Ploniarka
rodzaj ssaka
Ploniarka[7] (Reithrodontomys) – rodzaj ssaków z podrodziny nowików (Neotominae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
| Reithrodontomys | |||
| Giglioli, 1874[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – ploniarka aztecka (R. bakeri) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
ploniarka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące od Kanady do Ekwadoru[8][9][10].
Morfologia
edytujDługość ciała (bez ogona) 55–124 mm, długość ogona 45–145 mm, długość ucha 8–19 mm, długość tylnej stopy 14–25 mm; masa ciała 7–25 g[9][11].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1874 roku włoski zoolog Enrico Hillyer Giglioli na łamach Bollettino della Società Geografica Italiana[1]. Giglioli w swojej diagnozie nie wymienił żadnego gatunku; w ramach późniejszego oznaczenia w 1914 roku amerykański zoolog Arthur Holmes Howell na typ nomenklatoryczny wyznaczył ploniarkę zachodnią (R. megalotis)[12].
Etymologia
edytuj- Reithrodontomys (Rhithrodontomys): rodzaj Reithrodon Waterhouse, 1837; gr. μυς mus, μυoς muos ‘mysz’[13].
- Ochetodon: gr. οχετος okhetos ‘kanał, przewód, rura’, od οχεω okheō ‘nosić’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’[14]. Gatunek typowy: Coues wymienił trzy gatunki – Reithrodon mexicanus Saussure, 1860, Mus humulis Audubon & Bachman, 1841 i Reithrodon longicauda S.F. Baird, 1857 (= Reithrodon megalotis S.F. Baird, 1857) – nie określając typu nomenklatorycznego.
- Aporodon: gr. απορος aporos ‘trudny’, od negatywnego przedrostka α- a-; πορος poros ‘przejście’[15]; δους odous, οδων odōn ‘ząb’[16]. Gatunek typowy: Reithrodontomys tenuirostris Merriam, 1901.
- Cudahyomys: Cudahy fauna, formacja geologiczna Meade, Kansas, Stany Zjednoczone; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[17]. Gatunek typowy: †Cudahyomys moorei Hibbard, 1944.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach[18][11][8][7]:
- Aporodon Howell, 1914
- Reithrodontomys brevirostris G.G. Goodwin, 1943 – ploniarka krótkonosa
- Reithrodontomys darienensis O.P. Pearson, 1939 – ploniarka drzewna
- Reithrodontomys gracilis J.A. Allen & F.M. Chapman, 1897 – ploniarka skromna
- Reithrodontomys mexicanus (Saussure, 1860) – ploniarka meksykańska
- Reithrodontomys paradoxus J.K. Jones & Genoways, 1970 – ploniarka nikaraguańska
- Reithrodontomys spectabilis J.K. Jones & Lawlor, 1965 – ploniarka wyspowa
- Reithrodontomys creper Bangs, 1902 – ploniarka talamańska
- Reithrodontomys rodriguezi G.G. Goodwin, 1943 – ploniarka kostarykańska
- Reithrodontomys tenuirostris Merriam, 1901 – ploniarka wąskonosa
- Reithrodontomys microdon Merriam, 1901 – ploniarka drobnozębna
- Reithrodontomys albilabris Merriam, 1901
- Reithrodontomys cherrii (J.A. Allen, 1891)
- Reithrodontomys garichensis Enders & O.P. Pearson, 1940
- Reithrodontomys musseri A.L. Gardner & Carleton, 2009 – ploniarka wyżynna
- Reithrodontomys wagneri Hooper, 1950 – ploniarka aztecka
- Reithrodontomys chrysopsis Merriam, 1900 – ploniarka wulkaniczna
- Reithrodontomys Giglioli, 1874
- Reithrodontomys fulvescens J.A. Allen, 1894 – ploniarka płowa
- Reithrodontomys hirsutus Merriam, 1901 – ploniarka włochata
- Reithrodontomys burti Benson, 1939 – ploniarka sonorska
- Reithrodontomys humulis (Audubon & Bachman, 1841) – ploniarka wschodnia
- Reithrodontomys megalotis (S.F. Baird, 1857) – ploniarka zachodnia
- Reithrodontomys montanus (S.F. Baird, 1855) – ploniarka preriowa
- Reithrodontomys raviventris Dixon, 1908 – ploniarka solna
- Reithrodontomys sumichrasti (Saussure, 1861) – ploniarka górska
- Reithrodontomys australis J.A. Allen, 1895
- Reithrodontomys nerterus Merriam, 1901
- Reithrodontomys zacatecae Merriam, 1901 – ploniarka zakatecka
Opisano również gatunki wymarłe:
- Reithrodontomys ecuadorensis (Fejfar, Ficcarelli, Mezzabotta, Moreno Espinosa, Rook & Torre, 1996)[19] (Ekwador; holocen)
- Reithrodontomys galushai Tomida, 1987[20] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Reithrodontomys moorei (Hibbard, 1944)[21] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Reithrodontomys pratincola Hibbard, 1941[22] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Reithrodontomys rexroadensis Hibbard, 1952[23] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Reithrodontomys simplicidens B. Brown, 1908[24] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Reithrodontomys wetmorei Hibbard, 1952[25] (Stany Zjednoczone; pliocen)
Uwagi
edytuj- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Reithrodontomys Giglioli, 1874.
