Marinos z Neapolis
Marinos z Neapolis (gr.: Μαρίνος ὁ Νεαπολίτης, Marinos ho Neapolitēs, ur. ok. 440, zm. po 486) − grecki filozof ze szkoły ateńskiej, neoplatonik, uczeń i biograf Proklosa.
Data i miejsce urodzenia |
ok. 440 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Język | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
|
Marinos urodził się w Neapolis (Sychem w Samarii). W wieku 20 lat przybył do Aten i podjął naukę w tamtejszej szkole filozoficznej. Uczył się u Proklosa, a po jego śmierci w 485 roku, zastąpił go w kierowaniu szkołą. Był Samarytaninem, który przeszedł na pogaństwo, i autorem niezachowanych komentarzy do Platona.
Życie
edytujMarinos urodził się w Neapolis w Samarii, dzisiejsze Nablus w Palestynie. Jego rodzina należała do wspólnoty Samarytan, która miała swoje centrum religijne właśnie w Neapolis, leżącym w pobliżu zburzonego Sychem[1]. Samarytanie żyli rozproszeni wśród ludu Izraela. W młodości Marinos znalazł się w konflikcie z Żydami, którzy zarzucali mu wprowadzanie innowacji do ich wiary[2]. Prawdopodobnie około 460 roku przeniósł się do Aten, gdzie mieszkało wielu Samarytan i powrócił do wiary swoich rodziców. Wstąpił też do szkoły filozoficznej, której kierownikiem był w tym czasie Proklos[3].
Marinos szybko zdobył sobie reputację bardzo zdolnego ucznia. Po lekturze jego komentarza do mitu Era w Państwie Platona, Proklos wyznaczył go na swego następcę, wahał się jednak ze względu na jego słabe zdrowie. Po śmierci Proklosa w 485 roku Marinos został jego następcą.
Studentami Marina byli Izydor, Damascjusz i Agapios. Pomiędzy Marinem i Izydorem doszło wkrótce do sporu na temat interpretacji doktryny platońskiej. Damascjusz, który uczył się u Marina geometrii i arytmetyki, miał wątpliwości czy wiele się u niego nauczył. Obydwaj z Izydorem uważali, że Marinos nie potrafi utrzymać szkoły na poziomie, na jakim znalazła się dzięki Proklosowi[4].
Jako neoplatonik, Marinos miał coraz większe trudności w wyznawaniu starej religii pogańskiej, której publiczne praktykowanie było już w tym czasie zakazane. Dodatkowe kłopoty wynikły dla Marina ze stosunków z bogatym Ateńczykiem Teagenesem, dobroczyńcą szkoły, który następnie, prawdopodobnie w związku z przejściem na chrześcijaństwo, odsunął się od niej. Ostatecznie, po 486 roku, Marinos opuścił Ateny i przeniósł się do sanktuarium Asklepiosa w Epidauros, skąd już do Aten nie powrócił. Ostatnią pewną datą z jego życiorysu jest rok 486, w którym wygłosił przemówienie w rocznicę śmierci Proklosa.
Prace
edytujMarinos napisał Życie Proklosa, w którym przywiązanie do mistrza i uwielbienie dla niego idą w parze z bezkrytycznością. Marinos przedstawia go jako boskiego męża - największego z mędrców, ulubieńca bogów i cudotwórcę. Księga Suda podaje informację, że biografię tą opracował również wierszem. Wiadomość zdaje się potwierdzać epigram IX 197 z Antologii Palatyńskiej[5].
Marinos pisał również komentarze do pism Platona, które jednak przepadły[5]. Długi komentarz do platońskiego Fileba spalił po tym jak Izydor skrytykował jego pracę uznając istniejący komentarz Proklosa za wystarczający[6]. Nie zachował się również jego komentarz do Parmenidesa. Przetrwał natomiast komentarz do Danych Euklidesa[5].
Lista prac Marinosa
edytuj- Życie Proklosa (zachowane)
- Komentarz do Danych Euklidesa (zachowany)
- Komentarz do Fileba Platona (zniszczony przez autora)
- Komentarz do Parmenidesa Platona (zaginął)
Przypisy
edytuj- ↑ Hult 1992 ↓, s. 163-178.
- ↑ Damascjusz: Vita Procli 141
- ↑ Saffrey 2005 ↓, s. 282-284.
- ↑ Sambursky 1985 ↓, s. 15-20.
- ↑ a b c Sinko 1959 ↓, s. 826.
- ↑ Damascjusz: Vita Procli 142
Bibliografia
edytuj- A.H. Armstrong (red.), The Cambridge History of Late Greek and Early Medieval Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press, 2008, ISBN 978-0-521-04054-9 .
- Karin Hult , Marinus the Samaritan. A Study of Damascius Vit. Isid. Fr. 141, [w:] Classica et Mediaevalia 43, 1992 .
- Henri Dominique Saffrey , Marinus de Néapolis, [w:] Richard Goulet (red.), Dictionnaire des philosophes antiques, CNRS Editions, t. 4, Paryż 2005, s. 282–284, ISBN 2-271-06386-8 .
- Shmuel Sambursky , Proklos, Präsident der platonischen Akademie, und sein Nachfolger, der Samaritaner Marinos, Berlin 1985 .
- Tadeusz Sinko, Zarys historii literatury greckiej, t. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959 .
Linki zewnętrzne
edytuj- John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Marinos z Neapolis w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-24].
- ISNI: 0000000116049835, 0000000449358644
- VIAF: 20477796, 9789151778245118130005, 1511154257911224151590, 8654159248118204870002, 96056315
- ULAN: 500056156
- LCCN: n86107863
- GND: 100952992
- LIBRIS: sq467kfb2s4gh95
- BnF: 122068233
- SUDOC: 030705843
- SBN: RAVV000483
- NKC: jn20020606005
- BNE: XX1187274
- NTA: 073157643
- BIBSYS: 90249158
- CiNii: DA04181111
- Open Library: OL6838374A
- PLWABN: 9810677812605606, 9810646400205606
- NUKAT: n02045993
- J9U: 987007265057605171
- PTBNP: 1730495
- LNB: 000117417
- ΕΒΕ: 45341
- LIH: LNB:ZU9;=BU