Nowy Soloniec
Nowy Soloniec, Nowy Sołoniec (rum. Solonețu Nou) – wieś w Rumunii, w okręgu Suczawa, w gminie Kaczyka. W 2011 roku liczyła 673 mieszkańców[1]. Zamieszkana jest głównie przez Polaków, którzy stanowią blisko 90% ludności, a jej polska nazwa, obok rumuńskiej, jest nazwą urzędową[2].
,_Solone%C8%9Bu_Nou_09.jpg) zabudowa wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Gmina | |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
727099 |
Położenie na mapie okręgu Suczawa  | |
Położenie na mapie Rumunii  | |
 47°39′15″N 25°51′06″E/47,654167 25,851667
| |
,_Solone%C8%9Bu_Nou_04.jpg)
,_Solone%C8%9Bu_Nou_12.jpg)
Historia
edytujW 1834 r. pochodzący z Czadeckiego polscy mieszkańcy przeludnionej już wsi Hliboka skierowali podanie do starostwa w Czerniowcach domagając się przyznania im nowych terenów pod osadnictwo w majątku Solka. Zagrozili, że w razie odmowy przeniosą się do Mołdawii[3]. Początkowo zarząd majątku zaproponował góralom nieurodzajne tereny w Suczawicy, jednak wkrótce zdecydował się oddać im do skolonizowania dolinę rzeki Sołoniec (zwaną Lichtenthal – jako przeznaczoną pierwotnie do osiedlenia tam Niemców sudeckich)[3].
Jeszcze w październiku 1834 r. trzydzieści góralskich rodzin przeniosło się w dolinę Sołońca, gdzie każda z nich drogą losowania otrzymała na własność po 30 mórg nieuprawionego gruntu, obejmującego lasy i pastwiska. Parcele przeznaczone na zabudowę zostały wymierzone po obu stronach starej drogi wojskowej, a domostwa ze względów bezpieczeństwa miały być tak budowane, by zapewniało to optyczną łączność między nimi. Każda rodzina miała płacić rocznie tytułem czynszu gruntowego 20 grajcarów od jednej morgi, tytułem podatku 3 grajcary od morgi, natomiast za używanie drzewa opałowego z lasu 1 floren (czyli 60 grajcarów)[3]. Nowa wieś otrzymała nazwę Nowy Sołoniec. Początki zagospodarowania ziemi pod wyręby były trudne. Sołoniec należał w XIX wieku do parafii w Kaczyce, gdzie istniała kopalnia soli, zapewniająca pracę. Jednakże profil zawodowo-społeczny Polonii sołonieckiej był podobny do społeczności polskich z Pleszy i Pojany. Głównym zajęciem był wyrąb lasu i hodowla.
Pierwszy kościół powstał w Sołońcu w 1849 roku. W 1869 roku były tu 82 domy z 640 mieszkańcami. W 1880 roku było już 752 mieszkańców i 126 domów (w tym 15 domów z 75 mieszkańcami zachodniego przyczółka Majdan). Podziały etniczno-religijne były wówczas następujące: 744 katolików rzymskich (głównie Polaków), 2 greko-ormian i 6 Żydów.
W Sołońcu od 1870 roku istniała szkoła polska, wpierw jednoklasowa, potem dwu- i wreszcie trzyklasowa. Przy tej szkole nauczyciel Daniel Mielnik założył sad i ogródek i uczył górali metod szczepienia drzewek i mnożenia plonów. W Sołońcu nauka polskiego rozwijała się aż do zakazu narzuconego przez władze rumuńskie w latach 1927–1928, co doprowadziło do licznych protestów miejscowej ludności.
