Olekszyce (rejon brzostowicki)
Olekszyce[2] (biał. Але́кшыцы, Alekszycy[2], ros. Олекшицы, Olekszycy) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie brzostowickim, centrum administracyjne sielsowietu olekszyckiego. Położone jest u zbiegu drogi republikańskiej R99 Grodno–Baranowicze z drogą R78, 37 km na południe od Grodna i 12 km od granicy polsko-białoruskiej.
 Cerkiew Opieki Matki Bożej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Wysokość |
126 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1511 |
| Kod pocztowy |
231784 |
| Tablice rejestracyjne |
4 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°20′28″N 23°56′56″E/53,341111 23,948889
| |
Wieś szlachecka położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[3].
Historia edytuj
W XVI wieku w miejscu obecnego agromiasteczka istniał dwór o nazwie Oleksicze, który stanowił centrum włości szlacheckiej. Od 1566 roku znajdował się w powiecie grodzieńskim województwa trockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego[4]. Wieś magnacka w końcu XVIII wieku[5]. W wyniku III rozbioru Rzeczypospolitej miejscowość znalazła się na terytorium Imperium Rosyjskiego.
W czasach zaborów nazwę Olekszyce nosiły wieś i dobra w granicach Imperium Rosyjskiego, w guberni grodzieńskiej, w powiecie grodzieńskim, w gminie Brzostowica Mała. W 1902 roku we wsi znajdowało się 50 domów, szkoła i cerkiew. Jej powierzchnia wynosiła 637 dziesięcin włościańskich (ok. 695,9 ha) i 84 cerkiewnych (ok. 91,8 ha). Dobra były własnością Łubieńskich i miały powierzchnię 1153 dziesięciny (ok. 1259,7 ha). Na ich terenie zachowało się grodzisko otoczone wałem i fosą[6]. Od 1919 roku w granicach II Rzeczypospolitej. 7 czerwca 1919 roku, wraz z całym powiatem grodzieńskim, weszły w skład okręgu wileńskiego Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich – tymczasowej polskiej struktury administracyjnej[7]. Latem 1920 roku zajęte przez bolszewików, następnie odzyskane przez Polskę. 20 grudnia 1920 roku włączona wraz z powiatem do okręgu nowogródzkiego[8]. Od 19 lutego 1921 roku[9] w województwie białostockim, w powiecie wołkowyskim, w gminie Brzostowica Mała. W 1921 roku nazwę Olekszyce nosiły wieś i folwark.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 205 osób, 11 były wyznania rzymskokatolickiego, 192 prawosławnego a 2 greckokatolickiego. 13 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 185 białoruską a 1 inną. W folwarku mieszkało 50 osób, 15 wyznania rzymskokatolickiego, 23 prawosławnego, 12 mojżeszowego a 1 innego. Taki sam był podział narodowościowy. We wsi były 34 budynki mieszkalne, a w folwarku – 4[10].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 roku miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 roku włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy. W 1944 roku ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do obwodu grodzieńskiego Białoruskiej SRR. Od 1991 roku w składzie niepodległej Białorusi.
Zabytki edytuj
W miejscowości znajduje się parafialna[11] cerkiew prawosławna pw. Opieki Matki Boskiej, wzniesiona w latach 1865–1871[12].
W pobliżu miejscowości znajdują się pokłady torfu[13].
W Olekszycach w 1727 r. urodził się Ignacy Jakub Massalski – biskup wileński, stronnik konfederacji targowickiej.
Demografia edytuj
Według spisu powszechnego z 1921 roku wieś zamieszkana była przez 205 osób, w tym 185 Białorusinów, 13 Polaków i 7 osób innych narodowości. Prawosławie wyznawało 192 mieszkańców, katolicyzm – 11, inne wyznania chrześcijańskie – 2. Folwark zamieszkany był przez 50 osób, w tym 22 Białorusinów, 15 Polaków, 12 Żydów i jedną osobę innej narodowości. Prawosławie wyznawały 23 osoby, katolicyzm – 15, judaizm – 12[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ a b Białoruś. W: Główny Geodeta Kraju: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 11: Europa. Część I. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2009, s. 34. ISBN 978-83-254-0463-5. [dostęp 2010-08-25].
- ↑ Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266-267.
- ↑ Jan Jakubowski: Powiat grodzieński w XVI wieku. mem.net.pl, 1934. [dostęp 2011-03-02].
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 97.
- ↑ Olekszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 406.
- ↑ Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 5, poz. 41
- ↑ Dz.U. z 1920 r. nr 115, poz. 760
- ↑ Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 32. [dostęp 2010-11-28].
- ↑ Храм Покрова Пресвятой Богородицы аг.Олекшицы. orthos.org. [dostęp 2021-02-12]. (ros.).
- ↑ Cerkiew Opieki Matki Boskiej. Radzima.org. [dostęp 2010-11-28]. (biał. • ang. • pol. • ros.).
- ↑ Bierastavicki rajon. Grodzieński Obwodowy Komitet Wykonawczy. [dostęp 2010-04-29]. (biał.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Oleksicze na mapie powiatu grodzieńskiego w XVI w.
- Olekszyce na Mapie Taktycznej Polski z 1926 roku
- Olekszyce na Radzima.org. (biał. • ang. • pol. • ros.).
- Olekszyce na "Globusie Białorusi". (ros.).