Modraszek złotogardły

Modraszek złotogardły
	Iridosornis porphyrocephalus
	Sclater, PL, 1856
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	tanagrowate
Podrodzina	tanagry
Rodzaj	Iridosornis
Gatunek	modraszek złotogardły
Synonimy
	Iridornis porphyrocephala Sclater PL, 1856; Iridosornis porphyrocephala Sclater PL, 1856;
	Iridornis porphyrocephala Sclater PL, 1856; Iridosornis porphyrocephala Sclater PL, 1856;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Modraszek złotogardły^[3]^[5] (Iridosornis porphyrocephalus) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w północno-zachodniej Ameryce Południowej. Nie wyróżnia się podgatunków^[6]^[7]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)^[4].

Systematyka edytuj

Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał angielski przyrodnik Philip Lutley Sclater w 1856 roku, nadając mu nazwę Iridornis porphyrocephala. Opis ukazał się na łamach czasopisma „Proceedings of the Zoological Society of London”. Jako miejsce typowe autor wskazał Republikę Nowej Granady i Ekwador^[8], co uściślono później na okolice Quito w Ekwadorze^[2]. Gatunek monotypowy, blisko spokrewniony z modraszkiem żółtogardłym^[9]^[6]^[10].

Etymologia edytuj

Iridosornis: Greckie ιρις iris, ιριδος iridos – tęcza; ορνις ornis, ορνιθος ornithos – ptak^[11].
porphyrocephalus: πορφυρα porphura - purpura, -κεφαλος -kephalos - głowy, od κεφαλη kephalē - głowa^[12].

Morfologia edytuj

Niewielki ptak o krótkim, grubym i lekko zaokrąglonym dziobie – górna szczęka czarniawa, nieco dłuższa, żuchwa niebieskawo-szara. Czoło, okolice dzioba i oczu czarne, pokrywy uszne czarniawe. Podgardle i gardło żółte, reszta głowy, kark i szyja ciemnoniebieskie z lekkim odcieniem purpury. Górne części ciała ciemnoniebieskie przechodzące w niebiesko-zielony na kuprze. Ogon ciemnoniebieski, matowy z jaśniejszymi obrysami bocznych sterówek. Skrzydła czarne z szerokimi matowoniebieskimi obrzeżami lotek 2. i 3. rzędu. Lotki 1. rzędu czarne z wąskimi obrzeżami. Pierś i górna część brzucha ciemnoniebieskie. Środkowa część piersi i brzuch płowożółte, przechodzące w kasztanowaty na pokrywach podogonowych. Nogi ciemnobrązowo-szare, tęczówki czerwonawobrązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Długość ciała 14 cm, masa ciała: samce 20,3–23 g, jedna zważona samica – 21,5 g^[6].

Zasięg występowania edytuj

Modraszek złotogardły występuje na terenach położonych na wysokości 750–2700 m n.p.m., głównie jednak na wysokościach 1500–2200 m n.p.m. W Kolumbii zamieszkuje zachodnie stoki Andów, a lokalnie także ich wschodnie stoki. Występuje także w północno-zachodnim Ekwadorze (w prowincjach Carchi, Imbabura i Pichincha) oraz prawdopodobnie także lokalnie w południowym Ekwadorze w prowincji Loja^[4]^[6]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 94,4 tys. km²^[13].

Ekologia edytuj

Jego głównym habitatem jest bardzo wilgotny las mglisty, także o wtórnym wzroście, oraz jego obrzeża. Żywi się jagodami i owadami, które podejmuje z drzew i krzewów na wys. 2–10 m nad powierzchnią ziemi. Występuje pojedynczo, w parach, a czasami w grupach rodzinnych, podążając za mieszanymi stadami innych tanagr^[6]. Jest najprawdopodobniej gatunkiem osiadłym, chociaż obserwacje na skrajnych wysokościach mogą sugerować niewielkie migracje pionowe^[6]. Długość pokolenia jest określana na 3,7 roku^[13].

Rozmnażanie edytuj

Niewiele wiadomo o rozrodzie tego gatunku. Młodego ptaka domagającego się od dwóch dorosłych osobników pożywienia obserwowano w Kolumbii w czerwcu, a ptaki w stanie lęgowym w północnym krańcu zasięgu występowania w maju i czerwcu^[6]^[9].

Status i ochrona edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN modraszek złotogardły jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako niepospolity^[4]^[13]. Trend populacji określany jest jako umiarkowanie spadkowy z powodu utraty i degradacji siedlisk. Główne zagrożenie dla gatunku to wylesianie na potrzeby budownictwa, rolnictwa, pozyskiwania drewna oraz górnictwa i wydobycia minerałów^[4]^[6]^[13]. BirdLife International wymienia 21 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje: 3 w Ekwadorze i 18 w Kolumbii. Są to m.in. Park Narodowy Tatamá, Park Narodowy Munchique, Park Narodowy Las Orquídeas^[13].

Przypisy edytuj

↑ Iridosornis porphyrocephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Denis Lepage: Purplish-mantled Tanager Iridosornis porphyrocephalus (Sclater, PL 1856) – synonyms. Avibase. [dostęp 2022-12-24]. (ang.).
↑ ^a ^b P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 387, 1999.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Iridosornis porphyrocephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 - TANAGROWATE - TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Steven Hilty: Purplish-mantled Tanager Iridosornis porphyrocephalus, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-24]. (ang.).
↑ P.L. Sclater. Characters of two new species of Tanager. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 23, s. 227–228, pl. CX, [„1855”]. (ang.).
↑ ^a ^b Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 208. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-23] (ang.).
↑ Iridosornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-29] (ang.).
↑ porphyrocephalus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Purplish-mantled Tanager Iridosornis porphyrocephalus. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Iridosornis porphyrocephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] Denis Lepage: Purplish-mantled Tanager Iridosornis porphyrocephalus (Sclater, PL 1856) – synonyms. Avibase. [dostęp 2022-12-24]. (ang.).

[mc-3] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 387, 1999.

[iucn-4] Iridosornis porphyrocephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 - TANAGROWATE - TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-24].

[botw-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Steven Hilty: Purplish-mantled Tanager Iridosornis porphyrocephalus, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-24]. (ang.).

[oryg-8] P.L. Sclater. Characters of two new species of Tanager. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 23, s. 227–228, pl. CX, [„1855”]. (ang.).

[HBW_16-9] Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 208. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[Zoon-10] Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-23] (ang.).

[11] Iridosornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-29] (ang.).

[12] porphyrocephalus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-29] (ang.).

[birdlife-13] Purplish-mantled Tanager Iridosornis porphyrocephalus. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-23]. (ang.).

[3]

[5]

[6]

[7]

[4]

[1]

[2]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]