Piestrzyca czarna
Piestrzyca czarna (Helvella atra J. König) – gatunek grzyba z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
piestrzyca czarna |
| Nazwa systematyczna | |
| Helvella atra J. König Reisen ingien. Island, Append.: 20 (1770) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hebvella, Helvellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1770 r. Johann Gerhard König i jest do tej pory obowiązująca[1]. Synonim: Leptopodia atra (J. König) Boud.[2]
Polską nazwę podaje praca M.A. Chmiel z 2006 r.[3]
Morfologia edytuj
Gatunek ten jest bardzo zmienny pod względem wielkości. Owocniki o wysokości do 8 cm, składające się z siodłowato wygiętego kapelusza i trzonu. Kapelusz ma średnicę od 0,5 do 3 cm, wysokość od 0,5 do 2 cm i zwykle składa się z dwóch wywiniętych do góry płatów. Ich płodna (hymenialna) powierzchnia zewnętrzna jest szarobrązowa lub czarna, sterylna powierzchnia wewnętrzna jest nieco jaśniejsza. Trzon ma średnicę od 3 do 8 mm i jest nieco pogrubiony u podstawy, długość od 4 do 8 cm, jest szarobrązowy, zwykle z wieloma płytkimi bruzdami[4].
- Cechy mikroskopowe
Worki 8-zarodnikowe o wymiarach 250 × 17 μm. Parafizy cylindryczne, o średnicy 4–7,5 μm, lekko nabrzmiałe przy wierzchołkach. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, szkliste, 16–19 × 10–13μm[4].
- Gatunki podobne
Piestrzyca zatokowata (Helvella lacunosa) ma również szaro-brązowy lub czarny kapelusz, ale można ją łatwo odróżnić od piestrzycy czarnej dzięki masywniejszemu i głęboko żłobkowanu trzonowi. Piestrzyca giętka (Helvella elastica) odróżnia się ma beżowym i mniej kanciastym kapeluszem i białawym trzonem[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Piestrzyca czarna występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniona i podano wiele jej stanowisk od Morza Śródziemnego po archipelag Svalbard na Morzu Arktycznym[5]. M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła liczne stanowiska tego gatunku w Polsce[6].
Występuje na ziemi i na spróchniałym drewnie[3]. Występuje w lasach, jest saprotrofem, ale być może tworzy też mykoryzę z drzewami. Jest grzybem niejadalnym, a być może nawet trującym[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-25] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-25] (ang.).
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b c d Helvella atra J König. [online], First Nature [dostęp 2023-02-25].
- ↑ Występowanie Helvella atra na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-25].
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.