Paul Super
Paul Super, znany także jako Paweł Super[1] (ur. 1880 w Cincinnati[2], zm. 1949[3]) – amerykański działacz społeczny, inicjator Związku Młodzieży Chrześcijańskiej (YMCA) w Polsce.
| Data i miejsce urodzenia |
1880 |
|---|---|
| Data śmierci |
1949 |
| Zawód, zajęcie |
działacz społeczny |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Pracodawca | |
| Małżeństwo |
Margaret L. Super |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Paul Super ukończył studia na Uniwersytecie Missouri. Całe zawodowe życie związany był ze Związkiem Młodzieży Chrześcijańskiej (YMCA). Pracował w Oregonie i na Hawajach[2]. Pełnił funkcję sekretarza do spraw szkoleniowych YMCA[1]. W marcu 1922 roku wraz z powracającą z Francji Armią Hallera[2] razem z rodziną przybył do Warszawy w celu tworzenia struktur amerykańskiego YMCA[3]. Jego decyzją organizacja skupiła się na działalności w Warszawie, Łodzi i Krakowie[1]. Został głównym sekretarzem YMCA w Polsce, a po jej przekształceniu w „Polska YMCA”, wybrano go na dyrektora generalnego organizacji. W 1936 roku, w wyniku redukcji etatów spowodowanej kryzysem gospodarczym, Paul Super został jedynym amerykańskim pracownikiem YMCA w Polsce[4]. Pozostał do września 1939 roku, mimo że zgodnie z pierwotnym zamierzeniem miał spędzić w Polsce jedynie osiem miesięcy[3]. Wiele podróżował po kraju, także jego wschodniej części, którą często porównywał do amerykańskiej prowincji. Szczególnie lubił Wilno i Lwów, które określał jako centra zachodniej cywilizacji w Europie Wschodniej[2].
Po wybuchu wojny Super wyjechał do Rumunii, gdzie założył w Bukareszcie Amerykańską Komisję Pomocy Polakom (AKPP), która współpracowała z YMCA. AKPP służyła do zbierania pieniędzy na rzecz polskich uchodźców, także na Węgrzech. AKPP pomagała również internowanym polskim żołnierzom, dostarczając im żywność, lekarstwa, cywilne ubrania, czy ułatwiając ucieczkę. W siedzibie Komisji funkcjonował zakonspirowany punkt werbunkowy. Ochotnicy trafiali do utworzonego z inicjatywy Supera obozu junackiego w Timișu de Jos, skąd następnie wysyłano ich do polskich jednostek we Francji. Sam Super wyjechał do Francji w lutym 1940 roku, gdzie komórki YMCA pod jego kierownictwem dalej wspierały rozwój i szkolenie polskich żołnierzy[3].
Po upadku Francji powrócił przez Portugalię do Stanów Zjednoczonych[1]. Został tam dyrektorem generalnym YMCA na Polskę. Pozwoliło mu to na rozszerzenie skali pomocy – YMCA m.in. otwierała świetlice, stołówki, organizowała zakwaterowanie dla uchodźców z Polski. Super publikował również artykuły na temat polskiego wysiłku zbrojnego i sytuacji w okupowanej Polsce. Działalność ta przysporzyła mu sympatii polskich działaczy społecznych, a także rządów, zarówno rządu RP na emigracji, jak i powojennego rządu komunistycznego[3].
Jego żoną była Margaret L. Super[1].
Za pomoc okazywaną Polakom otrzymał pośmiertnie Medal Virtus et Fraternitas w 2021 roku[5]. Odznaczenie w 2022 roku odebrał jego prawnuk[6].
Książki edytuj
- Growth : a study of the major interests of life, New York : Association Press, 1926.
- Elements of Polish culture as seen by a resident foreigner, Toruń : The Baltic Institute, 1935.
- The Polish tradition : an interpretation of a nation, London : G. Allen & Unwin, 1939.
- Twenty-five years with the Poles, New York : The Paul Super Memorial Fund, 1950.
- Events and personalities in Polish history, Wielka Brytania : Read Books, 2006.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Polska YMCA. 40 lat, Londyn 1963 [dostęp 2023-03-20].
- ↑ a b c d Sylwia Kuźma-Markowska, Railroad Workers, Civilization and Communism: the Young Men’s Christian Association on the Interwar Polish Frontier, „European journal of American studies” (13-3), 2018, DOI: 10.4000/ejas.13718, ISSN 1991-9336 [dostęp 2023-03-20] (ang.).
- ↑ a b c d e Paul Super - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-03-20] (pol.).
- ↑ YMCA of the USA. International Division. - Social Networks and Archival Context [online], snaccooperative.org [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 maja 2021 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2021 r. poz. 658).
- ↑ Wręczono Medale Virtus et Fraternitas - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-03-20] (pol.).