Narodowe Centrum Badań Jądrowych
Narodowe Centrum Badań Jądrowych – NCBJ – (ang. National Centre for Nuclear Research) powstało 1 września 2011 r. z połączenia dwóch instytutów na mocy rozporządzenia Rady Ministrów[2]. Instytut Energii Atomowej został włączony w struktury Instytutu Problemów Jądrowych, tworząc największy instytut badawczy w Polsce, zatrudniający ponad 1000 pracowników.
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
05-400 Otwock-Świerk, ul. Andrzeja Sołtana 7 |
| Data założenia |
1 września 2011 |
| Forma prawna | |
| Dyrektor |
Agnieszka Pollo (p.o.)[1] |
| Nr KRS | |
| Zatrudnienie |
ok. 1100 |
| Strona internetowa | |
Działalność
edytujGłówna siedziba Centrum mieści się w Świerku, dzielnicy Otwocka, 31 km od centrum Warszawy. W Świerku mieści się większość zakładów NCBJ, cztery są zlokalizowane w Warszawie i jeden częściowo w Warszawie i w Łodzi.
W skład NCBJ wchodzi 11 zakładów naukowych, 6 zakładów badawczo-rozwojowych, reaktor jądrowy Maria, dwa laboratoria nie posiadające statusu zakładów naukowych oraz zaplecze administracyjne i transportowe (Zakład Transportu Samochodowego Świerk). Prowadzą one badania w dziedzinach:
- fizyka cząstek elementarnych i promieniowania kosmicznego;
- fizyka jądrowa w szerokim zakresie energii;
- fizyka plazmy gorącej;
- fizyka akceleratorowa;
- badania materiałowe;
- rozmaite techniki pomiarowe, w tym szczególnie budowa detektorów promieniowania;
- elektronika jądrowa.
NCBJ uprawnione jest do prowadzenia studiów doktoranckich w zakresie fizyki doświadczalnej i teoretycznej oraz do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego w dziedzinie fizyki.
Dzięki projektowi z lat 2009–2015, sfinansowanemu w 85% przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i w 15% przez rządową dotację celową, powstało Centrum Informatyczne Świerk[3] wyposażone w superkomputer, który w czerwcu 2015 r. znalazł się na 155 miejscu na liście Top 500 najszybszych komputerów świata[4][5]; komputer wypadł z listy w listopadzie 2017 roku[6].
Częścią NCBJ jest Ośrodek Radioizotopów POLATOM[7], producent i dystrybutor preparatów izotopowych wykorzystywanych w medycynie, nauce, przemyśle i ochronie środowiska.
Co roku NCBJ odwiedza ok. 7–10 tys. osób[8] – głównie uczniowie, młodzież, studenci w ramach działalności edukacyjnej i dydaktycznej Centrum[9].
- Agnieszka Pollo – p.o. dyrektora; zastępca dyrektora
- Marcin Kardas – zastępca dyrektora
- Dariusz Socha – zastępca dyrektora
- Grzegorz Krzysztoszek – zastępca dyrektora
Historia
edytujNarodowe Centrum Badań Jądrowych sięga korzeniami Instytutu Badań Jądrowych, który został powołany do życia 4 czerwca 1955 r. W 1958 r. wyłączono ze struktury Instytutu oddział krakowski, który w 1960 r. stał się samodzielnym Instytutem Fizyki Jądrowej, a w 2003 r. został włączony w skład Polskiej Akademii Nauk. Po śmierci w 1959 r. organizatora i pierwszego dyrektora Instytutu Badań Jądrowych, prof. dr Andrzeja Sołtana, nazwa Instytutu została zmieniona na Instytut Badań Jądrowych im. Andrzeja Sołtana. 1 stycznia 1983 r., na mocy zarządzenia Prezesa Rady Ministrów[11], Instytut został podzielony na trzy nowe instytuty: Instytut Energii Atomowej, Instytut Problemów Jądrowych oraz Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, ten ostatni na bazie dotychczasowego ośrodka na Żeraniu. Ponowne połączenie dwóch pierwszych instytutów nastąpiło 1 września 2011 r.
W 1958 r. w Świerku oddano do użytku radziecki reaktor jądrowy EWA, a w ówczesnym krakowskim oddziale Instytutu pierwszy cyklotron U-120. W 1965 r. uruchomiono maszynę cyfrową GIER. W 1966 r. rozpoczęto budowę reaktora jądrowego Maria, który został uruchomiony w 1974 r. i pracuje do dziś. Również w 1974 r. zainstalowano maszynę cyfrową CYBER. Tymczasem w 1971 r. w ośrodku na warszawskim Żeraniu uruchomiono akcelerator elektronów LAE 13-9.
Przypisy
edytuj- ↑ Zmiana na stanowisku Dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych. ncbj.gov.pl. [dostęp 2025-04-26].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie połączenia Instytutu Problemów Jądrowych imienia Andrzeja Sołtana oraz Instytutu Energii Atomowej POLATOM z dnia 5 sierpnia 2011, Dz.U. z 2011 r. nr 173, poz. 1032.
- ↑ https://www.ncbj.gov.pl/ Centrum Informatyczne Świerk.
- ↑ Superkomputer ze Świerku wśród najszybszych instalacji obliczeniowych świata.
- ↑ TOP500 List - June 2015 | TOP500 [online], www.top500.org [dostęp 2025-05-19].
- ↑ November 2017 | TOP500 [online], www.top500.org [dostęp 2025-05-19].
- ↑ https://www.polatom.pl NARODOWE CENTRUM BADAŃ JĄDROWYCH, Ośrodek Radioizotopów POLATOM.
- ↑ Polski reaktor pracuje bezpiecznie, Metro 9.04.2015.
- ↑ Dział Edukacji i Szkoleń [online], NCBJ [dostęp 2020-02-06].
- ↑ Dyrekcja NCBJ [online], ncbj.gov.pl [dostęp 2025-04-26].
- ↑ Zarządzenie nr 31 Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1982 r. w sprawie organizacji jednostek naukowo-badawczych i rozwojowych atomistyki, M.P. z 1982 r. nr 32, poz. 279.
Bibliografia
edytuj- Narodowe Centrum Badań Jądrowych [online] [dostęp 2020-02-03].
- Historia NCBJ [online], Narodowe Centrum Badań Jądrowych [dostęp 2020-02-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-03].
- Krótka Historia Instytutu [online], Instytutu Fizyki Jądrowej [zarchiwizowane z adresu 2018-11-11].
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona WWW Narodowego Centrum Badań Jądrowych
- Narodowe Centrum Badań Jądrowych w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).
- Narodowe Centrum Badań Jądrowych – film prezentujący jednostkę. NCBJ Świerk, 2016. [dostęp 2018-12-20].