Ogniomistrz Kaleń

Ogniomistrz Kaleń – polski wojenny film fabularny z 1961 roku w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich zrealizowany na podstawie powieści Łuny w Bieszczadach Jana Gerharda.

Ogniomistrz Kaleń
Gatunek	wojenny, psychologiczny
Rok produkcji	1961
Data premiery	12 października 1961
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Czas trwania	101 min
Reżyseria	Ewa Petelska i Czesław Petelski
Scenariusz	na podstawie powieści Łuny w Bieszczadach Jana Gerharda
Główne role	Wiesław Gołas, Leon Niemczyk, Janusz Kłosiński
Muzyka	Tadeusz Baird
Zdjęcia	Mieczysław Jahoda
Scenografia	Adam T. Nowakowski, Halina Sułkowska
Kostiumy	Adam T. Nowakowski, Hanna Morawiecka
Montaż	Felicja Rogowska
Produkcja	Zespół Filmowy Studio
Nagrody
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (rok 1962)

Obsada

• Wiesław Gołas – ogniomistrz Hipolit Kaleń
• Janusz Kłosiński – major Żubryd, dowódca oddziału organizacji Wolność i Niezawisłość
• Leon Niemczyk – kurinny Saszko „Bir”, dowódca oddziału Ukraińskiej Powstańczej Armii
• Aleksander Fogiel – karczmarz Szponderski
• Józef Kostecki – kapitan Wierzbicki
• Wacław Kowalski – plutonowy Kolanowski, komendant strażnicy
• Zofia Słaboszowska – Maria, kobieta „Bira”
• Józef Łodyński – porucznik Matula, szef służby samochodowej, dowódca Kalenia
• Zdzisław Karczewski – pułkownik Tomaszewski
• Tadeusz Teodorczyk – zastępca Żubryda
• Janusz Strachocki – Dwernicki, stary ziemianin
• Sylwester Przedwojewski – porucznik Daszewski
• Tadeusz Somogi – sierżant „Zawieja”, członek oddziału Żubryda
• Henryk Hunko – „Piorun”, członek oddziału Żubryda
• Adolf Chronicki – kierowca Kotlak
• Ferdynand Matysik – porucznik Rafałowski
• Alina Jurkowska – dziewczyna (rzekomo zgwałcona przez Kalenia)
• Irena Netto – stara kobieta w strażnicy Kolanowskiego
• Leopold René Nowak – żołnierz
• Adam Perzyk – Alojzy Rączka, kolega Kalenia
• Sławomir Zemło – szeregowiec uciekający z Kaleniem, zastrzelony przez Żubryda
• Ryszard Filipski – żołnierz w Baligrodzie wskazujący Wierzbickiemu drogę do kasyna
• Eugeniusz Korczarowski – polski żołnierz
• Zygmunt Malawski – milicjant w strażnicy Kolanowskiego
• Czesław Piaskowski – członek oddziału „Bira”

Zarys fabuły

Scenariusz filmu zrealizowano na podstawie znanej wówczas powieści Łuny w Bieszczadach Jana Gerharda – dowódcy 34 Pułku Piechoty. Akcja filmu rozgrywa się w okresie walk Ludowego Wojska Polskiego i aparatu bezpieczeństwa ze zbrojnymi oddziałami ukraińskimi oraz z polskim podziemiem antykomunistycznym, i toczy się w plenerach Baligrodu, Zagórza i Smolnika. Sięga do wydarzeń z lat 1944-1947 – początków działań oddziałów Ukraińskiej Powstańczej Armii w Bieszczadach, naznaczonych licznymi zbrodniami wojennymi, a zakończonych ich ostatecznym rozbiciem przez polskie oddziały wojskowe, Wojsk Ochrony Pogranicza, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicji Obywatelskiej i Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej.

Tytułowy bohater – doświadczony żołnierz, spryciarz i zawadiaka, usiłuje znaleźć się w tych brutalnych warunkach i ocalić przed kolejnymi zagrożeniami, jakich nie szczędzi życie codzienne na krwawiącym pograniczu. Tragizm sytuacji ogólnej łagodzi miejscami humor sytuacyjny wynikający z nonszalanckiej postawy i beztroskiego charakteru głównego bohatera oraz z jego perypetii, w jakie wciąż pechowo popada.

Plenery: Baligród, Muszyna, Smolnik nad Osławą, Zagórz.

Muzyka

W filmie zostały wykonane utwory „Chryzantemy złociste” (muz. i sł. Zbigniew Maciejowski) oraz „Spoza gór i rzek” (Marsz I Korpusu) (sł. Adam Ważyk, muz. Aleksander Barchacz).

Nagrody

• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (rok 1962).

Zobacz też

• Wilcze echa

Linki zewnętrzne

• Ogniomistrz Kaleń w bazie filmpolski.pl
• Ogniomistrz Kaleń w bazie IMDb (ang.)
• Ogniomistrz Kaleń w bazie Filmweb
• Zdjęcia z filmu Ogniomistrz Kaleń w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”