Oleszka
Oleszka (niem. Oleschka[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Zdzieszowice[4][5]. Najpiękniejsza Wieś Województwa Opolskiego 2023 w kategorii debiut.
| wieś | |
 Kaplica Nawiedzenia NMP z 1925 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-330[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OKR |
| SIMC |
0505591 |
Położenie na mapie gminy Zdzieszowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego  | |
 50°28′03″N 18°07′29″E/50,467500 18,124722[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Miejscowość położona jest u stóp Góry Świętej Anny, do której prowadzą liczne ścieżki oraz szlaki turystyczne.
Integralne części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0505616 | Skały | przysiółek |
Od 1950 r. wieś administracyjnie należy do województwa opolskiego.
Historia
edytuj
W 1910 roku 275 mieszkańców mówiło w języku polskim, a 2 posługiwało się językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku wszystkie 40 głosów oddano na kandydatów z list polskich, którzy zdobyli maksymalną liczbę 9 mandatów. Podczas plebiscytu w 1921 roku we wsi uprawnionych do głosowania było 188 mieszkańców (w tym 32 emigrantów). Za Polską głosowały 102 osoby, za Niemcami 81 mieszkańców[6].
Oleszka była miejscem walk w czasie III powstania śląskiego w 1921 roku. 8 maja wieś została zdobyta przez baon Jana Faski z Podgrupy „Bogdan”. W kolejnych tygodniach miejscowość stanowiła ważny punkt obrony wojsk polskich, osłaniający od północy Górę Świętej Anny. Oleszka obsadzona była przez odwodowy pododdział pułku pszczyńskiego Franciszka Rataja. 21 maja, podczas ofensywy niemieckiej w kierunku Góry św. Anny, Oleszka została zaatakowana przez oddziały Freikorps Oberland. Powstańcy nie związali przeciwnika walką, udzielając wsparcia walczącemu pod Żyrową baonowi Józefa Szendery, przez co istotne z taktycznego punktu widzenia wzgórze w Oleszce dostało się w ręce Niemców. Próby odzyskania wsi przez powstańców nie powiodły się, siły pułku pszczyńskiego wycofały się do Żyrowej, a Freikorps Oberland kontynuował natarcie w kierunku Góry Świętej Anny. W czasie walk zginął hrabia Karol Chodkiewicz, co upamiętnia tablica na ścianie tamtejszej kaplicy, a także symboliczny głaz umiejscowiony na pobliskim polu. W efekcie niemieckiego terroru antypowstańczego zginęło trzech mieszkańców Oleszki: Józef Kowolik, Przewdzinek[6] i Franciszek Bomba, który zginął śmiercią męczeńską[7] podczas masakry dokonanej przez Selbstschutz Oberschlesien w Strzebniowie, gdzie zamordowano 7 powstańców oraz 18 osób spośród miejscowej ludności cywilnej[8].
Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych na Górnym Śląsku historyczna nazwa niemiecka Oleschka została w lipcu 1936 r. zastąpiona przez administrację nazistowską nazwą Nieder Erlen[3].
W 2023 roku miejscowość uzyskała tytuł Najpiękniejszej Wsi Województwa Opolskiego w kategorii debiut[potrzebny przypis].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 92371
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 846 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Landkreis Gross Strehlitz. geschichte-on-demand.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-17)]..
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Rejestr TERYT. Jednostki podziału terytorialnego (TERC). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2023-07-18].
- ↑ a b Encyklopedia powstań śląskich, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982, s. 354.
- ↑ Stanisław Srokowski, Wspomnienia z trzeciego powstania górnośląskiego 1921 r., Poznań: Związek Obrony Kresów Zachodnich, 1926, s. 13.
- ↑ Jerzy Szołtysek, Wielka Monografia Historyczna Ziemi Zdzieszowickiej, Zdzieszowice-Żyrowa: Wydawnictwo i Drukarnia SADY, 2007, s. 204.