Mosze Ja’alon

izraelski wojskowy i polityk

Mosze Ja’alon (hebr.: משה יעלון, ang.: Moshe Ya'alon, ur. 24 czerwca 1950 w Kirjat Chajjim w obszarze metropolitalnym Ha-Kerajot) – izraelski wojskowy i polityk. Raw alluf[3], szef Amanu i szef Sztabu Generalnego Sił Obronnych Izraela. W latach 2009–2013 wicepremier i minister planowania strategicznego, w 2009 minister bez teki, w latach 2013–2016 minister obrony. W latach 2009–2016 oraz od 2019 poseł do Knesetu[1].

Mosze Ja’alon
‏משה יעלון‎
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1950[1]
Kirjat Chajjim, Izrael

Minister obrony
Okres

od 18 marca 2013
do 22 maja 2016

Przynależność polityczna

Likud

Poprzednik

Ehud Barak

Następca

Awigdor Lieberman

Wicepremier[2]
Okres

od 31 marca 2009
do 18 marca 2013

Przynależność polityczna

Likud

Poprzednik

Chajjim Ramon

Następca

Silwan Szalom

Minister planowania strategicznego
i wywiadu
Okres

od 31 marca 2009
do 18 marca 2013

Przynależność polityczna

Likud

Poprzednik

Ehud Olmert

Następca

Juwal Steinitz

Poseł do Knesetu
Okres

od 24 lutego 2009
do 23 maja 2016

Przynależność polityczna

Likud

Okres

od 30 kwietnia 2019

Przynależność polityczna

Niebiesko-Biali

Życiorys

edytuj

Urodził się w Kirjat Chajjim, w okolicach Hajfy.

Kariera wojskowa

edytuj

W wojsku służył od 1968 do 2005 i brał udział, najpierw jako zwykły żołnierz, a z czasem dowódca kolejnych oddziałów we wszystkich wojnach prowadzonych w tym czasie przez Izrael od wojny Jom Kipur, poprzez operację Litani, wojnę libańską, pierwszą intifadę, po intifadę Al-Aksa.

Służył, a następnie dowodził oddziałami specjalnymi Sajjeret Matkal, a następnie całą 35. Brygadą Spadochronową. W latach 1992–1993 dowodził dywizją Judei i Samarii.

W latach 1995–1998 dowodził wywiadem wojskowym (Aman), by następnie objąć dowództwo nad Dowództwem Centralnym (w latach 1999–2000). Zwieńczeniem jego kariery była praca w Sztabie Generalnym Sił Obronnych Izraela, którego szefem w stopniu raw allufa[3] był od 9 lipca 2002 do 1 czerwca 2005.

Praca badawcza

edytuj
 
Mosze Ja’alon, Juwal Steinitz, John Kerry, Binjamin Netanjahu i Cippi Liwni (2013)

Po odejściu z wojska pracował kilka lat w instytutach badawczych i think-tankach – Instytucie Merkaz Szalem, Adelson Institute for Strategic Studies oraz Washington Institute for Near East Policy. Efektem jego prac była propozycja nowej strategii dotyczącej konfliktu izraelsko-palestyńskiego[4].

Kariera polityczna

edytuj
 
Liderzy Niebiesko-Białych: Mosze Ja’alon, Beni Ganc, Ja’ir Lapid i Gabi Aszkenazi (2019)

Zaproponowano mu miejsce na listach wyborczych Likudu. Po raz pierwszy dostał się do 18. Knesetu, w wyborach w 2009[1]. Otrzymał wówczas tekę ministra planowania strategicznego oraz wywiadu, a także został jednym z dwóch, obok Silwana Szaloma, wicepremierów w rządzie Binjamina Netanjahu. Obie te funkcje pełnił przez pełną kadencję od 31 marca 2009 do 18 marca 2013.

W wyborach w 2013[1] ponownie zdobył mandat, zaś w kolejnym rządzie Netanjahu został ministrem obrony Izraela[5]. W przedterminowych wyborach w 2015[1] dostał się do Knesetu po raz trzeci, a Binjamin Netanjahu ponownie zaproponował mu objęcie teki ministra obrony w swoim nowym rządzie[6]. Pozostał na stanowisku do 22 maja 2016, kiedy zastąpił go Awigdor Lieberman[7], dzień później zrezygnował z zasiadania w parlamencie, a mandat po nim objął Jehuda Glik[8].

Mosze Ja’alon
 
  raw alluf[3]
Data i miejsce urodzenia

24 czerwca 1950
Kirjat Chajjim

Przebieg służby
Lata służby

1968–2005

Siły zbrojne

  Siły Obronne Izraela

Jednostki

Sajjeret Matkal, Brygada Spadochronowa, Dywizja Judei i Samarii, Aman, Dowództwo Centralne, Sztab Generalny Sił Obronnych Izraela

Główne wojny i bitwy

wojna Jom Kipur,
operacja Litani,
wojna libańska,
pierwsza intifada,
intifada Al-Aksa

Odznaczenia
 

W 2019 stanął na czele partii Telem – ugrupowania nawiązującego nazwą do partii założonej w 1981 przez Moszego Dajana i Mordechaja Ben-Porata. Telem wraz z partiami Moc Izraela Beniego Ganca i Jest Przyszłość Ja’ira Lapida stworzyło centrową listę wyborczą Niebiesko-Biali na kwietniowe wybory parlamentarne w 2019 roku[9][10]. Ugrupowanie zajęło 2. miejsce zdobywając 1 123 929 głosów (26,11%). Przełożyło się to na 35 mandatów w Knesecie XXI kadencji (tyle samo co zwycięski Likud)[11][12][13]. Ja’alon powrócił do parlamentu po trzyletniej nieobecności[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Mosze Ja’alon (ang.) – profil na stronie Knesetu.
  2. Jeden z dwóch, obok Silwana Szaloma
  3. a b c Odpowiednik marszałka polnego, czyli najwyższy stopień oficerski w Siłach Obronnych Izraela
  4. Propozycja dostępna w całości: Mosze Ja’alon: A New Strategy for the Israeli-Palestinian Conflict. Jerusalem Center for Public Affairs, 2008-09-02. [dostęp 2015-05-17]. (ang.).
  5. Skład nowego rządu Izraela. Ambasada Izraela w Warszawie. [dostęp 2015-05-17]. (pol.).
  6. Marek Połoński: Nowy rząd Izraela zaprzysiężony po burzliwej debacie. Portal Spraw Zagranicznych, 2015-05-15. [dostęp 2015-05-17]. (pol.).
  7. Government 34. knesset.gov.il. [dostęp 2019-05-03]. (ang.).
  8. Members of the Twentieth Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2019-04-09]. (ang.).
  9. Lists of Candidates. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-09]. (ang.).
  10. Głosuje się na partię, nie na ludzi. Kto walczy o władzę?. tvn24.pl. [dostęp 2019-04-09].
  11. Wyniki. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-11)]. (hebr.).
  12. Elections. Ha-Arec. [dostęp 2019-04-12]. (ang.).
  13. Final Election Results: Bennett Wiped Out; Netanyahu's Likud Gains One Seat. Ha-Arec. [dostęp 2019-04-12]. (ang.).

Bibliografia

edytuj