Na przełomie wieków XIX i XX ludność była namawiana do wyjazdów do Stanów Zjednoczonych, Brazylii i do Bośni. W latach 1888–1889 dwanaście rodzin pojechało do Brazylii, a w latach 1895–1910 czterdzieści rodzin pojechało do Bośni. Niektórzy z emigrantów wrócili i osiedlili się w pobliskiej Dumbrawie (rum. Cornu-Luncii). W 1911 roku kościółek został powiększony i w 1924 została ustanowiona w Sołońcu parafia rzymskokatolicka, obejmująca pobliską Pleszę. W 1921 roku została ukończona plebania. W latach 1928–1939 ks. Emanuel Dziewor, prof. historii naturalnej, rozpoczął budowę kościoła, lecz wojna nie pozwoliła mu jej skończyć. Dokończył to przedsięwzięcie ks. Józef Kledzik, a poświęcenie odbyło się 20 października 1940 roku.
W 1910 roku w Nowym Sołońcu mieszkało 813 osób, a w trzydzieści lat później (1940) już 958 Polaków. W wyniku działań wojennych w 1944 roku, Niemcy zajęli pozycje w Pleszy ponad Sołońcem, w czasie gdy Rosjanie trzymali Solkę. 3 maja 1944 roku mieszkańcy Sołońca opuścili wieś i uciekli do Treblecza, znajdującego się – po wojnie – po stronie ukraińskiej. Tak więc powrót do spalonej wsi był możliwy dopiero w 1945 roku. W wyniku akcji repatriacyjnej 165 rodzin (523 osoby) wyjechało do Polski. Przesiedlali się oni głównie w woj. zielonogórskie. W Sołońcu zostało mniej niż 200 rodzin polskich (527 osób), zabrakło jednak polskiego nauczyciela. We wsi, w której około 80% stanowili po wojnie Polacy, istniał Dom Polski, który został przekształcony przez władze rumuńskie w lokal wiejskiego kina objazdowego.
Brak księży w komunistycznej Rumunii spowodował, że parafie w Kaczyce i Sołońcu były połączone aż do 1968 roku. Pod koniec epoki Ceaușescu padł rozkaz zniszczenia skupisk wsi polskich na Bukowinie. Była to część wielkiej akcji końca lat osiemdziesiątych, poprzez którą Nicolae Ceaușescu chciał zniszczyć wszystkie wsie – jako siedliska zacofanej mentalności, a na ich miejscu wybudować nowoczesne blokowiska wraz z państwowymi gospodarstwami rolnymi. Nad Sołońcem stanęły olbrzymie koparki i buldożery. Miejscowi modlili się całą noc w kościele w oczekiwaniu na zagładę wsi[potrzebny przypis].
Po upadku rządów Nicolae Ceaușescu Sołoniec znów dostał polską szkołę. Obecnie w Nowym Solońcu istnieje Dom Polski.
W Solońcu w 1995 roku było 220 rodzin (718 osób). Droga w Solońcu została wyremontowana dzięki decyzji prezydenta A. Kwaśniewskiego, aby w ten sposób rozwiązać kwestię zadłużenia pomiędzy Rumunią a Polską.
Wieś jest najbardziej znaną z rumuńskich wsi polskich, między innymi dzięki grupie tańca ludowego „Sołonczanka”.
Zobacz też
edytuj- Polonia w Rumunii
- Polskie miejscowości w Rumunii
- inne skupiska Polaków w Rumunii: Pojana Mikuli, Plesza, Kaczyka
Przypisy
edytuj- ↑ Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune. Institutul Naţional de Statistică. [dostęp 2020-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-18)]. (rum.).
- ↑ HOTĂRÂRE pentru aprobarea Normelor de aplicare a dispozițiilor privitoare la dreptul cetățenilor aparținând unei minorități naționale de a folosi limba maternă în administrația publică locală, cuprinse în Legea administrației publice locale nr. 215/2001. Monitorul Oficial al Românei, Anul XIII, Nr. 781, 7 decembrie 2001.
- ↑ a b c Gotkiewicz Marian: Na tułaczych szlakach górali, w: „Wierchy” R. 25 (1956), s. 89–100.
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia z Nowego Solońca
- Zasobnik Bukowiński – portal o Polakach na Bukowinie
- Sołoniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 63.