Park Narodowy Blå Jungfrun
Park Narodowy Blå Jungfrun (szw. Blå Jungfruns nationalpark, znany także pod nazwą „Blåkulla”) – park narodowy w regionie Kalmar w południowo-wschodniej Szwecji, obejmujący ochroną niezamieszkaną wyspę Blå Jungfrun w Cieśninie Kalmarskiej na Morzu Bałtyckim.
 Blå Jungfrun | |
| park narodowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Data utworzenia | |
| Powierzchnia |
1,98 km² |
Położenie na mapie regionu Kalmar  | |
Położenie na mapie Szwecji  | |
 57°15′15″N 16°47′30″E/57,254167 16,791667
| |
| Strona internetowa | |
Geografia
edytujPark Narodowy Blå Jungfrun leży w gminie Oskarshamn w regionie Kalmar w południowo-wschodniej Szwecji[1]. Obejmuje ochroną wyspę Blå Jungfrun w Cieśninie Kalmarskiej na Morzu Bałtyckim oraz jej wody przybrzeżne[1].
Wyspa jest niezamieszkaną bryłą błękitno-szarego granitu, wystającą 86 m n.p.m.[1] Została ukształtowana przez lodowiec[2]. Masa lodu, która napłynęła z północy na północną stronę wyspy, nadała jej opływowy kształt[2]. Na południowej stronie wyspy spływający w dół lód wyżłobił głębokie wąwozy[2].
Flora
edytujPołudniową część wyspy porasta bujny las liściasty z dębami (Quercus sp.), lipami (Tilia sp.), klonami (Acer sp.) i osikami (Populus tremula)[1]. W lesie odnotowano występowanie ponad 200 gatunków roślin[1]. Rośnie tu m.in. żywiec cebulkowy i przytulia wonna[1], a na wybrzeżu dzięgiel litwor, krwawnica pospolita, groszek leśny i kozłek lekarski[3].
W krajobrazie północnej części wyspy dominującą rolę odgrywają strome klify, wygłady lodowcowe i nagie skały, porośnięte rzadko sosną (Pinus sylvestris), świerkiem (Picea abies) i brzozą (Betula pendula), z głębokimi szczelinami i jaskiniami.
Na wyspie występuje wiele porostów, m.in. granicznik płucnik i Erioderma pedicellatum[3].
Fauna
edytujNa wyspie nie ma drapieżników[4]. Dawniej żyły tu zające, które wyginęły wskutek ciężkich zim[4]. Ze ssaków odnotowano jedynie nietoperze[4]. Ponadto czasem można spotkać tu zaskrońce i ropuchy[4]. Wyspę zamieszkuje wiele ptaków m.in. świergotek nadmorski i ptaki z rodzaju falco [4]. Gniazduje tu Nurnik zwyczajny (Cepphus grylle) i bielik (Haliaeetus albicilla)[1]. Na przestrzeni ostatnich 50 lat populacja nurnika gwałtownie się zmniejszyła z 250 par do zaledwie kilku[4]. Na wyspie występuje wiele owadów, w szczególności chrząszczy z rodzaju Cerambyx i z rodziny kózkowatych[4].
Historia
edytujJednym z pierwszych badaczy, którzy odwiedzili wyspę, był Karol Linneusz (1707–1778), który przybył tu w 1741 roku i opisał ją jako „jedną z najstraszliwszych na świecie”[1][2]. Linneusz sporządził pierwszy naukowy opis wyspy, jako pierwszy wzmiankował również kamienny labirynt – Trolleborg[2]. Wcześniejsze wzmianki o wyspie pochodzą przede wszystkim z zapisków marynarzy[2]. W 1555 roku szwedzki kartograf Olaus Magnus (1490–1557) przestrzegał marynarzy przed zbliżaniem się do wyspy, gdyż mogłoby to wywołać sztorm[2].
W 1896 roku na wyspie odbył się ślub szwedzkiego poety Vernera von Heidenstama (1859–1940) z Olgą Wiberg[1].
W latach 1904–1926 na wyspie pozyskiwano czerwony granit o nazwie „Virgo”, który eksportowano do Niemiec[1][2]. Dzięki donacji szwedzkiego przemysłowca Torstena Kreugera (1884–1973) w 1926 roku na wyspie utworzono park narodowy[1].
Park należy do sieci Natura 2000, w ramach której chroni siedliska roślin i ptaków[5].
Legendy
edytujZ uwagi na unikalny kształt i kolor wyspa utożsamiana jest z legendarnym miejscem zlotu czarownic podczas Wielkanocy – Blåkulla (pol. „niewielkie, niebieskie wzgórze”)[1]. Według lokalnych legend wyspa jest miejscem dorocznego wiosennego zlotu czarownic, które dzielą miejsce z syrenami i bóstwami[6]. Aby obłaskawić nadprzyrodzone moce, ludzie zostawiali na brzegi wyspy różne cenne przedmioty, m.in. rękawiczki i jedwabne szale[6].
Z wyspy nie wolno zabierać kamieni – kto zabierze kamień, będzie miał pecha dotąd, dopóki nie zwróci go wyspie[6].
Labirynt
edytujW południowej części wyspy znajduje się także tajemniczy labirynt, zbudowany z kamieni ułożonych na ziemi[6]. Do dziś nie udało się ustalić jego pochodzenia ani funkcji[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l BLÅ JUNGFRUNMYTHICAL ISLAND IN KALMAR SOUND. [w:] www.nationalparksofsweden.se [on-line]. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h History. [w:] www.nationalparksofsweden.se [on-line]. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
- ↑ a b Plant life. [w:] www.nationalparksofsweden.se [on-line]. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Wildlife. [w:] www.nationalparksofsweden.se [on-line]. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
- ↑ Blå Jungfrun. [w:] NATURA 2000 [on-line]. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e National Park Blå jungfrun. [w:] www.visitsmaland.se [on-line]. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).