bibliografia edytuj