Nurniczek wąsaty[4] (Aethia pygmaea) – gatunek małego ptaka z rodziny alk (Alcidae) gnieżdżący się na północno-wschodnim wybrzeżu Morza Ochockiego, Aleutach, Kurylach i Wyspach Komandorskich. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Nurniczek wąsaty
Aethia pygmaea[1]
(Gmelin, 1789)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

mewowce

Rodzina

alki

Podrodzina

nurniczki

Rodzaj

Aethia

Gatunek

nurniczek wąsaty

Synonimy
  • Alca pygmæa Gmelin, 1789[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     występuje przez cały rok

     poza sezonem lęgowym

Morfologia edytuj

Długość ciała wynosi około 16,5 cm[6]–19[7] cm, masa ciała 99–136 g (średnio 116 g) oraz rozpiętość skrzydeł 37 cm[2]. Pierś szara, brzuch biały. Na czole obecny pęczek białych piór, a także białe „wąsy” w postaci również białych, luźnych piór, biegnące od dzioba w tył i podobne pióra od oka w tył. W okresie lęgowym dziób przybiera barwę intensywnie cynobrową[7].

Zasięg występowania edytuj

W okresie lęgowym nurniczek wąsaty spotykany jest na północno-wschodnim wybrzeżu Morza Ochockiego, Aleutach, Wyspach Kurylskich i Wyspach Komandorskich. Poza okresem lęgowym przebywa głównie na otwartym morzu, na południu po wschodnie wybrzeża Japonii[8].

Lęgi edytuj

Nurniczki wąsate przybywają do kolonii lęgowych od marca do czerwca, zależnie od siedliska[8]. Gniazdo mieści się w zagłębieniu w skale. Zniesienie liczy 1 białe jajo[7] o wymiarach 44,1 ± 1,6 mm na 31,1 ± 1,61 mm (dane z Buldir Island). Pisklęta w wieku 2 dni ważą 17,4 ± 2,4 g. Pisklęta badane na wyspie Buldir były karmione przez rodziców po zapadnięciu zmroku widłonogami z rodzaju Neocalanus oraz pancerzowcami Thysanoessa. 89% z młodych dożyło wieku opierzenia[9].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje nurniczka wąsatego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[3]. Liczebność populacji w 1996 roku szacowano na ponad 100 tysięcy osobników, czyli ponad 67 tysięcy osobników dorosłych. Trend liczebności uznawany jest za spadkowy ze względu na drapieżnictwo gatunków inwazyjnych oraz niszczenie siedlisk[3].

Przypisy edytuj

  1. Aethia pygmaea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c D. N. Nettleship, G. M. Kirwan: Whiskered Auklet (Aethia pygmaea). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2012. [dostęp 2015-02-09]. (ang.).
  3. a b c Aethia pygmaea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Aethiinae Anonymous, 1908 (1840) - nurniczki (wersja: 2015-10-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-08].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, gulls, terns, auks. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-07-08]. (ang.).
  6. Robbins, C.S., Bruun, B., Zim, H.S.: Birds of North America. Nowy Jork: Western Publishing Company, 1966.
  7. a b c Chester A. Reed: The Bird Book. 1914, s. 25.
  8. a b Species factsheet: Aethia pygmaea. BirdLife International. [dostęp 2020-07-08].
  9. F. M. Hunter, I. L. Jones, J. C. Williams, and G. V. Byrd. Breeding biology of the Whiskered Auklet (Aethia pygmaea) at Buldir Island, Alaska. „The Auk”. 119 (4), s. 1036–1051, 2002. 

Linki zewnętrzne edytuj