Wikipedia

Mościcki Klub Balonowy

specjalistyczny klub sportowy

Mościcki Klub Balonowy – jeden z ośrodków sportu balonowego w Polsce.

Mościcki Klub Balonowy
Ilustracja
Balon SP-AXZ "Mościce I" podczas zawodów balonowych w 1936 roku
Państwo

 Polska

Siedziba

ul. Stefana Żeromskiego 9, Tarnów

Prezes

Mateusz Rękas

Nr KRS

0000563775

Data rejestracji

29 czerwca 2015

brak współrzędnych

Historia edytuj

Okres międzywojenny edytuj

Pierwszy raz w Tarnowie balony z pasażerami wystartowały w marcu 1933 roku. 3 maja 1933 roku Eugeniusz Kwiatkowski, dyrektor Państwowej Fabryki Związków Azotowych,  wyraził zgodę na utworzenie klubu balonowego. Spotkanie założycielskie odbyło się 29 czerwca 1933 roku. Pierwszym prezesem został Leszek Krzyszkowski[1]. Jego zastępcą został Mieczysław Jaworek, sekretarzem Marian Łańcucki, a kierownikiem lotów inż Lech Szorc[2]. W 1934 roku na terenie Polski istniały 4 ośrodki w których rozwijał się sport balonowy. Oprócz Krakowa, Warszawy i Legionowa (przy Wojskowych warsztatach balonowych), działał klub w Mościcach przy Państwowych Zakładach Azotowych. Otrzymany od wojska balon Warszawa o pojemności 750 m³[3] wyremontowały Wojskowe Warsztaty Balonowe w Jabłonnie. Po remoncie został on w Ministerstwie Komunikacji zarejestrowany jako balon Mościce i otrzymał znaki rejestracyjne SP-ALP[4].

Klub miał dobre warunki do rozwoju głównie dzięki wsparciu Zakładów Azotowych, które zgodziły się na sprzedaż Klubowi wodoru po kosztach, a czasem bezpłatnie. Również Dyrekcja Państwowych Wytwórni Olejów Mineralnych ,,Polmin" pozwoliła Klubowi korzystać bezpłatnie z gazu ziemnego, dostarczanego rurociągiem do pobliskich Zakładów[4]. Klub balonowy użytkował tzw. małe błonia mieszczące się niedaleko lotniska w Mościcach, przy obecnej ulicy Kwiatkowskiego (wtedy ul. Fabrycznej)[2]. W październiku 1933 roku porucznik Pomaski odbył ponad 400 kilometrowy lot na balonie Kraków z Mościc do wsi Chorodziec koło Kowla[5]. W 1934 roku por. Władysław Pomaski pełnił obowiązki instruktora klubu[4]. Pod koniec 1934 roku klub zawarł umowę z Aeroklubem krakowskim zgodnie z którą członkowie jego sekcji balonowej mogli szkolić się w Mościcach.

4 grudnia 1934 roku wieczorem wystartował z Mościc balon Toruń podejmując próbę pobicia rekordu długości lotu w linii prostej dla balonów o pojemności 2200 m³. Drużynę stanowili: kpt. Pomaski i inż. Leszek Krzyszkowski. Balon wylądował po przebyciu 1470 km[6], nie pobijając rekordu ustanowionego w 1932 roku przez amerykańskich zawodników T. Settle i Brushell podczas XX Pucharu Gordona Bennetta[7].

W 1935 roku klub wykonał 30 lotów (głównie szkolnych dla kandydatów na pilotów balonowych), przelatując 3455 km (134 godziny lotów). W 1936 roku Klub otrzymał balon " Mościce I" o pojemności 750 m³ i znaku rejestracyjnym SP-AXZ[8]. W 1937 roku Klub posiadał 4 balony: Mościce, Mościce I, Kraków i Mościce II. W 1937 roku członkowie klubu odbyli na nich 34 loty, przelatując 4234 km (211 godzin i 50 minut)[9]. W zawodach o puchar Gordon-Bennetta, które odbyły się w 1938 roku w Brukseli wziął udział ówczesny prezes klubu Leszek Krzyszkowski, który wraz z kapitanem Antonim Januszem na balonie Polonia zajął II miejsce[10].