Przypisy
edytuj- ↑ a b E.H. Giglioli. Ricerche intorno alla distribuzi0ne geografica generale o corologia degli animali vertebrati. „Bollettino della Società Geografica Italiana”. 11, s. 326, 1874. (wł.).
- ↑ E. Coues. Synopsis of the Muridae of North America. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 26, s. 184, 1874. (ang.).
- ↑ R. Lydekker: Rodents. W: R. Lydekker & P.L. Sclater: The royal natural history. Cz. 3. London and New York: Frederick Warne & Co, 1895, s. 127. (ang.).
- ↑ Howell 1914 ↓, s. 63.
- ↑ C.W. Hibbard. Stratigraphy and vertebrate paleontology of Pleistocene deposits of south western Kansas. „Bulletin of the Geological Society of America”. 55 (6), s. 725, 1944. (ang.).
- ↑ Fejfar i in. 1996 ↓, s. 138.
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 243–244. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 372–374. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 367–375. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Reithrodontomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-28].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 237–238. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Howell 1914 ↓, s. 13.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 602.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 468.
- ↑ Etymologia za: Aporophantes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-05] (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 171.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-05]. (ang.).
- ↑ Fejfar i in. 1996 ↓, s. 139.
- ↑ Y. Tomida. Small mammal fossils and correlation of continental deposits, Safford and Duncan basins, Arizona, USA. „National Science Museum Monographs”. 3, s. 92, 1987. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. Stratigraphy and vertebrate paleontology of Pleistocene deposits of southwestern Kansas. „Geological Society of America Bulletin”. 55 (6), s. 725, 1944. DOI: 10.1130/GSAB-55-707. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. The Borchers fauna, a new Pleistocene interglacial fauna from Meade County, Kansas. „Geological Survey of Kansas Bulletin”. 38, s. 209, 1941. (ang.).
- ↑ Hibbard 1952 ↓, s. 206.
- ↑ B. Brown. The Conard Fissure, a Pleistocene bone deposit in northern Arkansas: with descriptions of two new genera and twenty new species of mammals. „Memoirs of the American Museum of Natural History”. 9 (4), s. 196, 1908. (ang.).
- ↑ Hibbard 1952 ↓, s. 197.
Bibliografia
edytuj- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- A.H. Howell. Revision of the American harvest mice (Genus Reithrodontomys). „North American Fauna”. 36, s. 1–97, 1914. (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- C.W. Hibbard. A contribution to the Rexroad fauna. „Transactions of the Kansas Academy of Science”. 55 (2), s. 196–208, 1952. DOI: 10.2307/3625877. (ang.).
- O. Fejfar, G. Ficcarelli, C. Mezzabotta, M. Moreno Espinosa, L. Rook & D. Torre. First record of a copemyine-peromyscine cricetid (Rodentia, Mammalia) in South America: hypotheses regarding its ancestry in the Palaearctic. „Acta Zoologica Cracoviensia”. 39 (1), s. 137–145, 1996. (ang.).