Płyn pozakomórkowy

Płyn pozakomórkowy, płyn zewnątrzkomórkowy – płyn występujący w przestrzeni pozakomórkowej ustroju.

Płynami pozakomórkowymi są:

• osocze krwi i osocze chłonki;
• płyn tkankowy (śródmiąższowy) – płyn „między komórkami” tkanek innych niż tkanki płynne, to znaczy w tkance mięśniowej, nerwowej, nabłonkowej i łącznej (z wyjątkiem krwi i chłonki);
• płyn znajdujący się w jamach ciała wyścielonych błoną surowiczą (opłucną, osierdziem, otrzewną);
• płyn mózgowo-rdzeniowy – w komorach mózgu, kanałach mózgu i rdzenia kręgowego oraz w przestrzeni podpajęczynówkowej.

W obrębie płynu pozakomórkowego wydziela się płyn transcelularny, który stanowi jego 2,5%.

Płyn pozakomórkowy różni się od płynu wewnątrzkomórkowego wyższym stężeniem sodu (ponad połowa zawartości sodu znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej) i niższym stężeniem potasu (prawie cała zawartość potasu znajduje się wewnątrz komórek). Jest często wydzielany przez komórki w celu utrzymania stałego, optymalnego środowiska niezbędnego do ich prawidłowego funkcjonowania.

U ludzi stężenie glukozy jest utrzymywane przez homeostazę na poziomie około 5 mM.

Wartość pH płynu pozakomórkowego jest ściśle regulowane przez bufory i waha się około wartości 7,4.

Objętość płynu pozakomórkowego wynosi typowo 15 litrów (z czego 12 l to płyn śródmiąższowy, a 3 l to osocze).

Skład płynu pozakomórkowego

Główne kationy:

• sodowy (Na⁺, 140 mM)
• potasowy (K⁺, 4 mM)
• wapniowy (Ca²⁺, 2 mM)

Główne aniony:

• chlorkowy (Cl^-, 110 mM)
• wodorowęglanowy (HCO₃^-, 26 mM)

Płyn pozakomórkowy jest uboższy w białka w porównaniu do płynu wewnątrzkomórkowego.

Zobacz też

• środowisko wewnętrzne
• płyn infuzyjny
• płyny ustrojowe