Perzyk

rodzaj roślin

Perzyk (Agropyron) – rodzaj roślin z rodziny wiechlinowatych. Obejmuje 12 gatunków[3]. Rośliny te występują w głównie w strefie klimatu umiarkowanego w Azji, 6 gatunków rośnie także w południowej i wschodniej Europie[3][5]. W Polsce jako introdukowany i zadomowiony antropofit rośnie jeden gatunek – perzyk grzebieniasty A. cristatum[6]. Są to trawy wieloletnie, uprawiane, introdukowane i zdziczałe na rozległych obszarach[7] m.in. w Ameryce Północnej i w Chile[3].

Perzyk
Ilustracja
Perzyk grzebieniasty
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

perzyk

Nazwa systematyczna
Agropyron Gaertn.
Novi Comment. Acad. Sci. Imp. Petrop. 14(1): 539 (1770)[3]
Typ nomenklatoryczny

A. cristatum (Linnaeus) J. Gaertner[4]

Synonimy
  • Costia Willk.
  • Cynopoa Ehrh.
  • Douglasdeweya C.Yen, J.L.Yang & B.R.Baum
  • Kratzmannia Opiz
  • Zeia Lunell[3]

Liczne dawniej zaliczane tu gatunki, także z polskiej flory, klasyfikowane są w rodzaju perz Elymus[6].

Morfologia

edytuj
Pokrój
Trawy z płożącymi kłączami i bez – kępowe. Źdźbła są prosto wzniesione lub kolankowato zgięte u nasady[7]. U różnych gatunków osiągają od ok. 10 do 100 cm wysokości[3].
Liście
Pochwy liściowe zamknięte, na pędach wegetatywnych na całej długości, często z lancetowatymi uszkami. Blaszka liściowa płaska lub z brzegami zawijającymi się[7]. Języczek liściowy błoniasty lub rzęskowaty[3].
Kwiaty
Zebrane po 3–10 w kłoski osadzone pojedynczo wzdłuż osi kwiatostanu kłosokształtnego, ułożone grzebieniasto (mniej lub bardziej płasko) lub skierowane w różne strony. Cały kwiatostan ma kształt równowąsko-podłużny do jajowatego. Jego oś jest sztywna i owłosiona. Plewy równowąskie do wąskojajowatych, sztywne, z 1–5 żyłkami, zaostrzone na szczycie, czasem z ostką. Plewka dolna lancetowata, skórzasta, z 5–7 żyłkami, naga lub owłosiona, zaostrzona lub z prostą ostką. Plewka górna podobnej długości do dolnej, szczeciniasta na grzbiecie, rzadziej naga, na szczycie zwykle z dwoma ząbkami. Plewinki orzęsione na brzegach[7].
Owoce
Ziarniaki ciasno przylegające do plewek[7], równowąskie do eliptycznych[3].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Rodzaj z podplemienia Hordeinae, z plemienia Triticeae, z podrodziny Pooideae z rodziny wiechlinowatych (Poaceae)[8].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-26] (ang.).
  3. a b c d e f g h i Agropyron Gaertn.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-15].
  4. Agropyron. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-15].
  5. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 23, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 25, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. a b c d e Agropyron Gaertner. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-04-15].
  8. Genus Agropyron Gaertn.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-15].