Nabój 12,7 × 81 mm
Nabój 12,7 × 81 mm – standardowy nabój wielkokalibrowy używany przez brytyjskie siły zbrojne, w szczególności przez Royal Navy, jako amunicja do wkm Vickers 12,7 mm w czasie II wojny światowej. Eksportową wersję SR wykorzystywały szeroko lotnictwo japońskie i włoskie.
 Taśma amunicyjna z nabojami 12,7 × 81 mm SR | |
| Rodzaj | |
|---|---|
| Kaliber |
12,7 mm |
| Średnica | |
| max. łuski |
18,4 mm |
| kryzy |
18,3 (zwykły) |
| Długość | |
| łuski |
81 mm |
| Masa | |
| pocisku |
36–37 g |
| Inne | |
| Prędkość początkowa |
753–760 m/s |
| Energia początkowa |
10700 J |
Historia naboju sięga I wojny światowej, kiedy pojawiły się opancerzone samoloty, wobec których standardowa amunicja karabinowa była mało skuteczna. Niewielka ilość materiału zapalającego w tej amunicji utrudniała też zwalczanie balonów obserwacyjnych i sterowców. Dlatego rozpoczęto eksperymenty z amunicją większego kalibru, czego pionierami byli Niemcy z nabojem 13,25 mm Mauser[1].
Brytyjczycy jako punkt wyjścia wzięli myśliwski nabój .600/.500, przeznaczony do polowania na słonie. Na jego podstawie firma Vickers opracowała nabój bez kryzy kaliber 12,7 mm i łusce długości 81 mm, który oznaczyła .5V/580 (od pocisku ważącego 580 granów, czyli ok. 37,5 g). Został on przyjęty do służby w 1924 roku, wraz z wkm-em Vickers 12,7 mm, którego największym użytkownikiem była Royal Navy (12,5 tys. egzemplarzy)[1]. Wkm Vickers był standardową bronią przeciwlotniczą okrętów brytyjskich przed II wojną światową, w czasie konfliktu broń tę wymieniano na działka 20 mm[2] (RAF w ogóle nie przyjął jej do służby, przechodząc od razu ze zwykłych km-ów na działka[3]).
Lotniczą wersję karabinu Vickersa kupiły siły lotnicze Japonii i Syjamu. Na potrzeby eksportu firma stworzyła w 1923 r. wersję naboju o częściowo wystającej kryzie, określoną jako 12,7 × 81SR (ang. semi-rimmed; oznaczenie fabryczne .5"V/565, od pocisku, który ważył 565 granów – 36,5 g). Produkowano do nich pociski zwykłe, przeciwpancerne (ze smugaczem i bez) oraz zapalające ze smugaczem. Prędkość wylotowa pocisków wynosiła 760 m/s[1]. Licencję Vickersa na ten nabój uzyskały Włochy, a od nich pozyskała go Japonia[3].
Dzięki mniejszej (np. od naboju Browninga) energii naboju możliwa była budowa stosunkowo lekkich konstrukcji broni lotniczej o dużej szybkostrzelności. Najbardziej udaną wśród nich był japoński karabin maszynowy Ho-103, ważący 22 kg i wystrzeliwujący do 900 pocisków na minutę. Innymi karabinami były włoskie Breda-SAFAT i Scotti[3].
| Nazwa pocisku | typ | waga | przyjęcie do służby | uwagi |
|---|---|---|---|---|
| Ball Mark I.z | zwykły, rdzeń aluminiowo-ołowiany | 37,5 g | 1924 | |
| Ball Mark II.z | zwykły, rdzeń aluminiowo-ołowiany | 37,5 g | 1925 | prędkość wylotowa 774 m/s |
| Ball Mark II | zwykły | 37,5 g | 1933 | kordytowy ładunek miotający |
| Armour Piercing W. Mark 1.z: | przeciwpancerny, z rdzeniem z utwardzonej stali | 1925 | na 90 m przebijalność 18 mm pancerza | |
| Armour Piercing W. Mark 1 | przeciwpancerny, z rdzeniem z utwardzonej stali | 1933 | z kordytem | |
| Semi Armour Piercing F Mark 1.z | przeciwpancerny, z rdzeniem ze stali miękkiej | 1938 | prędkość wylotowa 753 m/s, na 90 m przebijalność 15 mm pancerza | |
| SAP Tracer FG Mark 1.z, II.z, III.z | przeciwpancerny, z rdzeniem ze stali miękkiej i smugaczem | 35,1 g 35,6 g i 33,4 g | 1940–44 | prędkość wylotowa 753 m/s, przebijalność jak SAP F Mk1 |
| Incendiary B Mark I.z | zapalający | 36,4 g | po 1939 | 2 g mieszanki zapalającej w stalowej koszulce |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Anthony G. Williams: THE .5" VICKERS GUNS AND AMMUNITION. [w:] ARTICLES AND RESOURCES ON MILITARY TECHNOLOGY [on-line]. 2005-11-07. [dostęp 2011-01-14]. (ang.).
- ↑ Peter Hodges, Norman Friedman: Destroyer weapons of World War 2. Annapolis: Naval Institute Press, s. 13. ISBN 0-87021-929-4.
- ↑ a b c Anthony G. Williams: Rapid Fire: The Development of Automatic Cannon and Heavy Machine Guns for Armies, Navies, and Air Forces. Airlife Publishing, Ltd, 2000, s. 58, 147–148, 177, 225. ISBN 978-1840371222.