12 marca 1938 roku Leszek Krzyszkowski wraz z Leonem Szorcem wystartowali balonem Sanok do lotu długodystansowego w kierunku południowym. Balon o pojemności 1600 m³ został wypożyczony od działającego w Sanoku Klubu Balonowego Guma. Został napełniony mieszaniną wodoru i azotu o ciężarze właściwym, odpowiadającym używanemu wówczas gazowi świetlnemu (0,598). Piloci wylądowali po 16 godzinach we wsi Kaustice, 13 kilometrów od Wiszegradu po przebyciu w linii prostej 705 km[11]. W 1938 roku odbyto 31 lotów 234 godz.). Klub pod koniec roku miał 8 pilotów i 2 balony (1 się spalił)[12].

Gdy w kwietniu 1939 roku zmienił się statut Aeroklubu Rzeczypospolitej i z organizacji osób fizycznych został zmieniony w związek klubów terytorialnych, Mościcki klub Balonowy stał się jego członkiem. W pierwszym walnym zgromadzeniu wziął udział inż. M. Jaworek[13]. W maju 1939 roku członkowie Klubu inż. Szorc i inż. Łańcucki na balolnie Mestwin wzięli udział w zawodach zorganizowanych przez Aeroklub Belgijski z okazji Wystawy Narodowej w Zurychu. Na 14 balonów z 7 państw zajęli 9 miejsce[14].

Do 20 listopada 1938 roku członkowie Klubu wykonali 31 lotów o łącznej długości 5846 k m w czasie 234 godz. Klub do 1938 roku miał 8 pilotów z licencją, 2 balony (1 się spalił), a wyszkolił 3 pilotów[15].

Okres po II wojnie światowej edytuj

W marcu 1961 roku powstała sekcja balonowa. 2 lipca ze stadionu Unii Tarnów nowo powstała sekcja organizuje publiczny start 2 balonów: „Syreny” i „Warszawy”. Balon „Warszawa” pilotują Zbigniew Burzyński i Jan Gawęcki. jako pasażerowie polecieli: Stanisław Opałko (wówczas dyrektor Zakładów Azotowych), Stanisław Szot (sekretarz PZPR) i Franciszek Tomusiak. Syrenę pilotował Florian Musiał, a pasażerami byli Bogdan Rogalski, Stefania Szot i Kazimierz Bryg[16]. Prezesem sekcji został wybrany Kazimierz Nikiel[1]

W 1962 roku sekcja balonowa Aeroklubu Podkarpackiego przy Zakładach Azotowych (wtedy im. F. Dzierżyńskiego) zorganizowała 3 lipca start balonu Polonez. Wystartował on z terenu Zakładów, a pilotem był inż. Zbigniew Burzyński. W towarzystwie pracownika zakładów Józefa Woźniaka i Juliana Bojanowskiego z Instytutu Lotnictwa odbył on lot do Biecza[17].

Reaktywacja działalności edytuj

W 1996 roku Krzysztof Rękas i Paweł Orłowski reaktywowali działalność klubu[18]. 6 maja 2000 roku odbył się w kopalni soli w Wieliczce pierwszy lot podziemny balonem[19]. Klub nie miał stałej siedziby, a sprzęt przechowywał w tarnowskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Mościcach. W styczniu 2021 roku klub za zgodą prezydenta Tarnowa wydzierżawił na 20 lat z 90% bonifikatą pomieszczenia dawnej remizy strażackiej przy ulicy Kolejowej. W budynku planowane jest stworzenie warsztatu, sali szkoleniowej i małego muzeum. Budynek wymaga remontu, jedno z pomieszczeń wymiany podłogi, konieczne jest przygotowanie podjazdu i budowa wiaty[20].

Krajowe zawody o puchar płk. Wańkowicza edytuj

Po raz pierwszy Mościcki Klub Balonowy zorganizował X edycję zawodów 8 maja 1938 roku. Pierwszy raz w historii zawodów organizował je klub cywilny (dotychczas wojskowe). Drugą nowością w organizacji zawodów było użycie do napełniania balonów zamiast tradycyjnie używanego „gazu świetlnego”, wodoru lub gazu ziemnego (metanu)[21].

