Wikipedia

Marszał Szaposznikow

Marszał Szaposznikow (ros. Маршал Шапошников) – radziecki, następnie rosyjski niszczyciel rakietowy, dziesiąty okręt projektu 1155 (typu Udałoj, ozn. NATO Udaloy), klasyfikowany oficjalnie jako duży okręt przeciwpodwodny. W czynnej służbie od 1985 roku, wchodzi w skład Floty Oceanu Spokojnego.

Marszał Szaposznikow
(Маршал Шапошников)
Ilustracja
„Marszał Szaposznikow”, 2003
Klasa

niszczyciel rakietowy

Typ

Udałoj

Projekt

1155 (Friegat)

Oznaczenie NATO

Udaloy

Historia
Stocznia

Jantar, Królewiec

Położenie stępki

25 maja 1983[a]

Wodowanie

27 grudnia 1984[a]

 Marynarka Wojenna ZSRR
Nazwa

Marszał Szaposznikow

Wejście do służby

30 grudnia 1985

 MW Rosji
Wejście do służby

1991

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 6930 t
pełna: 7570 t

Długość

163,5 m

Szerokość

19 m

Zanurzenie

5,2 m

Napęd
COGAG: 2 turbiny gazowe marszowe (18 000 KM), 2 turbiny gazowe mocy szczytowej (45 000 KM), 2 śruby
Prędkość

29 węzłów

Zasięg

5000 mil morskich przy 14 węzłach

Uzbrojenie
• 2 działa uniwersalne 100 mm (2×I)
• 4 działka plot. 30 mm AK-630M (4×I)
• 2×IV wyrzutnie rakiet plot. Kinżał (64 pociski)
• 8 wyrzutni rakietotorped Rastrub-B (2×IV)
• 2 miotacze rbg RBU-6000 (2×XII) (uzbrojenie do czasu modernizacji 2016-2021)
Wyrzutnie torpedowe

8 wt 533 mm (2×IV), 8 torped zop np. 53-65

Wyposażenie
radary: Friegat-MA, Podkat, stacja hydrolokacyjna Polinom, radary artyleryjskie (do czasu modernizacji 2016-2021)
Wyposażenie lotnicze
2 śmigłowce Ka-27PŁ
Załoga

220 (29 oficerów)

Multimedia w Wikimedia Commons

Budowa i opis techniczny

edytuj
Główny artykuł: Niszczyciele rakietowe projektu 1155.

„Marszał Szaposznikow” był siódmym ukończonym okrętem projektu 1155 (Friegat)[1], znanego też od pierwszego okrętu jako typ Udałoj (Udaloy)[2]. Okręt został wciągnięty na listę floty już 18 marca 1982 roku, otrzymując nazwę na cześć admirała Borysa Szaposznikowa (1882-1945)[2]. Budowę prowadzono w stoczni Jantar w Królewcu (numer budowy 114)[3]. Stępkę położono 25 maja 1983 roku, okręt został zwodowany 27 grudnia 1984 roku, zaś do służby wszedł 30 grudnia 1985 roku[a].

Okręty projektu 1155 były klasyfikowane jako duże okręty przeciwpodwodne (ros. bolszoj protiwołodocznyj korabl, BPK)[1], niemniej na zachodzie powszechnie uznawane są za niszczyciele[4]. Ich zasadniczym przeznaczeniem było zwalczanie okrętów podwodnych, w tym celu ich główne uzbrojenie stanowiło osiem wyrzutni rakietotorped Rastrub-B z ośmioma pociskami i osiem wyrzutni torped kalibru 533 mm przeciw okrętom podwodnym[1]. Ich możliwości w zakresie zwalczania okrętów podwodnych rozszerzały dwa śmigłowce pokładowe Ka-27PŁ. Uzbrojenie przeciwpodwodne uzupełniały dwa dwunastoprowadnicowe miotacze rakietowych bomb głębinowych RBU-6000. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działa uniwersalne kalibru 100 mm AK-100 na dziobie oraz dwa zestawy artyleryjskie obrony bezpośredniej w postaci dwóch par sześciolufowych naprowadzanych radarowo działek 30 mm AK-630M (łącznie cztery działka)[1]. Uzbrojenie rakietowe służyło tylko do bliskiej obrony i składało się z dwóch kompleksów pocisków przeciwlotniczych i przeciwrakietowych bliskiego zasięgu Kinżał, każdy w składzie czterech bębnowych wyrzutni pionowych, po jednym na dziobie i na rufie (64 pociski)[5].

