Menkalinan

gwiazda w gwiazdozbiorze Woźnicy

Menkalinan (Beta Aurigae, β Aur) – druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Woźnicy, odległa od Słońca o ok. 81 lat świetlnych.

Melkalinan
β Aurigae
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Woźnica

Rektascensja

05h 59m 31,723s[1]

Deklinacja

+44° 56′ 50,76″[1]

Paralaksa (π)

0,04021 ± 0,00023[1]

Odległość

81,11 ± 0,47 ly
24,87 ± 0,14 pc

Wielkość obserwowana

1,90m[1]

Ruch własny (RA)

−56,44 ± 0,25 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−0,95 ± 0,11 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−15,75 ± 0,62 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

gwiazda zmienna typu β Persei

Typ widmowy

A1 IV-Vp[1]

Masa

Aa: 2,33 M
Ab: 2,25 M[2]

Metaliczność [Fe/H]

−0,11[3]

Wielkość absolutna

−0,08m[3]

Temperatura

9200 K[4]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

8886[3] pc

Mimośród

0,2059[3]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 34 Aur
2MASS: J05593172+4456508
Bonner Durchmusterung: BD+44°1328
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 227
Boss General Catalogue: GC 7543
Katalog Henry’ego Drapera: HD 40183
Katalog Hipparcosa: HIP 28360
Katalog jasnych gwiazd: HR 2088
SAO Star Catalog: SAO 40750
Menkalinam, Menkalina; NN 3375, ADS 4556, CCDM 05596+4457

Nazwa edytuj

Gwiazda ta nosi tradycyjną nazwę Menkalinan, która wywodzi się od arabskiego ‏منكب ذي العنان‎ mankib ðī-l-‘inān, co oznacza „ramię woźnicy”[4][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Menkalinan dla określenia tej gwiazdy[6].

Charakterystyka obserwacyjna edytuj

Jej wielkość obserwowana to 1,90m, zaś wielkość absolutna jest równa −0,08m[3]. W 1889 roku Antonia Maury odkryła, że Beta Aurigae to gwiazda spektroskopowo podwójna, druga znana po Zeta Ursae Majoris[2][7].

Charakterystyka fizyczna edytuj

Jest to gwiazda zmienna zaćmieniowa typu β Persei. Okres zmienności to 3,9600421 d – jeden ze składników zasłania drugi i w ten sposób dochodzi do zmian jasności układu[2].

Dwa składniki układu zaćmieniowego Beta Aurigae A są podobnymi karłami lub podolbrzymami typu widmowego A, o jasności ok. 48 razy większej niż Słońce; temperatury ich powierzchni to około 9200 K[4]. Jasność wizualna całego systemu zaćmieniowego zmienia się w zakresie 1,89m – 1,98m[2]. Masy gwiazd to odpowiednio 2,33 i 2,25 M[2]. Średnica składnika Beta Aurigae Aa jest równa trzem średnicom Słońca[2], ale wskutek wzajemnego oddziaływania gwiazdy nie są sferyczne[4].

Składnik Beta Aurigae C o wielkości obserwowanej 14,1m, będący czerwonym karłem, jest widoczny na niebie w odległości 13,4″ od centralnej pary (pomiar z 2011 r.)[8][9]. Okrąża on ją w odległości co najmniej 330 au[4]. Na niebie w pobliżu Menkalinana widoczna jest także gwiazda Beta Aurigae B (wielkość 10,86m), oddalona o 187,2″ (pomiar z 2011 r.)[8], jednak ma ona zupełnie inny ruch własny i jest tylko optycznym kompanem[10].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Menkalinan w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f Menkalinan. Alcyone ephemeris. [dostęp 2017-01-17]. (ang.).
  3. a b c d e Anderson E., Francis C.: HIP 28360. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-01-24]. (ang.).
  4. a b c d e Jim Kaler: MENKALINAN (Beta Aurigae). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-01-24]. (ang.).
  5. Auriga, the Charioteer. W: Allen, Richard Hinckley: Star Names: Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 83–90. ISBN 0-486-21079-0.
  6. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-24].
  7. John B. Hearnshaw: The Analysis of Starlight: Two Centuries of Astronomical Spectroscopy. Cambridge University Press, 2014, s. 53. ISBN 978-1-107-03174-6.
  8. a b Mason et al.: WDS J05595+4457Aa,Ab. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
  9. CCDM J05596+4457P w bazie SIMBAD (ang.)
  10. Beta Aurigae B w bazie SIMBAD (ang.)