Nicolas Nabokov

Nicolas Nabokov
Imię i nazwisko	Nikołaj Dmitrijewicz Nabokow
Data i miejsce urodzenia	17 kwietnia 1903 ; Lubcz
Pochodzenie	rosyjskie
Data i miejsce śmierci	6 kwietnia 1978 ; Nowy Jork
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor

Nicolas Nabokov, właśc. Nikołaj Dmitrijewicz Nabokow, ros. Никола́й Дми́триевич Набо́ков (ur. 17 kwietnia 1903 w Lubczu, zm. 6 kwietnia 1978 w Nowym Jorku^[1]^[2]) – amerykański kompozytor pochodzenia rosyjskiego.

Życiorys edytuj

Był kuzynem pisarza Vladimira Nabokova^[1]^[2]. W latach 1913–1920 był uczniem Władimira Riebikowa w Jałcie i Petersburgu^[1]. Od 1920 do 1922 roku kształcił się w konserwatorium w Stuttgarcie, następnie od 1922 do 1923 roku był studentem Paula Juona i Ferruccio Busoniego w Hochschule für Musik w Berlinie^[1]^[2]. W latach 1923–1926 studiował literaturę na Uniwersytecie Paryskim^[1]. W Paryżu poznał Siergieja Diagilewa, który na potrzeby Ballets Russes zamówił u niego pierwsze większe dzieło, balet-oratorium Ode: Méditation sur la majesté de Dieu (1927)^[2]. W 1933 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, w 1939 roku przyznano mu amerykańskie obywatelstwo^[1]^[2]. Wykładał w Wells College w Aurorze (1936–1941), St. John’s College w Annapolis (1941–1944) i Peabody Institute w Baltimore (1947–1952)^[2]. Od 1946 do 1948 roku był redaktorem naczelnym rosyjskiej sekcji Głosu Ameryki^[1].

Po II wojnie światowej z ramienia rządu amerykańskiego pełnił różne funkcje w Europie. W latach 1951–1961 był sekretarzem generalnym Congress of Cultural Freedom, zorganizował festiwale muzyki współczesnej w Paryżu (1952), Rzymie (1954) i Tokio (1961), od 1963 do 1966 roku był dyrektorem artystycznym Berliner Festwochen i doradcą kanclerza Willy’ego Brandta^[1]. Od 1970 roku członek National Institute of Arts and Letters^[1]^[2]. W latach 1970–1973 był kompozytorem-rezydentem Institute for Humanistic Studies w Aspen^[1].

Twórczość edytuj

W swojej twórczości kompozytorskiej operował tonalnym językiem dźwiękowym, nawiązując do muzyki Igora Strawinskiego^[1]. Pomimo opuszczenia Rosji w młodym wieku pozostał silnie związany z kulturą rodzinnego kraju, w utworach nawiązujących do tematyki rosyjskiej wprowadzał elementy folkloru muzycznego^[1]^[2].

Opublikował monografię Igor Stravinsky (Berlin 1964) oraz autobiograficzne książki Old Friends and New Music (Boston 1951) i Bagazh: Memoirs of a Russian Cosmopolitan (Nowy Jork 1975)^[1]^[2].

Wybrane kompozycje edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

3 symfonie (I Symphonie lyrique 1929, II Sinfonia biblica 1940, III A Prayer 1964)
uwertura Le fiancé (1934)
Koncert fortepianowy (1932)
Koncert fletowy (1942)
Koncert wiolonczelowy Les Hommages (1952)
Concerto corale na flet, fortepian i orkiestrę smyczkową (1954)
Symphonic Variations (1967)
Wariacje na temat Czajkowskiego na wiolonczelę i orkiestrę (1968)

Utwory kameralne

Serenata estiva na kwartet smyczkowy (1937)
Sonata na fagot i fortepian (1941)
Canzone, Introduzione, e Allegro na skrzypce i fortepian (1950)

Utwory fortepianowe

2 sonaty (1926, 1940)
3 dances (1929)

Utwory wokalno-instrumentalne

oratorium Job na 5 solowych głosów męskich, chór męski i orkiestrę (1932)
Collectionneur d’échos na sopran, bas, chór, 9 instrumentów i perkusję (1933)
kantata America was Promises na alt, baryton i chór męski (1940)
The Return of Pushkin na sopran, tenora i orkiestrę (1945)
La vita nuova na sopran, tenora i orkiestrę (1953)
Symboli chrestiani na baryton i orkiestrę (1956)
Quatre poèmes de Boris Pasternak na baryton i orkiestrę (1959)

Opery

The Holy Devil (1954–1958, wyst. Louisville 1958; wersja zrewid. pt. Der Tod des Grigorij Rasputin wyst. Kolonia 1959)
Love’s Labour’s Lost (1970–1973, wyst. Bruksela 1973)

Balety

balet-oratorium Ode: Méditation sur la majesté de Dieu na 2 głosy solowe, chór i orkiestrę (1927, wyst. Paryż 1928)
La vie de Polichinelle (wyst. Paryż 1934)
Union Pacific (wyst. Filadelfia 1934)
The Last Flower (1941, wyst. Berlin 1962)
Don Quixote (1966)
The Wanderer (1966)

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 1. ISBN 978-83-224-0808-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2563. ISBN 0-02-865529-X.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 7. Część biograficzna n–pa. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2002, s. 1. ISBN 978-83-224-0808-7.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2563. ISBN 0-02-865529-X.

[1]

[2]