Musella lasiocarpa

*Musella lasiocarpa*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Rodzina	bananowate
Rodzaj	Musella
Gatunek	Musella lasiocarpa
	Nazwa systematyczna
	Musella lasiocarpa (Franch.) C.Y.Wu ex H.W.Li; Acta Phytotax. Sin. 16(3): 56 1978
Synonimy
	Ensete lasiocarpum (Franch.) Cheesman;
	Ensete lasiocarpum (Franch.) Cheesman;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Multimedia w Wikimedia Commons

Musella lasiocarpa (Franch.) C.Y.Wu ex H.W.Li – gatunek rośliny z rodziny bananowatych reprezentujący monotypowy rodzaj Musella (A. R. Franchet) H. W. Li (1978)^[6]. Bywa też włączany do rodzaju Ensete jako E. lasiocarpum^[3]. Roślina występuje w południowych Chinach w prowincjach Kuejczou i Junnan^[7]. W naturze rosła na górskich stokach na rzędnych 1500–2500 m n.p.m., ale współcześnie nie zachowały się dzikie populacje z powodu zniszczenia naturalnych siedlisk – gatunek przetrwał tylko w uprawie^[4].

Roślina uznawana jest za świętą przez buddyjskich mnichów z południowych Chin. Wyróżnia się efektownym kwiatostanem kwitnącym przez 250 dni. Sadzona jest nie tylko jako ozdobna, ale też miododajna, warzywo (ma jadalną łodygę, z której sporządza się także fermentowany napój^[8]), roślina pastewna i lecznicza^[4]. Z rośliny pozyskuje się włókna do sporządzania sznurów i wykorzystuje leczniczo^[8].

Morfologia edytuj

Pokrój: Okazała bylina kłączowa tworząca liczne, kępiasto skupione nibyłodygi tworzone ze stulonych, sztywnych pochew liści, u nasady osiągające do 15 cm średnicy i wyrastające na wysokość do 60 cm^[7].

Liście: Skrętoległe, o całobrzegiej, sinawej blaszce liściowej osiągającej 50 cm długości i 20 cm szerokości. Nasada wąskoeliptycznej blaszki jest zaokrąglona, a wierzchołek zaostrzony^[7].

Kwiaty: Zebrane w wyrastający szczytowo lub u nasady nibyłodygi gęsty, stożkowaty kwiatostan o wysokości 20–25 cm. Kwiaty wyrastają po 8–10 w dwóch szeregach u nasady okazałych, trwałych, żółtych lub żółtopomarańczowych podsadek. W szczytowej części kwiatostanu rozwijają się kwiaty męskie, a w dolnej żeńskie i obupłciowe. Okwiat składa się z listków wyrastających w dwóch okółkach. Pięć działek (wszystkie zewnętrzne i 2 z okółka wewnętrznego) zrośnięte są ze sobą i na szczycie z pięcioma ząbkami. Jeden, drobny listek z okółka wewnętrznego pozostaje wolny. Pręcików jest 5^[7]. Słupek jest pojedynczy o dolnej, trójkomorowej, pojedynczej zalążni, w każdej komorze z licznymi zalążkami^[7]^[9].

Owoce: Jajowate, trójkanciaste, suche i owłosione jagody^[8]^[7] zawierające liczne nasiona o średnicy 5–6 mm^[7].

Systematyka edytuj

Gatunek pierwotnie opisany został jako należący do rodzaju banan Musa i reprezentujący odrębną sekcję Musella Franchet, J. Bot. (Morot) 3: 329. 1889^[7]. Później wyodrębniony został jako osobny, monotypowy rodzaj. Wspólnie w rodzajem Ensete tworzy grupę siostrzaną dla rodzaju banan Musa. Ze względu na pokrewieństwo z Ensete bywa włączany do tego rodzaju jako Ensete lasiocarpum (Franch.) Cheesman^[10].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-31] (ang.).
↑ ^a ^b Musella lasiocarpa. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-01-31].
↑ ^a ^b ^c Musella lasiocarpa. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-31].
↑ Musella lasiocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Musella. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-31].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Musella (Franchet) C. Y. Wu ex H. W. Li. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-31].
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 331, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 187-188. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ Lin-Feng Li, Markku Häkkinen, Yong-Ming Yuan, Gang Hao, Xue-Jun Ge. Molecular phylogeny and systematics of the banana family (Musaceae) inferred from multiple nuclear and chloroplast DNA fragments, with a special reference to the genus Musa. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 57, 1, s. 1-10, 2010. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.06.021.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-31] (ang.).

[tpl-3] Musella lasiocarpa. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-01-31].

[kew-4] Musella lasiocarpa. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-31].

[iucn-5] Musella lasiocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[ing-6] Musella. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-31].

[china-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Musella (Franchet) C. Y. Wu ex H. W. Li. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-31].

[mabb-8] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 331, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[maarten-9] Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 187-188. ISBN 978-1-84246-634-6.

[10] Lin-Feng Li, Markku Häkkinen, Yong-Ming Yuan, Gang Hao, Xue-Jun Ge. Molecular phylogeny and systematics of the banana family (Musaceae) inferred from multiple nuclear and chloroplast DNA fragments, with a special reference to the genus Musa. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 57, 1, s. 1-10, 2010. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.06.021.

[6]

[3]

[7]

[4]

[1]

[2]

[5]

[8]

[9]

[10]