28 maja 1939 roku Mościcki Klub Balonowy po raz drugi był gospodarzem XI Krajowych zawodów o puchar płk. Wańkowicza[22]. Powodem przyznania organizacji imprezy było docenienie jakości poprzedniej edycji. Prezesem komitetu organizacyjnego został dyrektor Zakładów Azotowych Romuald Wowkonowicz. W zawodach wzięło udział 14 balonów. Mościcki Klub Balonowy reprezentowały 3 balony: „Mościce I” (załoga: Halina Szorcowa i por. Józef Urbaniak), „Poznań” (załoga: pp. Bronisław Kasprzak i Józef Pelc), „Mościce III” (załoga: inż. Leon Szorc)[23]. Balon „Mościce III” został warunkowo dopuszczony do udziału w zawodach ze względu na małą pojemność, która wynosiła 450 m³. W zawodach zajął ostatnie 12. miejsce po locie na odległość 10,5 km (2 balony zostały zdyskwalifikowane, ponieważ wylądowały poza granicami Polski). Pozostałe balony zajęły: „Poznań” 2. miejsce (135,1 km) i „Mościce I” – ósme (111,6 km)[24]. W uroczystości otwarcia zawodów wziął udział wojewoda krakowski Józef Tymiński[23].

Samochodowy wyścig za balonem edytuj

Drugi samochodowy wyścig odbył się 21 maja 1934 roku. Przyznano 3 nagrody: pierwszą przechodnią dla pierwszego uczestnika bez względu na rodzaj maszyny i 2 stałe dla pierwszego automobilu i motoru[25].

Wiosną klub organizował samochodowy pościg za balonem o nagrodę przechodnią klubu. III samochodowy pościg za balonem odbył się 5 maja 1935 roku. Rolę „lisa” za którym podążały samochody odegrał balon „Mościce” pilotowany przez kpt. Pomaskiego, któremu towarzyszyli: starosta tarnowski[26] Mieczysław Lissowski[27] i inżynier Karol Huelle. Po raz drugi zwycięzcą został dr Stefan Pawlikowski. Balon „Mościce” przewiózł pocztę balonową, którą nadano w urzędzie pocztowym w Borzęcinie[28]. W IV wyścigu w 1936 roku wzięło udział 25 samochodów. Balon z powodu zbyt dużego odciążenia i zbliżającej się burzy musiał wylądować po godzinie lotu. Zwycięzcą wyścigu został inż. Tertil na samochodzie Praga. Z okazji wyścigu przesyłki wysłane na adres poczty Mościce zostały przewiezione pocztą balonową i nadane w Borzęcinie. Napłynęło 2000 listów z całej Polski. Ostemplowano je pieczęciami Mościckiego Klubu Balonowego i urzędu pocztowego w Mościcach[8]. V samochodowy pościg za balonem odbył się 9 maja 1937 roku[29].

