Nowe Worowo (gromada)
Nowe Worowo – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.
| gromada | |||
| 1954–1973 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat |
1954–57: szczecinecki | ||
| Data powstania |
5 października 1954 | ||
| Data likwidacji |
1 stycznia 1973 | ||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1954) | |||
| |||
| Liczba reprezentantów | |||
| |||
Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].
Gromadę Nowe Worowo z siedzibą GRN w Nowym Worowie utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie szczecineckim w woj. koszalińskim na mocy uchwały nr 43/54 WRN w Koszalinie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[5] Nowe Worowo, Smołdzięcino, Śmidzięcino, Lipno i Cieminko ze zniesionej gminy Kluczewo oraz obszar dotychczasowej gromady Warniłęg ze zniesionej gminy Czaplinek w tymże powiecie[6]. Dla gromady ustalono 13 członków gromadzkiej rady narodowej[7].
1 stycznia 1958 z gromady Nowe Worowo wyłączono wieś Śmidzięcino, włączając ją do gromady Kluczewo w powiecie szczecineckim[8], po czym gromadę Nowe Worowo włączono do powiatu drawskiego w tymże województwie[9], gdzie włączono do niej obszar zniesionej gromady Chlebowo (oprócz wsi Cieszyno[8])[10]; z gromady Nowe Worowo wyłączono natomiast: a) wieś Lipno, włączając ją do nowo utworzonej gromady Połczyn-Zdrój oraz b) wsie Cieminko, Smołdzięcino i Kolonia Lipno, włączając ją do gromady Toporzyk – w powiecie świdwińskim w tymże województwie[9].
31 grudnia 1959, według zapisu w Dzienniku Ustaw z 27 listopada 1959, z gromady Nowe Worowo w powiecie drawskim miała być wyłączona wieś Lipno i włączona do znoszonej gromady Toporzyk w powiecie świdwińskim w tymże województwie[11]. Zapis ten jest niejednoznaczny[a].
31 grudnia 1961 do gromady Nowe Worowo włączono z powrotem wsie Cieminko i Smołdzięcino z gromady Połczyn-Zdrój w powiecie świdwińskim[12].
1 stycznia 1972 do gromady Nowe Worowo włączono wsie Śmidzięcino i Uraz oraz PGR Bolegorzyn i część wsi Kluczewo o nazwie Lipno ze zniesionej gromady Kluczewo w powiecie szczecineckim w tymże województwie[13][14]. Tym samym Śmidzięcino powróciło do gromady Nowe Worowo po 14 latach.
Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[15].
Uwagi
edytuj- ↑ a b 31 grudnia 1959, według zapisu w Dzienniku Ustaw z 27 listopada 1959, z gromady Nowe Worowo w powiecie drawskim miała być wyłączona wieś Lipno i włączona do znoszonej gromady Toporzyk w powiecie świdwińskim w tymże województwie (Dz.U. z 1959 r. nr 65, poz. 390). Zapis ten jest niejednoznaczny, ponieważ według Dziennika Ustaw z 29 listopada 1957 Lipno wyłączono z gromady Nowe Worowo już dwa lata wcześniej, 1 stycznia 1958, włączając je do gromady Połczyn-Zdrój w powiecie świdwińskim (Dz.U. z 1959 r. nr 65, poz. 390). Trudno zatem ustalić, który z dwóch niejednoznacznych zapisów jest poprawny i zatem w której gromadzie (Nowe Worowo czy Połczyn-Zdrój) i w którym powiecie (drawskim czy świdwińskim) znajdowało się Lipno w latach 1958–1959:
- Za gromadą Połczyn-Zdrój w powiecie świdwińskim przemawiają okoliczności geograficzne, ponieważ w 1958 roku do powiatu świdwińskiego włączono także Cieminko, Smołdzięcino i Kolonię Lipno z gromady Nowe Worowo (do gromady Toporzyk) oraz Czarnkowie z gromady Kluczewo w powiecie szczecineckim (do gromady Połczyn-Zdrój), co fizycznie odcięłoby Lipno od gromady Nowe Worowo (i powiatu drawskiego), tym bardziej, że jedyna droga z Lipna do Nowego Worowa przebiega przez Smołdzęcino, które w 1958 roku włączono do powiatu świdwińskiego. Pozostawienie zatem Lipna w gromadzie Nowe Worowo utworzyłoby nielogiczną eksklawę powiatu drawskiego na terenie powiatu świdwińskiego.
- Za gromadą Nowe Worowo w powiecie drawskim przemawia jedynie brak logiki manewru w 1959 roku. Gdyby Lipno w latach 1958–1959 należało do gromady Połczyn-Zdrój, nie miałoby sensu włączania jej 31 grudnia 1959 do gromady Toporzyk, którą tego samego dnia zniesiono i włączono właśnie do gromady Połczyn-Zdrój.
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Uchwała Nr 43/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady województwa koszalińskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 27 listopada 1954 r., Nr. 17, Poz. 72, § 10)
- ↑ Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Szczecinku z dnia 5 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych powiatu szczecineckiego (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 9 października 1954 r., Nr. 12, Poz. 42)
- ↑ a b Uchwała Nr 29 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 14 listopada 1957 roku w sprawie zmian granic niektórych gromad w województwie koszalińskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 12 grudnia 1957 r., Nr. 12, Poz. 57)
- ↑ a b Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 308
- ↑ Uchwała Nr 30 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 14 listopada 1957 roku w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie koszalińskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 12 grudnia 1957 r., Nr. 12, Poz. 56), a więc Chlebowo i Stare Worowo
- ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 65, poz. 390
- ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 11, poz. 59
- ↑ Dz.U. z 1971 r. nr 29, poz. 268
- ↑ Włączenie miejscowości do powiatu drawskiego nastąpiło de jure 1 stycznia 1972, a zniesienie gromady Kluczewo 31 grudnia 1971, przez co istnieje rozbieżność proceduralna o jeden dzień
- ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.