Nakwasza
Nakwasza (ukr. Накваша) – wieś na Ukrainie w obwodzie lwowskim, w rejonie brodzkim, centrum nakwaskiej silskiej rady (Наквашанська сільська рада, Nakwaszańska silska rada). Przez miejscowość przepływa rzeka Ikwa.
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Powierzchnia |
1,594 km² |
| Wysokość |
293 m n.p.m. |
| Populacja (2001) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
+380 3266 |
| Kod pocztowy |
80654 |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 49°58′28″N 25°19′14″E/49,974444 25,320556
| |
Historia edytuj
Miejscowość założona w 1515 r. Od XVII w. do II wojny światowej znajdował się tu majątek szlacheckiego rodu Cetnerów.
23 maja 1709 r. pod Nakwaszą rozegrało się nierozstrzygnięte starcie pomiędzy wojskami polskimi hetmana wielkiego litewskiego Jana Kazimierza Sapiehy a rosyjskimi gen. Henryka Goltza, będące następstwem bitwy pod Lachowcami.
W 2 poł. XIX w. wieś znajdowała się w powiecie brodzkim Królestwa Galicji i Lodomerii. W 1880 r. gmina liczyła 1237 mieszkańców, w tym 460 katolików obrządku łacińskiego (parafia w Podkamieniu), 820 grekokatolików (parafia miejscowa, dekanat brodzki, archidiecezja lwowska), 19 żydów.
W l. 1914-15 wieś znalazła się pod krótkotrwałą okupację rosyjską.
W okresie międzywojennym Nakwasza była stolicą gminy wiejskiej, włączonej następnie w 1934 r. do gminy Suchowola w powiecie brodzkim województwa tarnopolskiego[1].
Po agresji radzieckiej na Polskę w 1939 r. Nakwasza znalazła się w strukturach administracyjnych USRR, a po ataku III Rzeszy na ZSRR w 1941 r. była pod okupacją niemiecką (okręg generalny Wolhynien-Podolien, Reichskommissariat Ukraine).
W l. 1943-45 w Nakwaszy i w okolicach miały miejsce wydarzenia składające się na czystkę etniczną prowadzoną w Małopolsce Wschodniej przez nacjonalistów ukraińskich[2][3][4].
Po II wojnie światowej w granicach ZSRR (Ukraińska SRR), a od 1991 r. – niepodległej Ukrainy.
Urodzeni w Nakwaszy edytuj
- Leopold Buczkowski (1905-1989), polski prozaik, malarz, artysta grafik
- Marian Ruth Buczkowski (1910-1989), polski pisarz, tłumacz i publicysta, brat Leopolda
- Jurij Fedoruk pseudonim "Łemko" (Юрій Федорук "Лемко"), członek OUN, referent organizacyjny krajowego prowodu Junactwa Ziem Zachodnioukraińskich (ЗУЗ), przewodniczący (prowidnyk) Okręgu Generalnego OUN na Środkowych i Wschodnich Ziemiach Ukraińskich (ОіСУЗ), zginął w walce z bolszewikami 30 lipca 1944 r.[5][6]
Zabytki edytuj
- cerkiew św. Jerzego zbudowana w 1795 r. dzięki fundacji greckokatolickiego biskupa lwowskiego Piotra Bielańskiego. Poprzednia świątynia według tradycji powstała już w roku 1000.[7]
- pozostałości zamku Cetnerów, wybudowanego w XVII w.[8] częściowo zrujnowanego już w XVIII w., ale zamieszkanego jeszcze do I wojny światowej, obecnie pozostały resztki fundamentów i zawalone lochy[9]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 630
- ↑ Stanisław Żurek: Kresy wschodnie - ludobójstwo. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ Lista zamordowanych w Podkamieniu przez UPA w 1943- 1945 r., sporządzona przez Czesława Świętojańskiego i Aleksandra Wiśniewskiego. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ Lista zamordowanych w województwie tarnopolskim. [dostęp 2011-09-12].
- ↑ У Бродівському районі вшанують пам’ять вояки ОУН-УПА Юрія Федорука. [dostęp 2011-09-12]. (ukr.).
- ↑ Квазiенциклопедiя ОУН-УПА. [dostęp 2011-09-12]. (ukr.).
- ↑ Св. Юрія 1795. [dostęp 2011-09-12]. (ukr.).. Obiekt był później wielokrotnie przebudowywany.
- ↑ Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, 1926
- ↑ Grzegorz Rąkowski: Ziemia Lwowska. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część III. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2007, s. 339. ISBN 978-83-89188-66-3. [dostęp 2011-09-12].
Linki zewnętrzne edytuj
- Nakwasza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 889.
- Szabasowa Dolina, folwark na obszarze Nakwaszy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 752.
- Nakwasza na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- Nakwasza (Накваша) na Wikimapii