Pedro Arias de Ávila
Pedro Arias de Ávila znany także jako Pedrárias lub Pedrárias Dávila (ur. ok. 1443 w Segowii, Hiszpania, zm. 6 marca 1531 w León) – hiszpański konkwistador, gubernator Złotej Kastylii (hiszp. Castilla del Oro) (1514–1526), dworzanin króla Ferdynanda II.
Gubernator Castilla del Oro
edytujW 1514 roku król mianował go gubernatorem utworzonej na Przesmyku Panamskim kolonii koronnej Castilla del Oro (Panama). Miał zaprowadzić tam porządek i uwięzić Vasco Núñeza de Balboę, oskarżanego o czyny pirackie. List od Balboi o odkryciu Morza Południowego (hiszp. Mar Del Sur ) oraz danina dla króla w złocie i szlachetnych kamieniach zmieniły nastawienie Ferdynanda II. Mianował Balboę adelantado[1] Mar del Sur i dwóch okręgów nad oceanem, ale za radą arcybiskupa Juana Rodrigueza de Fonseca podporządkował gubernatorowi Castilla del Oro. Arcybiskupowi zdecydowanie Balboa się nie podobał, gdyż sprawował władzę z nominacji wicekróla Hispanioli (Dziś Republika Dominikany i Haiti), Diego Colona, który rościł sobie pretensje do Panamy z tytułu odkryć i przywilejów ojca.
Wieści o złocie obudziły nadzieje króla i setek hidalgos[2]. W 1513 roku na 22 statki Ávila zaokrętowało się przeszło 2000 rycerzy odzianych w jedwabie i brokaty. Nie zabrakło biskupa ani gubernatorowej. Towarzyszył gubernatorowi osobisty sekretarz, Fernandez de Oviedo, późniejszy oficjalny kronikarz Indii Zachodnich i kasztelan zamku w Santo Domingo. Sekretarzując gubernatorowi, którego serdecznie nie cierpiał, napisał I część znanego dzieła Historia general y natural de las Indias; było ono bezkrytyczne i apologetyczne w stosunku do hiszpańskich konkwistadorów z wyjątkiem gubernatora.
W Panamie stosunki między dwoma gubernatorami ułożyły się z początku poprawnie. Balboa przeniósł się nad Pacyfik, podporządkował sobie trzydzieści plemion i przystąpił do budowy czterech brygantyn. Miał zamiar przebadać wybrzeża Pacyfiku, poszerzyć swoje włości i odszukać legendarnie bogatą krainę Indian, która – według krążących legend – położona była gdzieś na południu kontynentu.
Osobowość
edytujUważa się, że Ávila był gubernatorem okrutnym, nieporadnym i chorobliwie zazdrosnym o wpływy i władzę, a ponadto hazardzistą. Nazywano go "Furor Domine". Kazał wymordować Indian wokół Dárien i w mieście zapanował głód, umarło 500 hidalgos. Oskarża się go o śmierć dwóch milionów Indian. Oviedo napisał:
"Popełniał on bez powodu największe okrucieństwa i zabijał Indian [...], torturował ich i grabił. Pozostawił cały kraj w zamęcie buntu, wojny i wrogości"[3]
Ávila zazdrościł osiągnięć Balboi i oskarżał go wobec króla o swoje niepowodzenia. Chciał przejąć realizację jego planów i w 1519 r., lub w 1517 r., gdy statki na Pacyfiku były już na ukończeniu, zaprosił Balboę do Darién. Na drodze czekał Francisco Pizarro z nakazem aresztowania. Balboa został oskarżony o "szykowanie zdrady", skazany na śmierć i natychmiast ścięty[4].
Dalsze podróże
edytujW Salwadorze i Hondurasie konkwistadorzy Ávili spotkali się z ludźmi Hernana Cortesa i po starciach między sobą wytyczyli granice między Złotą Kastylią, a Nową Hiszpanią. W Nikaragui pod dowództwem Hernanda de Soto od 1523 roku toczyli zażarte walki z Indianami. Oczekując na hiszpańskie statki z korzeniami z Moluków, Ávila w 1519 roku zbudował nad Pacyfikiem port Panamę, a nad Morzem Karaibskim – Nombre de Dios i połączył je drogą. Flotę Balboi przekazał Gasparowi de Espinozie, sędziemu, który wydał wyrok śmierci. Espinoza dokończył budowy statków i w ciągu dwóch lat zbadał 600 Mm oceanicznych wybrzeży Panamy i Kostaryki. Na dłużej zatrzymał się w zatoce Parita w Zatoce Panamskiej, aby doszczętnie ograbić żyjących tu Indian, których już raz ograbił w 1515 roku w czasie wyprawy lądowej.
W 1522 roku wysłał na południe Pascala de Andagoyę, który dotarł do odległej o 250 Mm zatoki Buenaventura w dzisiejszej Kolumbii i wrócił ciężko chory, ale z informacjami o bogatym państwie Birú (Peru). W tym samym roku zezwolił swojemu kuzynowi Gilowi Gonzalesowi de Avilli na zorganizowanie wyprawy na północ wzdłuż oceanicznych wybrzeży Ameryki Środkowej na poszukiwanie złota i cieśniny łączącej oceany. Dwa lata później wysłał go na podbój Hondurasu.
1524 roku jako niejawny udziałowiec przystąpił do spółki Francisca Pizarro, Diega de Almagro oraz księdza Hernanda de Luque i zezwolił im odszukać i zdobyć królestwo Birú (Peru).
Śmierć
edytujW 1526 roku przeniósł się do León, w Nikaragui, gdzie 1 lipca 1527 został ogłoszony jego gubernatorem. Pozostał tam już do końca swoich dni. Zmarł w wieku 91 lat, 6 marca 1531 roku.
Przypisy
edytuj- ↑ Adelantado – tytuł wojskowy, nadawany konkwistadorom po zakończeniu podboju.
- ↑ Hidalgo – członek starej hiszpańskiej szlachty; hijo de algo, syn człowieka dobrze urodzonego (dosłownie: syn kogoś).
- ↑ Cyt. z Historia general y natural de las Indias
- ↑ Marian Mickiewicz , Witold Mickiewicz , Słownik odkrywców i zdobywców. Ameryka Łacińska, 1996, s. 51 .