Menkalinan
Menkalinan (Beta Aurigae, β Aur) – druga co do jasności gwiazda w gwiazdozbiorze Woźnicy, odległa od Słońca o ok. 81 lat świetlnych.
| β Aurigae | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
05h 59m 31,723s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+44° 56′ 50,76″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−0,95 ± 0,11 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−15,75 ± 0,62 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy |
gwiazda zmienna typu β Persei | ||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
A1 IV-Vp[1] | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,11[3] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Temperatura |
9200 K[4] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
8886[3] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,2059[3] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa
edytujGwiazda ta nosi tradycyjną nazwę Menkalinan, która wywodzi się od arabskiego منكب ذي العنان mankib ðī-l-‘inān, co oznacza „ramię woźnicy”[4][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Menkalinan dla określenia tej gwiazdy[6].
Charakterystyka obserwacyjna
edytujJej wielkość obserwowana to 1,90m, zaś wielkość absolutna jest równa −0,08m[3]. W 1889 roku Antonia Maury odkryła, że Beta Aurigae to gwiazda spektroskopowo podwójna, druga znana po Zeta Ursae Majoris[2][7].
Charakterystyka fizyczna
edytujJest to gwiazda zmienna zaćmieniowa typu β Persei. Okres zmienności to 3,9600421 d – jeden ze składników zasłania drugi i w ten sposób dochodzi do zmian jasności układu[2].
Dwa składniki układu zaćmieniowego Beta Aurigae A są podobnymi karłami lub podolbrzymami typu widmowego A, o jasności ok. 48 razy większej niż Słońce; temperatury ich powierzchni to około 9200 K[4]. Jasność wizualna całego systemu zaćmieniowego zmienia się w zakresie 1,89m – 1,98m[2]. Masy gwiazd to odpowiednio 2,33 i 2,25 M☉[2]. Średnica składnika Beta Aurigae Aa jest równa trzem średnicom Słońca[2], ale wskutek wzajemnego oddziaływania gwiazdy nie są sferyczne[4].
Składnik Beta Aurigae C o wielkości obserwowanej 14,1m, będący czerwonym karłem, jest widoczny na niebie w odległości 13,4″ od centralnej pary (pomiar z 2011 r.)[8][9]. Okrąża on ją w odległości co najmniej 330 au[4]. Na niebie w pobliżu Menkalinana widoczna jest także gwiazda Beta Aurigae B (wielkość 10,86m), oddalona o 187,2″ (pomiar z 2011 r.)[8], jednak ma ona zupełnie inny ruch własny i jest tylko optycznym kompanem[10].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Menkalinan w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f Menkalinan. Alcyone ephemeris. [dostęp 2017-01-17]. (ang.).
- ↑ a b c d e Anderson E., Francis C.: HIP 28360. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-01-24]. (ang.).
- ↑ a b c d e Jim Kaler: MENKALINAN (Beta Aurigae). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-01-24]. (ang.).
- ↑ Auriga, the Charioteer. W: Allen, Richard Hinckley: Star Names: Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 83–90. ISBN 0-486-21079-0.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-24].
- ↑ John B. Hearnshaw: The Analysis of Starlight: Two Centuries of Astronomical Spectroscopy. Cambridge University Press, 2014, s. 53. ISBN 978-1-107-03174-6.
- ↑ a b Mason et al.: WDS J05595+4457Aa,Ab. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ CCDM J05596+4457P w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ Beta Aurigae B w bazie SIMBAD (ang.)