Piwoda
Piwoda – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie jarosławskim, w gminie Wiązownica[5][4].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
1150[2] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-522[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RJA |
| SIMC |
0612559[4] |
Położenie na mapie gminy Wiązownica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego  | |
 50°04′28″N 22°45′00″E/50,074444 22,750000[1]
| |
Prywatna wieś szlachecka, położona w województwie ruskim, w 1739 roku należała wraz z folwarkiem do klucza Jarosław Lubomirskich[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0612571 | Hutki | przysiółek |
| 0612950 | Pod Piwodą | przysiółek |
| 0612565 | Stawy | część wsi |
Historia edytuj
Wieś powstała na początku XVII wieku i była w rejestrach poborowych ziemi przemyskiej w 1628 roku wzmiankowana jako Wola, Morawin Staw alias Pywoda[7] i posiadała wówczas 3 łanów kmiecych. W 1651 roku wieś była wzmiankowana jako Wola Piwoda alias Morowin Staw[8]. W 1658 roku wieś wzmiankowana była jako Wola Piwoda [9]. W 1674 roku wieś wzmiankowana jako Piwoda[10], we wsi był folwark, którego zarządcami byli Jastkowski, Lubieniecki i Dąbrowski. Piwoda w 1674 roku posiadała 18 domów (w tym w folwarku było 6 domów).
W 1863 roku we wsi było 60 domy. W 1897 roku wybrano zwierzchność gminną, której naczelnikiem został Sebastian Wysocki[11]. W 1902 roku było 782 mieszkańców w 124 domach. W 1921 roku w Piwodzie było 153 domy.
Kościół edytuj
Piwoda należała do parafii w Wiązownicy. W 1980 roku rozpoczęto budowę kościoła, a w 1982 roku kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej, został poświęcony przez bpa Bolesława Taborskiego.
W 1994 roku została erygowana parafia w Piwodzie. 3 listopada 2013 roku odbyła się konsekracja kościoła, której dokonał abp Józef Michalik[12].
Oświata edytuj
Początki szkolnictwa w Piwodzie są datowane na 1868 rok gdy powstała szkoła trywialna. W 1868 roku z fundacji księcia Adama Czartoryskiego i jego córki Wandy, zbudowano murowany budynek szkolny[13]. W latach 1868–1873 szkoła w Piwodzie była trywialna, w latach 1873–1874 szkoła była ludowa, a w latach 1874–1877 była to szkoła filialna, a w latach 1878–1927 szkoła była 1-klasowa. W 1910 roku powstała szkoła eksponowana Hutki ad Piwoda, dla dzieci z Hutek i Olchowy. W 1914 roku w czasie wojny zniszczona została cała wieś i szkoły. W latach 1914–1939 szkoła mieściła się w dworskim spichlerzu. W 1927 roku szkoła stała się 2-klasowa.
W latach 1936–1937 podjęto decyzję o budowie nowej szkoły, którą ukończono w 1939 roku. Podczas II wojny światowej szkoła była częściowo zdewastowana przez stacjonujące w niej wojska sowieckie i niemieckie. W 1998 roku patronem szkoły został Jan Paweł II. W 1999 roku w wyniku reformy oświaty powstały 6-letnia szkoła podstawowa i 3-letnie gimnazjum. W 2008 roku utworzono zespół szkół[14]. Obecnie szkoła posiada także szkołę filialną w Cetuli.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 101820
- ↑ Wieś Piwoda w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-20], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 929 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581-1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 436.
- ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 1. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1828. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (s. 183)
[Cytat: Wola, Morawin Staw alias Pywoda: de laneis 3 per gr 30; a propinatione vini cremati gr 6........3/6/0]. - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 2. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1651. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 1997 ISBN 83-87288-55-1 (s. 136)
[Cytat: Wola Piwoda alias Morowin Staw: lanei 3, tabernatoris propinatio vini cremati per Cosacos tota desolata et abiurata]. - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 3. Rejestr poborowy ziemi przemyskiej 1658. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (s. 212)
[Cytat: Wola Piwoda: de laneo 1 gr 30, tabernator a propinatione vini cremati gr 6...........1/6/0
Laneus vero 1 ante recenter, vero laneus 1 desolati et abiurati........2/0/0 - ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 4. Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej 1674. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (s. 136)
[Cytat: Piwoda: g[e]n[er]osi Jastkowski, curia g[e]n[er]osorum Lubieniecki, Dąbrowski, a personis suis, consortis in summa [fl.].........6/15. A personis subditorum rutenorum utriusque sexus n[ume]ro duodecim in summa fl. ...........12/0]. - ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (s. 60) [dostęp 2019-08-14]
- ↑ Ten kościół wyrósł z wiary ludzi...
- ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (s. 146) [dostęp 2017-10-20]
- ↑ Historia szkoły w Piwodzie
Linki zewnętrzne edytuj
- Piwoda, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 236.