Okręty wyposażone zostały w odpowiednie środki obserwacji technicznej, w tym kompleks hydrolokacyjny Polinom z antenami w gruszce dziobowej, podkilową i holowaną[1]. „Marszał Szaposznikow” otrzymał pełny zestaw wyposażenia późnych okrętów tego typu, obejmujący między innymi stację radiolokacyjną dozoru ogólnego Friegat-MA (MR-750) na maszcie rufowym i stację do wykrywania celów niskolecących Podkat na maszcie dziobowym oraz wyrzutnie celów pozornych PK-2 i PK-10[5].

Napęd stanowią dwa zespoły turbin gazowych M9 w systemie COGAG, napędzające po jednej śrubie. Każdy składa się z turbiny marszowej D090 o mocy 9000 KM i turbiny mocy szczytowej DT59 o mocy 22500 KM; łączna moc napędu wynosi 63000 KM[1]. Prędkość maksymalna wynosi 29 węzłów, a ekonomiczna 18 węzłów[6].

Służba

edytuj
 
„Marszał Szaposznikow” z amerykańskim krążownikiem USS „Chosin” (CG 65), 2006

„Marszał Szaposznikow” 15 lutego 1986 roku wszedł w skład Floty Oceanu Spokojnego ZSRR, następnie Rosji[2]. Od 1994 roku służy w 44. Brygadzie Okrętów Przeciwpodwodnych Czerwonego Sztandaru we Władywostoku[7].

W dniach 29 listopada – 3 grudnia 1987 złożył wizytę w Bombaju, a 14–18 sierpnia 1990 roku w Wŏnsan (Korea Północna)[3].

Według niektórych informacji, od 25 listopada 1993 do lipca 2004 roku okręt przechodził długotrwały remont średni w stoczni Dalzawod we Władywostoku[3]. Jednakże 6 kwietnia 2003 roku okręt wyszedł w morze dla uczestnictwa w dużych manewrach z flotą Indii na Oceanie Indyjskim w maju[8]. 17 września 2008 roku w pożarze w maszynowni okrętu na Morzu Japońskim zginęło dwóch marynarzy[9].

W 2010 roku został skierowany do akcji ochrony żeglugi w Zatoce Adeńskiej i 6 maja 2010 roku odbił uprowadzony przez piratów tankowiec „Moskowskij Uniwiersitiet”, przy tym złapano dziesięciu somalijskich piratów i zabito jednego[10]. Kontrowersje wzbudziło późniejsze porzucenie piratów na łodzi na oceanie, na polecenie władz, prawdopodobnie wiążące się z ich śmiercią, uzasadniane trudnością w dowiedzeniu im winy[11].

W 2016 roku znajdował się wciąż w służbie, z numerem burtowym 543[12].

Od 2016 roku był modernizowany w stoczni Dalzawod we Władywostoku. W toku remontu, 16 lutego 2018 roku doszło do pożaru w siłowni dziobowej[13]. Wymieniono szereg mechanizmów i maszyn, w tym kotły na KGW 1,6/07, oraz poddano naprawie turbiny[13]. Okręt otrzymał nowe elementy uzbrojenia i elektronikę. Zainstalowano zamiast dwóch dotychczasowych dział jedną armatę automatyczną A-190-01 Uniwiersał z nowym systemem kierowania ogniem z głowicą optoelektoniczną[13]. W miejsce drugiej armaty okręt otrzymał wyrzutnie pionowego startu 3S14 z 16 komorami do pocisków z rodziny Kalibr oraz 2 wyrzutnie poczwórne 3S24 pocisków 3M24[14][15]. 24 grudnia 2020 r. poinformowano o testach artylerii i systemu torpedowego okrętu[16]. 28 grudnia 2020 r. poinformowano o wystrzeleniu 3M24 przeciwko ćwiczebnemu celowi morskiemu[17]. W kwietniu 2021 roku okręt dokonał ćwiczebnych uderzeń systemem Kalibr na cel lądowy oddalony o ponad 1000 km[18] i morski o 100 km[19][20].

