Piestrzyca zatokowata
Piestrzyca zatokowata (Helvella lacunosa Afzel. ) – gatunek grzybów z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)[1].
| ||
.JPG)
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | grzyby | |
| Typ | workowce | |
| Klasa | kustrzebniaki | |
| Rząd | kustrzebkowce | |
| Rodzina | piestrzycowate | |
| Rodzaj | piestrzyca | |
| Gatunek | piestrzyca zatokowata | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Helvella lacunosa Afzel. K. Vetensk-Acad. Nya Handl. 4: 304 (1783) | ||
.jpg)
Systematyka i nazewnictwoEdytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peziza, Pezizaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Synonimów naukowych ma ok. 50. Niektóre z nich[2]:
- Costapeda lacunosa (Afzel.) Falck 1923
- Helvella cinerea (Bres.) Rea 1928
- Helvella costata Berk. 1879
- Helvella sulcata Afzel. 1783
- Phallus brunneus Batsch 1783
Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1888 r[3].
MorfologiaEdytuj
Średnica 2-7 cm, wysokość 2-5 cm. Składa się z 2-3 powyginanych płatków o nieregularnym kształcie, które swoim dolnym brzegiem przyrośnięte są do trzonu. Powierzchnia zewnętrzna jest gładka, naga, o barwie popielatej, siwej, niebieskosiwej, siwoczarnej, często z brązowawymi odcieniami. Powierzchnia wewnętrzna również gładka, o barwie od siwej do sadzowosiwej[4]. Często zewnętrzna powierzchnia jest niemal czarna[5].
Wysokość 3-10 cm, średnica 1-3 cm. Jest w środku pusty i ma kształt wąsko pałkowaty, walcowaty z podłużnymi żebrami, często również z głębokimi jamkami. Powierzchnia gładka, barwy od siwej przez siwobrązową do czarniawej[4].
Cienki, kruchy, o barwie białawej lub szarawej. Smak i zapach niewyraźny[6].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki eliptyczne, gładkie z jedną dużą oleistą kroplą, szkliste, o rozmiarach 14,5-22 × 10-14 μm. Wstawki szkliste, brązowego koloru, o granulowatej zawartości i rozmiarach 2,5-10 μm[5].
Występowanie i siedliskoEdytuj
Na półkuli północnej piestrzyca zatokowata jest szeroko rozprzestrzeniona, na półkuli południowej notowana tylko w Nowej Gwinei[7]. W Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniona w Kalifornii, wzdłuż zachodniego wybrzeża oraz w górach[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8].
Rośnie na ziemi w lasach, najczęściej w świetlistych lasach liściastych, rzadziej w lasach iglastych, czasami także w zaroślach, na polanach, na składowiskach drzewa w lesie oraz na wypaleniskach. Owocniki pojawiają się od maja do listopada, pojedynczo lub w niewielkich grupkach[4].
ZnaczenieEdytuj
Prawdopodobnie jest grzybem mikoryzowym. Czasami pasożytuje na niej Hypomyces cervinigenus oraz grzybnia lejkówki Clitocybe sclerotoidea[5]. Jest grzybem jadalnym[6][4].
Gatunki podobneEdytuj
- piestrzyca czarna (Helvella atra) jest mniejsza i ma siwy trzon kapelusz dymnobrązowy[4],
- Helvella ephiphium jest mniejsza i ma kolor szarawy lub brązowy[4].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Index Fungorum (ang.). [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Species Fungorum (ang.). [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Maria Alicja Chmiel: Checklist of Polish Larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d MushroomExpert (ang.). [dostęp 2013-12-12].
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.