Stożkówka odchodowa
Stożkówka odchodowa (Conocybe coprophila (Kühner) Kühner) – gatunek grzybów z rodziny gnojankowatych (Bolbitiaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
stożkówka odchodowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Conocybe coprophila (Kühner) Kühner Encyclop. Mycol. 7: 125 (1935) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Conocybe, Bolbitiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1926 r. Robert Kühner, nadając mu nazwę Galera coprophila. Ten sam autor w 1935 r. przeniósł go do rodzaju Conocybe[1].
- Galera coprophila Kühner 1926
- Pholiotina coprophila (Kühner) Singer 1950
- Pholiotina coprophila (Kühner) Singer 1950 var. coprophila
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia edytuj
Średnica do 3 cm. Kształt początkowo dzwonkowaty lub półkulisty, potem wypukły. Jest nieco higrofaniczny; podczas suchej pogody jest kremowy, podczas wilgotnej ochrowy. Brzeg jaśniejszy i prążkowany z prześwitującymi blaszkami, bez zwieszających się resztek osłony. Powierzchnia gładka, delikatnie aksamitna, czasami przy suchej pogodzie nieco popękana. Starsze owocniki są ciemniejsze od młodych[4].
Przyrośnięte, umiarkowanie gęste, o różnej długości, początkowo ochrowe, potem brązowe, w końcu rdzawe. Ostrza blaszek nieco jaśniejsze. Zazwyczaj jest 18 głównych blaszek i 7 międzyblaszek[4].
Wysokość 3–6 cm, grubość 1–3 mm, cylindryczny, zakrzywiony u dołu, zwężony na wierzchołku i nieco poszerzony u podstawy. Powierzchnia podłużnie prążkowana, drobno oprószona w części wierzchołkowej i drobno owłosiona u podstawy. Pierścienia brak[4].
Cienki, brązowawy, bez zapachu i bez smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki o rozmiarach (10,4) 11,7–13,7 (14,9) × (6,2) 6,8–7,7 (8,1) µm, najczęściej 12,94 × 7,34 µm, w widoku z przodu szerokoelipsoidalne. W 5% KOH rdzawe, w wodzie żółtoochrowe. Powierzchnia gładka, o ścianie grubości 0,5–1,0 μm. Pora rostkowa o średnicy 0,9–1,5 μm, wyraźnie widoczna. Podstawki 21,1–26,5 × 9,8–12,8 μm, średnio 23,5 × 10,9 μm, maczugowate, zazwyczaj 4-zarodnikowe, bardzo rzadko 2-zarodnikowe. Subhymenium składające się z cienkich strzępek o średnicy 2,3–5,0 μm, bezbarwnych i przezroczystych (hialinowych) i drobno chropowatych. Cheilocystydy 23,4–47,3 × 8,6–14,2 × 3,6–7,3 μm, najczęściej 31,8 × 10,5 × 5,3 μm, baryłkowate lub prawie baryłkowate, z cylindryczną szyją i zwężonym wierzchołkiem, bardzo często z naroślami i wypukłościami, mniej lub bardziej powyginane, hialinowe, w niektórych przypadkach z lekką granulacją. Brak pleurocystyd. Skórka kapelusza zbudowana z hialinowych komórek o wymiarach 20,9–44,7 × 12,0–29,7 μm, średnio 32,1 × 21,5 μm. Pileocystydy 34,9–19,3 × 107,3–17,9 × 2,7–6,0 μm, średnio 96,2 × 13,5 × 4,6 μm, giętkie, obfite. Kaulocystydy 44,7–114,4 × 11,4 –22,7 × 3,1–9,7 mm, średnio 70,1 × 15,0 × 6,1 μm, baryłkowate lub prawie baryłkowate, o szerokiej podstawie, mniej lub bardziej cylindrycznej, zwężającej się szyjce, tworzące duże pakiety. Sprzążki na strzępkach są, ale trudne do zidentyfikowania[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Znane jest występowanie stożkówki odchodowej w niektórych krajach Europy, w zachodniej części USA i Meksyku oraz w Nowej Zelandii[5]. W Polsce rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano trzy stanowiska[3].
Saprotrof. Rozwija się na odchodach zwierzęcych[3], głównie zwierząt roślinożernych (koń, krowa)[4]. Grzyb niejadalny ze względu na podłoże, na którym się rozwija[6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-11-16]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-12-15]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Funghi Teramani. Pholiotina coprophila. [dostęp 2017-12-18].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-12-15].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.