W 2020 roku ujawniono chęć uzbrojenia go w hiperdźwiękowe pociski przeciwokrętowe Cyrkon[21].

27 kwietnia 2021 r. okręt po remoncie i unowocześnieniu powrócił do służby w TOF[22][23].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b c Pawłow 1997 ↓, s. 46. Publikacje na ogół podają wodowanie w styczniu 1985 roku (Apalkow 2005 ↓, s. 61, Bierieżnoj 1995 ↓, s. 19) i położenie stępki w lipcu 1983 (Apalkow) lub ogólnie w 1983 roku (Bierieżnoj).

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Apalkow 2005 ↓, s. 56–57.
  2. ↑ a b c Bierieżnoj 1995 ↓, s. 18–19.
  3. ↑ a b c Apalkow 2005 ↓, s. 61.
  4. ↑ Vego 1986 ↓, s. 34.
  5. ↑ a b Apalkow 2005 ↓, s. 56–59.
  6. ↑ Apalkow 2005 ↓, s. 53.
  7. ↑ Pawłow 1997 ↓, s. 8.
  8. ↑ Z życia flot. Rosja. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 3/2003. VIII (40), s. 6, maj-czerwiec 2003. Warszawa. 
  9. ↑ Pożar na okręcie WMF. Agencja Lotnicza Altair, 2008-09-21. [dostęp 2020-10-29].
  10. ↑ Mariusz Zawadzki: Rosjanie łapią somalijskich piratów. wyborcza. pl, 2010-05-07. [dostęp 2017-02-04]. (pol.).
  11. ↑ Uwolnieni przez Rosjan piraci potopili się w oceanie. wyborcza.pl, 2010-05-12. [dostęp 2017-02-04]. (pol.).
  12. ↑ Car′kow 2015 ↓, s. 13.
  13. ↑ a b c Szulc 2021 ↓, s. 79.
  14. ↑ Russia to modernize Udaloy-class ASW destroyers - Naval Today [online], navaltoday.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  15. ↑ https://topwar.ru/182494-novye-vozmozhnosti-marshala-shaposhnikova.html?yrwinfo=1619787024609017-272823450477865735500121-production-app-host-vla-web-yp-314.
  16. ↑ https://flotprom.ru/2020/369813/.
  17. ↑ https://flotprom.ru/2020/%D0%98%D1%81%D0%BF%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F118/.
  18. ↑ Фрегат "Маршал Шапошников" впервые применил крылатую ракету "Калибр" [online], flot.com [dostęp 2024-04-24].
  19. ↑ Marshal Shaposhnikov frigate test-fires Kalibr missile in Sea of Japan - Military & Defense - TASS [online], tass.com [dostęp 2024-04-24].
  20. ↑ YouTube [online], youtube.com [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  21. ↑ Cirkon pierwszy raz wystrzelony z okrętu. Agencja Lotnicza Altair, 2020-02-28. [dostęp 2020-10-29].
  22. ↑ https://iz.ru/1157448/video/fregat-marshal-shaposhnikov-vnov-voshel-v-sostav-tof%20
  23. ↑ https://topwar.ru/182435-modernizirovannyj-fregat-marshal-shaposhnikov-vozvratilsja-v-boevoj-sostav-tihookeanskogo-flota.html.

Bibliografia

edytuj
  • Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 1. Bolszyje protiwołodocznyje i storożewyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005. ISBN 5-8172-0094-5. (ros.).
  • S. Bierieżnoj: Sowietskij WMF 1945-1995. Kriejsiera, bolszyje protiwołodocznyje korabli, esmincy (СОВЕТСКИЙ ВМФ 1945-1995. Крейсера, большие противолодочные корабли, эсминцы). 1995, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 1/1995. (ros.).
  • A. Car′kow: Rossijskij Wojenno-Morskoj Fłot 2016 g. 2015, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 12(193)/2015. (ros.).
  • Milan Vego: Soviet Navy Today. Londyn: Arms & Armour Press, 1986, seria: Warships Illustrated. No.6. ISBN 0-85368-763-3. (ang.).
  • Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997–1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
  • Tomasz Szulc. Marszał Szaposznikow przeciera szlak. „Wojsko i Technika”. Nr 1/2021. VII (64), styczeń 2021. Warszawa. ISSN 2450-1301. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marszał_Szaposznikow&oldid=73592178”