Sukcesy i porażki edytuj

  • Krajowe zawody o puchar płk. Wańkowicza – balon Mościce I VIII (1936)[8], IX(1937) inż. L. Szorc i M. Gofron balon wylądował na terenie Wolnego m. Gdańska i został zdyskwalifikowany[30], z powodu zmiany kierunku wiatru załodze nie udało się dotrzeć na Hel[10].
  • 16 czerwca 1938 roku załoga balonu Mościce J. Zygadło i inż. Łańcucki zajęli drugie miejsce w zawodach organizowanych przez Aeroklub Lwowski z okazji Wystawy Lotniczej we Lwowie[31].
  • W 1938 roku L. Krzyszkowski wziął udział w Gordon Bennett Cup na balonie Polonia II.
  • W 2018 roku załoga Matusz Rękas (Mościcki Klub Balonowy) i Jacek Bogdański wygrała 62. Puchar Gordona Bennetta[32] zdobywając prawo organizacji zawodów w Polsce w 2020 roku[33].
  • W 2019 roku Mateusz Rękas wygrał 35 Balonowe Mistrzostwa Polski i 28 Balonowy Puchar Leszna[34].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Pod okiem Piccarda [online], Dziennik Polski, 10 sierpnia 2000 [dostęp 2019-11-01] (pol.).
  2. ↑ a b Piotr S. Szlezynger, Sport i turystyka lotnicza w dwudziestoleciu międzywojennym w Małopolsce. Wybrane zagadnienia, „FOLIA TURISTICA. Historia turystyki” (nr 18), 2008, s. 198-202 [dostęp 2019-12-28].
  3. ↑ Rzeczycki J. Sport balonowy w klubach. Skrzydlata Polska 1934 nr 3 s. 90
  4. ↑ a b c Mościcki Klub Balonowy Skrzydlata Polska 1934 nr 11 s. 392
  5. ↑ Żółczyński M. 400 kilometrów nocą w wolnym balonie Ilustrowany Kurier Codzienny. 1933, nr 294 s. 4
  6. ↑ Na balonie "Toruń". Wspaniały lot polskich baloniarzy z Mościc do Krasnodaru, „Dzień Bydgoski” (nr 281), 11 grudnia 1934, s.2.
  7. ↑ Thomas G.W. Settle (USA) (10639) [online], www.fai.org, 10 października 2017 [dostęp 2020-01-04] (ang.).
  8. ↑ a b c Z Mościckiego Klubu Balonowego, „Skrzydlata Polska” (7), lipiec 1936, s. 191 (pol.).
  9. ↑ Początki sportu balonowego w Polsce [online], www.balony.org.pl [dostęp 2019-08-29].
  10. ↑ a b Sport Balonowy Skrzydlata Polska 1938 nr 2 s. 35
  11. ↑ Krzyszkowski L. Balonem z Moście na Bałkany Skrzydlata Polska 1938 nr 4 s. 111-112
  12. ↑ U schyłku roku – bilans 1938 Skrzydlata Polska 1938 nr 11 s. 331
  13. ↑ Aeroklub Rzeczypospolitej stał się związkiem klubów Skrzydlata Polska 1939 nr 4 s. 114
  14. ↑ Międzynarodowe Zawody Balonowe w Zurychu, „Skrzydlata Polska” (nr 5), 1939, s. 179.
  15. ↑ U schyłku roku — bilans 1938, „Skrzydlata Polska” (11), 1938, s. 331.
  16. ↑ Start balonów Tarnowie Syrena i Warszawa Skrzydlata Polska 1961 nr 29 z 16 lipca s. 2
  17. ↑ Sport balonowy w Tarnowie Skrzydlata Polska 1962 nr 30 s. 14
  18. ↑ Podniebny lot do historii [online], web.archive.org, 1 listopada 2019 [dostęp 2021-07-26] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-01].
  19. ↑ Podróż w głąb ziemi. Tam nie ma rzeczy niemożliwych [online], LoveKraków [dostęp 2019-11-01].
  20. ↑ Robert Gąsiorek, Tarnów. Mościcki Klub Balonowy będzie miał nową siedzibę. W byłej remizie OSP baloniarze będą się szkolić i stworzą izbę pamięci [online], Tarnów Nasze Miasto, 14 stycznia 2021 [dostęp 2021-07-26] (pol.).
  21. ↑ 10. Zawody Balonów Wolnych o puchar płk. Wańkowicza Skrzydlata Polska 1938 nr 3 s. 72
  22. ↑ Kronika ogólna Skrzydlata Polska 1939 nr 5 s. 155
  23. ↑ a b Zawody balonowe w Mościcach Ilustrowany Kurier Codzienny 1939, nr 148 s.12
  24. ↑ XI Krajowe Zawody Balonów Wolnych o Puchar im. Wańkowicza, „Skrzydlata Polska” (nr 5), 1939, s. 179.
  25. ↑ Automobil Krakowski, „Skrzydlata Polska” (6), 1934, LXIII.
  26. ↑ Po karkołomnych drogach w pościgu za balonem, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (131), 13 maja 1935, s. 5.
  27. ↑ Tarnowskie kroniki (1) - Wielka powódź z 1934 roku - TarnowskieInfo.pl [online], www.tarnowskieinfo.pl [dostęp 2022-12-20].
  28. ↑ III samochodowy wyścig za balonem wolnym, „Skrzydlata Polska” (nr 6), 1935, s. 151.
  29. ↑ Maryan Red Dąbrowski, V-ty samochodowy pościg za balonem, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (127), 9 maja 1937, s. 10.
  30. ↑ IX. Zawody krajowe o puchar im. płk. Wańkowicza Skrzydlata Polska 1937 nr 7 s. 171
  31. ↑ Zawody lwowskie Skrzydlata Polska 1938 nr 6-7 s. 189
  32. ↑ Historyczny sukces Mateusza Rękasa! Wygrał Puchar Gordona Bennetta [online], Nasz Tarnow, 2 października 2018 [dostęp 2019-11-01] (pol.).
  33. ↑ Marzena Gitler, Tarnów: Zablokowało nas Monachium. Dlaczego ubiegłoroczni mistrzowie nie wygrali Pucharu Grodona Bennetta? – Głos24 Małopolski Portal Informacyjny [online], glos24.pl [dostęp 2019-11-01] (pol.).
  34. ↑ Łukasz Winczura, Tarnów, Leszno. Mateusz Rękas mistrzem Polski w baloniarstwie [ZDJĘCIA] [online], Gazeta Krakowska, 10 września 2019 [dostęp 2021-07-26] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mościcki_Klub_Balonowy&oldid=69710405”